İslam’da Gıybet ve Dedikodu Nasıl Karşılanır? Hakkında Ayetler Hadisler

0
Advertisement

İslam dinine göre gıybet, dedikodu, çekiştirme, yerme ve koğuculuk nedir? Gıybet ve dedikodu neden günahtır, İslam nasıl bakar, hakkında bilgi.

giybet

İslam’da Gıybet ve Dedikodu

Eskiden gıybetçi de denilen kimselere nemmâm (koğucu) adı verilirdi. Bunlar bir mecliste söylenen sözü başka meclislere taşıyan, başkasının arkasında söylenilen bir lafı -yemeden içmeden- ona götürüp ara bozan, söz gezdirenler olup İslâm dininin hiç de hoş görmediği, Allah’ın ve Peygamber’in sevmediği yaratıklardır. Sözlüklerde çekiştirmenin karşılığı gıybet’tir. Ve nihayet yermek de Arapça’da zemmetmek olarak bilinmektedir. Peygamberimiz, gıybeti, bir hadis-i şeriflerinde: “Kardeşini onun istemediği bir vasıfla anmak ve nitelemek olarak” açıklamışlardır. Ve kendilerine : “Eğer kardeşimde dediğin nitelik varsa ne buyurursunuz?” tarzında yöneltilen bir soru sorulunca da şu anlamda cevap vermişlerdir:

“Eğer dediğin sıfat kardeşinde mevcut ise, işte o vakit gıybet olur. Yok söylediğin onda yoksa, o gıybet değil bühtan, iftira olur.”

Cenab-ı Hakk, Kelâm-i Kadim’inde defalarca gıybetten sakınılmasını emir buyurmuştur. Misal olarak şu âyet-i kerimenin meâlini iktibas edelim: “Ey iman edenler, zannın bir çoğundan kaçının. Çünkü öyle zanlar vardır ki, günahtır. Birbirinizin kusurunu araştırmayın. Kiminiz, kiminizi arkasından çekiştirmesin. Sizden herhangi biriniz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz. Allah’tan korkun. Çünkü Allah tövbeleri kabul edendir. Çok esirgeyendir.” Yine Kur’ân-ı Kerim’de şu anlamdaki âyet-i kerimede bize açık bir öğüttür: “İyice bilmediğin bir şeyi söyleme, arkasına düşme. Çünkü kulak, göz, kalp bunların hepsi yaptıklarından sorumludur.” İşte gözümüz, kulağımız ve bütün azamız yaptıklarından sorumlu olduğu gibi özellikle dilimiz de söylediklerinden mes’uldür.

Nemmâmlık (koğuculuk) da gıybet kadar kötü bir huydur. El-Kalem Sûresi’nde Allahın emri şu mealdedir: “Ayıp araştıran, koğuculukta söz gezdiren kimseye itaat etme.” Hz. Peygamber koğuculuğu birçok hadislerinde yermiştir. Ümmetinin bu huydan sakınmasını öğütlemiştir. Bir seferinde: “Birbirinize karşı hased etmeyin ve birbirinize karşı buğz taşımayın; birbirinizi çekiştirmeyin. Ey Allah’ın kulları, kardeş olun” demişlerdir. Aslında çekiştirme, yerme, koğulama, kötüleme, kişiye bir şey kazandırmaz. Sadece hakkında bu kötü davranışlarından haberdar olan insan üzülür, kırılır ve fırsat elde ederse kendisini yeren, çekiştiren, koğucuya o da kötülükte bulunabilir.

Gıybet sözleri

Advertisement

Hayır söylesin, yahut da sussun

Toplumun düzeni biraz da karşılıklı anlayışta, iki taraflı, fedakârlıkta ve iyi niyetli davranışlardadır. Mü’min kişi eğer güzel, hayırhah konuşmayacaksa susabilir. Nitekim Peygamber Efendimiz de bu anlamda şöyle demişlerdir: “Allah’a ve âhiret gününe inanan kimse, hayır söylesin, yahut da sussun.” Müslüman bir din kardeşini kötüleyene karşı onun şeref ve haysiyetini savunursa büyük sevap işlemiş olur. Çünkü Peygamberimiz: “Bir kimse kardeşinin ırz ve şerefini, gıybet edene karşı, savunursa, Allahu Taâlâ kıyamet günü o kimseyi cehennemden uzaklaştırır” buyurmuştur.

Söz gezdirmek, koğuculuk etmek hususunda da Peygamberimizin başka öğütleri de ilgili eserlerde yer almıştır. Bunlardan birinin anlamı şudur: “Ashabımdan hiç biri, diğeri hakkında hoşlanmayacağım bir şeyi bana ulaştırmasın. Çünkü ben, salim bir kalp ile yanınıza çıkmayı arzu ederim.”

Peygamberimizin istemediğini, bizim de arzu etmememiz vazifemizdir. Bu sebeple biz de tanıdıklarımızın, dostlarımızın karşılarına gönül huzuru ile çıkmak isteriz ve bu bakımdan gıybetten, kibir, gurur ve riyadan sakınmayı yerine getirilmesi gerekli bir görev sayarız.


Leave A Reply