İrlanda Arpı Hakkında Bilgi

İrlanda arpı nasıl bir enstrümandır? İrlanda arpının özellikleri, tarihçesi, İrlanda arpı hakkında bilgi.

İrlanda Arpı

İrlanda arpı, İrlanda Gaelcesinde Clairseach, İskoçya Gaelcesinde clarsach, İrlanda ve İskoçya’ya özgü geleneksel ortaçağ arpıdır. Masif ahşaptan oyulmuş iri bir ses kutusu, kalın, kavisli bir üst sapı ve dışarıya doğru iyice kıvrılan bir ön sütunu vardır. Telleri tırnakla çekilir ve çan sesini andıran çınlamalı bir ses verir. Tasarımı 30-50 arasında kalın pirinç telin gerilimine dayanacak biçimdedir. Telleri diyatonik olarak, yani her oktavda yedi nota bulunacak biçimde düzenlenmiştir.

Ortaçağın en renkli çalgılarından biri olan İrlanda arpı, İrlanda’da 11. yüzyıldan 17. yüzyılın sonlarına değin hemen hiçbir değişikliğe uğramadan kullanıldı. Daha sonra ise hem müzik üsluplarının değişmesi, hem de soylu sanat koruyucularının kalmaması yüzünden 18. yüzyılın sonlarında müzik üslubu ve çalma tekniğiyle birlikte ortadan kalktı.

Günümüzün görece hafif, telleri bağırsaktan yapılmış İrlanda arpı, Dublinli John Egan’ın eski arpı yeniden yaygınlaştırma çalışmalarının ürünüdür (y. 1820). Tam kromatik, yani 12 notalı bir oktav elde etmek için, sapta her telin yanında döner çengeller bulunur. Bu çengeller gerektiğinde telin sesini yarım ton yükseltir.