İslam dininde emredilen başlıca ibadetler hangileridir? Zorunlu ve zorunlu olmayan ibadetler ve bunlar hakkında bilgi.
İslamda Emredilen Başlıca İbadetler
Kur’an ayetlerinden anlaşıldığı üzere İslam dininde olduğu gibi oruç ve namaz da önceki peygamberlerin ümmetine farz kılınan bir ibadettir.
Namazın maddi, manevi, bireysel ve toplumsal birçok yararları vardır. “…Namaz insanı her türlü kötülük ve çirkin işlerden alıkoyar…” (Ankebut suresi, 4 ayet)
Bunları bilelim:
Bazı ibadetler zorunlu olduğu hâlde bazıları zorunlu değildir.
Belli bazı ibadetlerin vakitleri olduğu halde bir kısmında vakit şartı aranmaz.
Bazı ibadetler bireyseldir, bazıları ise toplumsaldır.
Namaz
İslam’ın beş şartının başında yer alan namaz, günlük beş vakit olarak farz kılınmıştır. Allah’a yakınlaşma arzusu ile kurulan etkili bir iletişim yoludur. Günlük beş vakit namazın dışında haftada bir kılınan cuma namazı farz-ı ayn ve ölenin arkasından kılınan cenaze namazı ise farz-ı kifaye olan bir namazdır. Vitir ve bayram namazları vacip namaz olarak kılınırken diğer namazlar ise sünnet namazlardır.
Namaz kılmak için zorunlu bazı hazırlıklar vardır.
Bunlara “namazın dışındaki farzlar” denir.
Namazın dışındaki farzlar şunlardır:
1) Abdest almak ve gerektiğinde gusletmek
2) Elbiselerin ve kılınacak yerin temiz olması
3) Giyinik olmak
4) Kıbleye yönelmek
5) Kılınacak namaz vaktinin girmiş olması
6) Kılınacak namaza niyet etmek
Namazın içindeki farzlar şunlardır:
1) Namaza “Allahu ekber” diye başlamak
2) Namazda gerekli durumlarda ayakta durmak
3) Kur’an’dan ayetler okumak
4) Elleri dizlere koyup yere paralel biçimde eğilmek
5) Secdeye varmak
6) “Ettehiyyatü” duasını okuyacak kadar oturmak
Oruç
Oruç; Ramazan ayı boyunca tan yerinin ağarmasından güneşin batımına kadar geçen zaman içinde yemek, su içmek ve birtakım bedeni arzulardan uzak durmaktır.
Orucun Allah’a yaklaştıran bir ibadet olmakla birlikte bireysel ve toplumsal birçok yararları vardır; iradeyi güçlendirmesi, insanı sağlıklı kılması, nefsine hâkim olmayı, sabrı, şükrü öğretmesi, kötü söz ve davranışlardan alıkoyması gibi yararları sıralanabilir.
Hasta olanlar, yolcular, hamile ya da emzikli kadınlar vb. durumda olanlar oruç tutmayıp daha sonra kaza edebilirler. Hiç tutamayacak durumda olanlar, gücü nispetinde fidye verirler. Tutulamayan oruçların fidyesi birçok yoksula verilebileceği gibi toplam tutar bir yoksula da takdim edilebilir.
Oruçla ilgili bazı kavramlar:
İmsak Oruca başlama vakti iftar Orucun açıldığı vakit olan Güneş’in battığı ve akşam namazının vaktinin girdiği zaman
Kaza Orucu: Vaktinde tutulamayan orucun başka bir zamanda tutulması
Zekât
Dinî ölçülere göre, belli bir zenginliğe ulaşan kimselerin mallarından belli bir kısmını, yılda bir kez Kur’an’da belirtilen kimselere vermeleridir. Zekât, genel anlamda yoksullara verilir.
Zekât farz olmakla birlikte birçok yararı vardır:
Veren kişinin şefkat ve cömertlik duygularını geliştirir. Kişinin huzurlu olmasını ve malının bereketlenmesini sağlar. Nefisleri cimrilikten arındırır. Alan kişinin temel ihtiyaçlarını karşılar. Kıskançlık duygusunu köreltir. Çalışmaya teşvik eder. Varlıklı kişilere bakışı değiştirir.
Toplumsal açıdan paylaşma ve yardımlaşmaya, fertleri birbirine bağlamaya, toplumsal sevgi ve birliğe, sosyal adalete ve dengeye, toplumsal huzura katkı sağlar.
Hac
Hac: Yılın belirli zamanında Kâbe’yi ve etrafındaki kutsal yerleri belirlenen şartlar dâhilinde ziyaret etmek ve yapılması gereken dinî görevleri yerine getirmektir.
Haccın Farzları: ihrama girmek, Kâbe’yi tavaf etmek ve Arafat’ta bir süre durmak yani vakfedir.
Hac; tevhidi, yardımlaşmayı, dayanışmayı, kardeşliği sağlaması yanında ahiret gününde mahşerde toplanmanın bir bakıma provası niteliğindedir.
Kurban
Nimetin karşılığı olarak Allah rızası için maldan yapılan bir fedakârlıktır.
Kurban çeşitleri; vacip kurban, adak kurbanı, nafile kurban ve akik kurbanıdır.
