İnsülin Nedir? Ne İşe Yarar? Neden Yükselir? Özellikleri Nelerdir?

0
Advertisement

İnsülin yada ensülin ne demektir? İnsülin neden yükselir, özellikleri nelerdir, ne işe yarar, vücuttaki görevi nedir, hakkında bilgi.

insulin

Kaynak: pixabay.com

İNSÜLİN

ENSÜLİN ya da İNSÜLİN, pankreas içinde yer alan özel hücre gruplarındaki (langerhans adacıkları) beta hücrelerinin salgıladığı özellikle glikoz metabolizması üzerine etkili hormondur.

İlk olarak Rumen biyokimyacı Nicolae Paulesco tarafından (1869-1931) saf biçimde elde edildi. Şeker hastalığının tedavisinde 1922’den beri kullanılmaktadır. Glikoz üzerinden özellikle karbonhidrat, daha az ve kısmen de dolaylı olarak yağların ve proteinlerin konu olduğu kimyasal reaksiyon zincirlerine (metabolizmalarına) etki eder. Genelde yapım olaylarım artırıcı etki gösterir (anabolik etki). Bunun sonucu olarak glikoz kullanımı belirgin biçimde artar, kan glikozu düşer.

Glikoz kullanımı için ensüline özellikle gereksinim duyan kas dokusu ve karaciğer yanında beyin gibi kimi dokular glikozu, ensülin olmadan da kullanırlar. Protein yapısındadır. Fazlalığı durumunda kan şekerinde (glikoz düzeyinde) tehlikeli, kalıcı beyin zedelenmelerine yol açabilecek düşmeler oluşur. Bu durum tedavi amacıyla dışarıdan fazla ensülin verildiğinde ya da beta hücrelerinin tümörlerinde (insülinomalarda) görülür.

Şeker Hastalığı

İnsülinin yeterinden az olması durumunda bilinen şeker hastalığı belirtileri oluşur (Diabetes mellitus). Kan şekeri yükselir; hücre içinde glikoz girişi ve onun kullanımı sağlanamadığından enerji sağlamak için büyük ölçüde yağlar ve proteinler kullanılır. Bunun sonucu olarak asit yapıdaki birtakım son ürünler dokularda, kanda artarak (keton cisimleri) çeşitli hastalık belirtilerini oluştururlar (diabetik ketoasidoz). Bu belirtiler dışarıdan ensülin verilerek yok edilebilir. Bu amaçla kullanılan ensülin, domuz ve sığırların pankreaslarından saflaştırılarak elde edilir. Kısa etki süreli ensülin kristalise (saf) ensülindir. Kan şekerinin hızla düşmesinin istendiği şeker hastalığı komalarında (diabetik ketoasidoz ya da hiporosmolar komalarda vb), kullanılır. Orta etki süreli ensülinler 20-24 saat süre etki gösterirler. Şeker hastalarında en sık kullanılan türdür. Uzun etki süreli olanların etkileri 2-3 gün sürer, fazla kullanılmazlar. Acil durumlarda kristalize ensülin damardan ya da adaleden enjekte edilir. Öteki ensülin çeşitleri deri altına verilerek kullanılırlar. Enjeksiyon yerleri sürekli değiştirilir. Kullanılacak doz ünite olarak birimlendirilir, miktarı hastaya göre belirlenir.

diyabet

Kaynak: pixabay.com

KISACA İNSÜLİN

Vücuttaki şeker dengesini ayarlayan bir hormondur. Bu hormonu vücuda pankreas hücreleri salar, kazı büyük baş hayvanların pankreaslarından elde edilen insülin, şeker hastalığının tedavisinde kullanılır. Çünkü şeker hastalarının pankreasları vücuda yetecek kadar insülin salgılayamaz.

Advertisement

İnsülini, F. G. Banting ve C. H. Best adında Kanadalı iki bilgin keşfettiler, bundan yaptıkları ilacı başarılı bir şekilde şeker hastalarının tedavisinde kullandılar. İnsülinin daha kolay bir usulle elde edilmesini keşfeden ise gene Kanadalı bir bilim adamı olan J. B. Collip’tir.

İnsülinin çeşitli bileşimleri vardır. Bunlar ilacın etki hızına ve süresine göre değişir. Son zamanlarda, bir kerede verildiği halde etkisi uzun süren bir insülin elde edilebilmiştir. Bu sayede, hastalara günde bir iğne yapmak yetiyor.

İnsülin genel olarak iğneyle verilir. Bunun dışında, bazı vakalarda iştah açmak, sinir hastalığının tedavisi için bir şok meydana getirmek üzere de kullanılır.


Leave A Reply