İslamda Temel Hak ve Özgürlüklerimiz Nelerdir? Kullanımı ve Açıklamaları

0
Advertisement

İslam dinindeki temel hak ve özgürlükler nelerdir? Bu hak ve özgürlüklerin kullanımı. Din Kültürü 10. sınıf Haklar özgürlükler konusu hakkında açıklamalar.

Hak; sözlükte adalet, gerçeğe uygunluk, hukukun gerektirdiği şey anlamlarına gelir. Kur’an’da insaf, görev, sorumluluk, değer, hakların korunması gibi anlamlara gelir. Özgürlük, serbest karar verebilme ve dilediğini seçme hakkına sahip olmaktır. Temel hak ve özgürlükler bütün insanlar için geçerli olduğu için evrenseldir. Bu özgürlüklerin sınırı, başkalarının hak ve özgürlüklerini engellememektir.

Bazı hak ve özgürlükler şunlardır:

Yaşama ve Sağlık Hakkı:

Hakların içindeki en önemlisi ve geçerlisi yaşama hakkıdır. Kur’an, “Kim bir kişiyi öldürürse bütün insanlığı öldürmüş sayılır.” diyerek yaşama hakkının evrensel ve eşitlikçi bir hak olduğunu vurgulamıştır, insanlar yaşama hakkına sahip olduğu gibi bu hakkı sürdürebilmek için sağlık hakkını da kullanmalıdırlar. Devletler vatandaşlarının sağlık haklarını çoğunlukla yerine getirir. Hastane ve doktor sayılarının arttırılması, sağlık güvencelerinin yaygınlaşması devletin vatandaşına verdiği önemi gösterir.

Eğitim

Eğitim Hakkı:

Doğum öncesinden başlayıp bütün hayatımız boyunca süregelen bilgilenme sürecimize eğitim denir. Kur’an’ın ilk emri “Oku”dur. Allah her insan için eğitim görmeyi tavsiye etmiş, Peygamber’imiz Medine’de kurulan devletin ilk yapı taşlarından biri olarak bir okul (suffa) açmıştır. Bizim Peygamber’imiz aynı zamanda bir öğretmendir. Eğitim devlet tarafından sağlanır. Her vatandaşın eğitimde fırsat eşitliğinden yararlanma hakkı vardır.

Düşünce ve İfade Özgürlüğü:

Kişinin serbestçe düşünebilmesi, düşündüklerini sözlü veya yazılı ifade edebilmesidir. Kur’an farklı görüşlerin dinlenmesi ve ortak aklın kullanılmasını emreder. Düşünceler bastırıldıkça sapkın görüşler filizlenir ve yıkıcı etkileri bütün insanlığı etkiler.

Advertisement

İnanç Özgürlüğü:

Serbestçe inanma, inandığını kendi hayatında uygulama, öğrenme ve öğretme bu inancın kapsamına girer. İnanç özgürlüğü bir kişinin bir dine inanması veya inanmaması konusunda özgür olmasıdır. İnanmak bir ihtiyaçtır ve ihtiyaç olan bir şey insanlara yasaklanmamalıdır. Ülkemizde çeşitli ibadet merkezlerinin olması, hac merkezlerine hacıların özgürce gelip ibadet yapması inanç özgürlüğünün varlığını ispatlar. Özellikle son yıllarda Van-Akdamar Kilisesi ve Trabzon-Sümela Manastırı’nın ibadete açılması, inanç özgürlüğü bağlamında ülkemizin geldiği ileri insanlık düzeyini göstermektedir.

Namaz

İbadet Hakkı:

İnanç özgürlüğü, beraberinde ibadet hakkını da getirir, islam diğer din taraftarlarının ibadet etmesine hoşgörüyle bakmış ve Kur’an, her dinin ibadethanesine saygı gösterilmesi gerektiğini emretmiştir. Ülkemizin birçok bölgesine inanç turizmi adı altında geziler düzenlenmesi, farklı dinlere ait ibadethanelerin yaşadığını ve aktif olduğunu göstermektedir.

Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı:

İnsanın kendine ait bir yaşam alanı vardır. Bu alan kişiye özeldir. Kişilerin dinlenmesi, takip dilmesi, onlara şüpheli sıfatıyla bakılması özel yaşamı ihlal sayılır. Kur’an, evlere girerken kapıyı çalın, izinsiz mekân ihlali yapmayın, şeklinde öğretiler barındırır.

Para Nedir? Nasıl Ortaya Çıkmıştır? Paranın Özellikleri Nelerdir?

Kaynak : pixabay.com

Ekonomik Haklar:

Herkes özel mülkiyet edinme hakkına, iş bulma ve çalışma hakkına sahiptir. Devletin kanunları çerçevesinde yasal olan her yöntemle para kazanabilir, islam mülkiyet ve çalışma konusunda helal yoldan kazanılan kazancı kutsamıştır. Bu kazancın paylaşılmasını (zekât, sadaka) önemsemiştir. Hem medeni kanunda hem de İslam’ın kuralları içerisinde nafaka hakkı vardır. Nafaka, kişinin bakmakla yükümlü olduğu kimselerin normal bir yaşam sürebilmesi için ihtiyaç duyulan miktarın yükümlü tarafından ödenmesidir.

• Hak ve özgürlüklerin kullanımı,

başkalarının hak ve özgürlüklerini etkilememelidir. Bu haklar art niyet amacıyla kullanılamaz. Devletin bölünmez bütünlüğünü tehdit amacıyla kullanılamaz. Hak ve özgürlüğümüzün kullanımını engelleyen alkol, sigara, uyuşturucu madde gibi kötü alışkanlıklar fiziksel ve ruhsal bir yıkıma sebep olduğu gibi, toplumsal bir huzursuzluk da yaratır. Anayasamız, kötü alışkanlıklardan vatandaşların korunması konusunda ilkeler koymuştur.

Advertisement

Hak ve özgürlüklerin kullanımı hukuk ile garanti altına alınmıştır. Herkes hakkını aramak için mahkemelere başvurabilir, dilekçe yazma hakkını kullanabilir, kolluk kuvvetlerinden yardım alabilir. Dinimiz her insanın eşit ve hür doğduğunu söyler. Adalet, adaletsizlikleri engellediği sürece geçerliliğini korur. Adaletin gerçekleşmediği yerde kişiler kendi haklarını orantısız bir şekilde elde etmeye çalışacaklardır. Bu da toplumsal kaosa neden olur.

Adaletin gerçekleşmeme durumuna İslam’da kul hakkı denir. İnsanlar arasındaki haksızlıkların sorumlusu yine insanlardır. Allah bu günahın affedicisi olarak hakkı ihlal edilen kişiyi göstermektedir. Onun için kültürümüzde helallik istemek denilen bir gelenek vardır. Yalan, dedikodu, yalancı şahitlik ve iftira en büyük kul haklarındandır. Toplu yaşam alanlarında yapılan ihlaller (dumansız hava sahasında sigara içmek, trafik kazaları, kamu malına zarar vermek gibi) modern zamanların en önemli kul haklarındandır.


Leave A Reply