Irak Nerededir? Özellikleri, Konumu, İklimi, Ekonomisi Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Ülkeler Rehberi Irak – Irak ile ilgili bilgi, başkenti, ekonomisi, bayrağı, komşuları, coğrafi konumu hakkında bilgi

ırak bayrağı

Kaynak: pixabay.com

IRAK;

  • Yüzölçümü: 438.446 km2.
  • Başkenti: Bağdat
  • Dil: Arapça (resmi), Kürtçe, Türkçe. Egemen dil (% 80) Arapçadır. Arapça, 1960’a kadar resmi dil özelliğini koruduysa da Kürtçe (% 15) ve Türkçe (% 2) de varlıklarını sürdürdüler. 1970 Anayasası ile Kürtçe de ülkenin resmi dili sayıldı.
  • Din: Müslüman (% 95; 2/3’ü Şii), Hristiyan, Asuri, Yezidi, Musevi. Irak’ta devlet dini İslâmlıktır. Halkın % 95’si Müslüman, geri kalan % 5’lik kesim ise Hıristiyan, Asuri, Nasturi, Yezidi ve Musevi’dir. Müslümanların 2/3’ü Şii, 1/3’ü Sünni mezhebindendir.
  • Para birimi: 1 Irak dinarı = 100 dirhem.
  • Başlıca kentleri: Basra, Musul, Erbil, Süleymaniye, Necef, Kerkük.

Güneybatı Asya’da devlettir. Doğu ve Batı arasında bir geçiş alam olarak kabul edilen, güneyde Basra Körfezi’ne uzanan dar bir bölgenin dışında bir kara ülkesi olan Irak; doğudan İran, kuzeyden Türkiye, batıdan Suriye ve Ürdün, güneybatıdan Suudi Arabistan, güneyden Kuveyt ve Basra Körfezi ile çevrilidir. Anadolu’dan doğan, Basra Körfezi’ne dökülen Fırat ve Dicle ırmakları ülke açısından yaşamsal önem taşır.

Yüzey Şekilleri:

Ülke topraklan, bakışımsız farklılıklar gösteren, kuzey, doğu, batıya uzanan yüksek kütlelerle, bunların arasında kalan bataklık düzlüklerden, yan-çöl ve çöllerden oluşur. Batıda Suriye-Arabistan sınırındaki eski dönemlerden kalma sert, doğuda engebeli, genç Zağros Dağlan ile Anadou’daki dağ sıralarının uzantıları arasında yer yer genç ve yumuşak kayalıklar, kum tepeleri, yüzey şekillerinin başlıca yapısal özellikleridir. İran-Irak sınırında Zağros Dağları 402 km boyunca uzanır. Kuzeydoğu ve doğuda Suriye-Arabistari Yaylası’na doğru yükselen topraklar, mesozoik ve seneozoik dönemlerden kalan çökmüş tabakalarla kaplı granitlerden oluşur. Özellikle, Fırat’ın batı kıyısında görülen ve ülkenin adını aldığı söylenen “Iraq” adı verilen dik kayalar büyük ölçüde aşınmışlardır. En kuzeydoğuda yumuşak, belirgin hatlı kum tabakalarına rastlanır. Coğrafya yapısının en önemli özelliği, Fırat ve Dicle ırmaklarıyla bu ırmakların oluşturdukları bataklıklı düzlüklerdir. Anadolu’dan doğan her iki ırmak da, Kuna’da birleşir, Şattülarap’ı (185 km) oluşturarak Basra Körfezi’ne dökülürler. Vadi boylarında akarken, sürekli mil taşıyan ve doğal setler yaratan Fırat ve Dicle’nin çevreleri, yataklarının vadi tabanlarından yüksekte kalması sonucu, sulak ve bataklık alanlarla kaplıdır. Bu nedenle bazı bölgeler sürekli su altındadır. Burada yerleşmiş olanlar, yaşamlarını kamıştan yapılmış küçük evler, botlar ve sallar üzerinde sürdürürler. Ülke, genelde 4 ana bölgeye ayrılır: Kuzeydoğuda Türkiye ve İran sınırını oluşturan dağlar, iki ırmak arasında kalan bataklık düzlükler, kuzeybatıda çıplak yarı çöl ve güney çölleri.

İklim:

Irak’ta ovalık bölgelerde yazlar kurak, çok sıcak geçerken, kışlar serin ve nemlidir. Buna karşın, dağlık bölgelerde kışlar çok serttir. Mayıstan başlayarak Basra Körfezi ve yöresindeki alçak basınç, kuzeybatıdan tüm Irak’ı içeren kesintisiz, kuru bir rüzgârı getirerek zaman zaman 49°C’ye çıkan bulutsuz, aşırı sıcaklara yol açar. Şiddetli rüzgârlar sonucu, genellikle temmuzda kum fırtınaları yaşanır. Ekime kadar çok az yağmur alan bu bölgede, en yağışlı dönem ocak-şubat aylarıdır. Yıllık ortalama yağış tutarı 400-600 mm’dir. Kış mevsiminde Akdeniz, Basra Körfezi üzerinden doğuya kayan alçak basınç, yağmurlu, değişken bir iklimi de beraberinde getirir. Güneyden gelen sıcak hava akımları, sıcaklığı bazen ocakta 27°C’ye kadar yükseltir. İklimde göze çarpan en belirgin özellik, genelde kuraklık ve ırmak bölgelerinde yoğunlaşan yüksek atmosfer basıncıyla artan aşırı sıcaklıktır. Bu nedenle, başka bölgelere göç olanağı bulamayan insanlar, toprak altındaki odalarda yaşarlar.

ırak

Kaynak: pixabay.com

Bitki Örtüsü ve Hayvanlar:

Ülkenin özgün bitki örtüsü, meyvesi önemli bir dışsatım ürünü olan hurma ağaçlarıdır. Kuzeyde, doğuda çalılık, fundalık bölgeler, güneye doğru ve batıda ılgın ağacı, papus vb. tuzcul bitkiler görülür. Irmak bölgelerinde söğüt, kavak, meyan otu gibi ağaçlar bulunur. Hayvan türlerinin başında deve gelir. Çöllük bölgelerde dev kertenkeleler, değişik türde yılanlar, ıssız bölgelerde vaşak, sırtlan, ceylan gibi hayvanlar yaşar. Ülke aynı zamanda göçmen kuşların da uğrağı durumundadır.

Toplum Yapısı:

Ülke nüfusunun büyük çoğunluğunu (% 80) Araplar oluşturur. Nüfusun % 15’ini oluşturan ve Araplardan sonra en öneli topluluk Müslüman Kürtler, Musul’un kuzey-kuzeydoğu ve güneyindeki dağlık bölgelerde, Erbil’in batısında, Kerkük’te, Süleymaniye ve Musul-Bağdat Yolu arasında yaşarlar. İranlılar (% 3) ve Kerkük, Musul’da yoğunlaşan Türkmenler (% 2) öteki başlıca azınlıklardır. Batı çöl bölgelerinde Akdeniz ırkı özelliklerini koruyan Bedeviler, Şattülarap’ta bataklıklarda ilkel Medarlar, Asuriler, Yezidiler gibi küçük topluluklar yaşar. Bu topluluklardan başka, 17. yüzyılda Arapların gelişinden önce eski Hristiyan Kilisesi üyelerinin soyundan gelen Süryani ve Nasturi toplulukları da vardır.

Advertisement

Ekonomi:

Tarım: Çöller dışında kalan 23 milyon hektar toprağından ancak 6 milyonu tarıma elverişlidir. Buğday, arpa, pirinç, hurma, dünya üretiminin (% 80)’i başlıca tarımsal ürünlerdir.

Hayvancılık: Sığır, manda, koyun, keçi, deve, at, kümes hayvanları, başlıca hayvan varlığını oluşturur. Balık üretimi 50 bin tondur.

Endüstri: Devlet tekelindeki endüstri, genelde petrol arıtma ve tüketim malları ağırlıklıdır. Çelik, çimento, kâğıt, kimya, yapı gereçleri, öteki önemli endüstri etkinlikleridir. Ayrıca, halı, kilim dokuma, gümüş işleme, manda derisinden ayakkabı gibi geleneksel dallarda varlıklarını sürdürür. Sabun, bitkisel yağ, yünlü ve pamuklu dokuma, yün battaniye, bira, kibrit, sigara, un, ayakkabı gibi hafif endüstri dalları özendirilmektedir.

Doğal Kaynaklar: Doğal kaynaklar hemen hemen tümüyle petrol ve doğal gazdan oluşur. İşlenebilir petrol rezervleri 60 milyar varildir.


Leave A Reply