İskelet ve Kemik Yapısı (Kemik Doku ve Kıkırdak Doku Özellikleri)

0
Advertisement

Dış iskelet ve iç iskeletin özellikleri, kemik doku ve kıkırdak doku, insanda iskelet yapısı nasıldır, hakkında bilgi.

Sadece hayvanlar aleminde görülen iskelet ve kas sistemi, iç organları ve yapıları koruyan, destek ve hareket sağlayan sistemdir.

iskelet

Kaynak: pexels.com

Basit yapılı bitkilerde, bu sistemin yerini turgor basıncı almıştır. Bitkinin dik durması, turgor basıncı ile sağlanır. Yüksek yapılı bitkilerde, destek doku bulunur.

Hayvanlarda dış ve iç iskelet olmak üzere iki çeşit iskelet sistemi vardır.

Dış İskelet: Organik ve inorganik maddelerden meydana gelen ve canlının vücut dışında sert bir kabuk şeklinde bulunan iskelettir. Bu iskeletin üzerinde hiçbir vücut örtüsü yer almaz. Dış iskelet, kara canlılarında su kaybını önler. Eklembacaklılarda büyüme sırasında dış iskelet büyümeyi engellediğinden değiştirilir. Dış iskelete örnek olarak salyangoz ve midye gibi yumuşakçalar verilebilir.

İç İskelet: Vücudun içinde yer alan, üzerinde vücut örtülerinin bulunduğu iskelet tipidir. Omurgalılarda iç iskelet bulunur. Ayrıca süngerlerde ve derisi dikenlilerde de iç iskelet bulunur.

Advertisement

Omurgalılarda iskelet sistemi, embriyonik gelişme sırasında mezoderm tabakasından meydana gelir. Omurgalılarda, embriyo döneminde görülen kıkırdak doku, daha sonra yerini kemik dokuya bırakır. Köpek balığında ise, iç iskelet, hayat boyunca kıkırdak doku olarak kalır.

kemik yapısı

KEMİK DOKU

Canlı kemik hücreleri (osteosit) ile hücrelerin salgıladığı ara madde, Osein denilen proteinden oluşur. Ara madde katmanlı bir yapı halindedir. İçinde CaCO3, CaPO4, MgPO4 gibi tuzlar birikerek dokuyu sertleştirirler. Gerektiği zaman kemikteki bu madensel tuzların 1 /3’ü kana verilir.

Kemik hücreleri, sitoplazmik uzantılarıyla birbirlerine ve havers kanalı denen, içinden atardamar, toplardamar ve sinirin geçtiği kanala bağlanırlar Havers kanallarını birbirine bağlayan yan kanallara da Wolkman kanalı denir. Havers kanallarının etrafında iç içe daireler şeklinde görülen lameller vardır. Lamelleri, çeşitli tuzlar oluşturur. Lamellerin sınırlarında kemik hücreleri dizilidir. Lameller ve havers kanalı birlikte, Havers sistemini oluşturur. Kemik hücreleri, difüzyonla besin alamadıklarından havers kanalındaki damarlardan gerekli oksijen ve besin maddelerini, sitoplazmik uzantılarıyla alırlar.

Kemiğin dışı periost denen bir zarla sarılıdır. Bu zar, kemiğin beslenmesinde, onarım ve kalınlaşmasında görev alır.

KIKIRDAK DOKU

Omurgasızlarda bulunmayıp, omurgalılarda görülen bir dokudur. Az çok katılaşmış ara madde (Kondrin) içinde dağınık olarak bulunan hücrelerden (Kondrosit) oluşur. Hücreler ya ayrı ayrı, ya da üçlü, dörtlü gruplar halinde birarada bulunurlar. Kıkırdak dokuda kan damarları ve sinirler bulunmaz. Hücrelerin beslenmesi, kondrinden difüzyonla gerçekleşir. Bu doku kemiklerin arasında, kırılıp bükülmeye elverişli organlar arasında esnekliği ve dayanaklılığı sağlar.

Advertisement

İNSANDA İSKELET YAPISI

İnsandaki kemikler, süngersi kemik ve sıkı kemik olmak üzere iki bölümden oluşur.

Süngersi kemik: Uzun kemiklerin baş kısmı ile diğer kemiklerin iç kısımları süngersi kemik dokudan yapılmış olup, boşluklarını kırmızı kemik iliği doldurur. Alyuvar ve akyuvarlar, kırmızı kemik iliğinde üretilirler. Yumuşak bir yapıdadır.

Sıkı Kemik: Bütün kemiklerin dış yüzeyi ile uzun kemiklerin gövdesi sıkı kemik dokudan oluşmuştur. Yapısı daha sert olup, boşluklar bulunmaz.


Leave A Reply