Işınım (Radyasyon) Nedir? Işınım Nasıl Olur? Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?

0
Advertisement

Işınım, (radyasyon) ne demektir? Işınım nasıl gerçekleşir, ışınım çeşitleri nelerdir, ışınımın özellikleri hakkında bilgi.

ışınım

Kaynak: pixabay.com

Işınım (Radyasyon); uzayda, enerjinin belirli bir kaynaktan tanecik ya da tanecik demetleri biçiminde yayılarak iletimi. Işınım sözcüğü yalnız enerjinin yayılımını ve iletimini değil, enerjinin kendisini de kapsar. Röntgen ışınları elektromanyetik ışınım adıyla bilinen genel türde bir ışınımdır; röntgen ışınlarının yanı sıra elektromanyetik ışınım gamma ışınımlarını, morötesi ışınları, görünür ışığı, kızılötesi ışınları, mikrodalgaları ve radyo dalgalarını da kapsar. Elektromanyetik ışınım başka bir türüyle yüksek hızla hareket eden tanecikler biçiminde ışınım arasındaki ayrım her zaman kesin değildir; bir elektromanyetik dalga tanecikmiş gibi yayılabildiği gibi, tanecik ya da tanecik demetleri de elektromanyetik dalgaymış gibi hareket edebilir. Atomu iyona dönüştüren ışınmaya ise iyonlaşmış ışınım adı verilir; atom, proton ve nötronlardan oluşan bir çekirdekle, çekirdeğin çevresindeki yörüngede dönen bir ya da birkaç elektrondan oluşur; iyonlaşmış ışınım olan atom, elektron yitirerek iyona dönüşür. İyonlaşmayan ışınım ise, morötesi ışınları, görünür ışığı ve radyo dalgalarını kapsar.

İyonlaşmış ışınımın başlıca iki türü vardır:
  1. Elektromanyetik ışınım (röntgen ışınları ve gamma ışınımları),
  2. Tanecik ışınımı (alfa parçacıkları, beta parçacıkları, nötronlar ve kozmik ışınlar).

Bir alfa parçacığı, helyumun en yaygın izotopa olan Helyum-4’ün çekirdeğindeki gibi 2 nötrondan oluşur. Bir beta taneciği, bir elektron taşırken kozmik ışında bir proton yer alır. Röntgen ışını ve gamma ışınımları: Birbirine çok benzer; ikisi de elektromanyetik ışınlardır. Atomun çevresindeki yörüngede yer alan bir elektron, daha alttaki yörüngeye geçtiğinde röntgen ışını yayılır; en dıştaki yörünge, alttaki yörüngeye geçtiğinde röntgen ışını yayılır; en dıştaki yörünge, alttaki yörüngeye oranla daha çok enerji yüklüdür; yörüngeler adasındaki bu enerji değişikliği röntgen ışını yayılmasına yol açar. Bir atom çekirdeğindeki enerjinin azalmasıysa gamma ışınımı yayılmasına yol açar. Bir atom çekirdeğindeki enerjinin azalması ise gamma ışınımı yayılmasına yol açar. Röntgen ışınlarıyla gamma ışınımlarına foton adı verilir; fotonların kütleleri ve elektrik yükleri yoktur; hareketleri ışık hızına eşittir; boşlukta 300 milyon metre/saniyelik bir yol alırlar. Röntgen ışınları ve gamma ışınımlarının dalga uzunlukları kısadır.


Leave A Reply