İntifa hakkı nedir, kim tarafından nasıl kullanılır? İntifa hakkı çeşitleri, özellikleri, hakkında bilgi.
İntifa Hakkı
İntifa Hakkı; Roma hukukunu temel alan hukuk sistemlerinde, başkasının malını kullanma ve ürünlerinden yararlanma hakkıdır. Kavramın Roma hukukunda ortaya çıkışı, usus fructus (Latincede “kullanma ve yararlanma”) haklarıyla tutulan kölenin emeği karşılığında elde ettiği her malın geçici efendisine ait olmasını öngören düzenlemeye dayanır.
Çağdaş medeni hukuk sistemlerinde iki tür intifa hakkı yer alır. Tam intifa hakkı yalnızca, hakkın tanındığı kişinin, özünü değiştirmeden kullanabileceği taşınır ve taşınmaz malları kapsar; zaman içinde ya da başka etkilerle malın özünde doğal olarak ortaya çıkan değişiklikler bu tanım içine girmez. Eksik (usulsüz ya da gerçek olmayan) intifa hakkı para, tarımsal ürün ve benzerleri gibi ancak tüketilerek, harcanarak ya da özleri değiştirilerek intifa hakkı sahibine yarar sağlayan malları kapsar.
İntifa hakkı kavramı, bir gelenek hukuku (common law) kavramı olan estate (arazi üzerinde hukuken tanınan yararlanma hakkı) ile bazı benzerlikler taşımakla birlikte İngiliz hukuk sisteminde hiçbir zaman yer almamıştır.
Türk medeni hukukunda intifa hakkı bir ayni hak ilişkisidir. Tam anlamıyla kişiye bağlı bir hak olduğundan hak sahibinin yaşam süresiyle sınırlıdır. Bununla birlikte hakkın belli bir süre için kurulması da kararlaştırılabilir.
İntifa hakkı sözleşmeden ya da yasadan doğabilir. Birinci durumda hakkın kurulması için taşınmaz mallarda tescil, taşınır mallarda ise teslim zorunludur. Miras hukukundan kaynaklanan yasal intifa hakkının kurulması için özel bir devir işlemine gerek yoktur. İntifa hakkı kural olarak hak sahibince başkasına devredilemezse de, kişiye bağlı olmayan nitelikteki intifa hakkını devretme olanağı vardır. Süreli intifa hakkında, hak sahibi intifa konusu mal için zorunlu olanların dışında bazı masraflar yapmış ve o malı daha yararlı hale getirmişse, bu masraflarını malın geri verilmesi sırasında malikten isteyebilir.
