İslam’da Temizlik İbadet İlişkisi Nedir? Dinimizde Temizliğin Önemi

İslam’da temizlik ibadet ilişkisi konusu hakkında bilgiler. İbadetin anlamı ve kapsamı nedir? neden ibadet edilir?

İbadet’in Anlamı ve Kapsamı

İbadet sözlükte; boyun eğmek, itaat ve kulluk etmek gibi anlamlara gelir. Dini bir terim olarak ise: Allah’a saygı, sevgi, şükür ve minnet duygularını ifade etmek demektir.

Kaynak: pixabay.com

İnsanlar nasıl ibadet edeceklerini kendi akıl ve iradeleri ile bilemezler. Bunun için Allah, peygamberler vasıtasıyla razı olduğu ve rıza göstermediği davranışları ve bunların nasıl yapılacağını bildirmiştir. Peygamberlerde ibadetlerin uygulanması hususunda örnek olmuşlardır.

Dinimizde namaz kılmak, oruç tutmak ve hacca gitmek gibi belirli zaman dilimlerinde yapılan ibadetlerin yanında, faydalı ve güzel işler yapmak gibi insanın kendi iradesine bağlı davranışları da ibadet sayılmıştır.

ibadetlerde niyetin önemi çok büyüktür. Bunun için peygamberimiz bir hadisinde “Ameller niyetlere göredir”… (Sahih-i Buharî, iman 41) buyurarak niyetin önemine işaret etmiştir.

Niçin İbadet Edilir?

İbadet, öncelikle Allah emrettiği için yapılır. Bu konuda Yüce Allah şöyle buyurmuştur: “Ey insanlar! Sizi ve sizden öncekileri yaratan Rabbinize kulluk edin. (Bakara Suresi, 21.)

İbadetlerde birtakım önemli amaçlar bulunmaktadır. Bu amaçlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

• Kişi ibadet etmek suretiyle Allah’a yakınlaşmış olur.
• Allah’a ibadet eden kişi görevini yapmış olmanın verdiği manevi bir hazla rahatlar.
• Allah’a ibadet etmek, bizi diğer varlıkların kölesi olmaktan kurtarır.
• İbadet etmekle, nefsimizin isteklerini kontrol altına almış oluruz.
• İbadet Allah’a inancımızı pekiştirir.
• Allah’ ibadet etmekle onun sevgisini ve rızasını elde ederiz.
• İyi huy ve davranışlar kazanır, kötü huy ve davranışlardan uzaklaşırız.
• İnsanların da sevgisini ve takdirini kazanırız.
• Allah, kalbimize ferahlık verir; zor işlerimizi kolaylaştırır; nimetlerini arttırır.

İbadet ve Temizlik İlişkisi

İslam’da temizlik, ibadetin ön şartıdır. Ancak temizlik maddi olan arınmanın yanında manevi olarak arınmayı da içine almaktadır.

Bir Müslüman’ın Allah’ın emrettiği ibadetlerden bazılarını yerine getirebilmesi için ruh ve beden yönünden her türlü pislik ve kirlilikten arınmış olması gerekir. Bu nedenle İslam dininde birçok ibadet, temizlik şartına bağlanmıştır.

Kur’an-ı Kerim’deki “Sonra kirlerini gidersinler, saç ve tırnaklarını kessinler, adaklarını yerine getirsinler ve o Kâbe’yi tavaf etsinler” (Hac suresi, ayet 29) ayeti Kâbe’yi tavaf ibadeti için temizliğin ön şart olduğunu açıklamaktadır.

Ayrıca namaza hazırlık şartlarından birisi de, her çeşit manevi pisliklerden, kirlilikten, yani gözle görülemeyen, fakat pis sayılan hallerden temizlenmektir. Bu da, gusül, namaz abdesti, ya da teyemmümle gerçekleşir. Namaza hazırlığın diğer bir şartı da; vücudun, elbisenin ve namaz kılınacak yerin temiz olmasıdır. Bütün bunlar temizliğin ibadetin temeli ve ön şartı olduğunu, dolayısıyla temizlikle ibadet arasında sıkı bir ilişkinin varlığını açık bir şekilde göstermektedir.

Kaynak: pixabay.com

Temizlik çeşitleri

Temizliği manevi temizlik (iç temizliği), beden temizliği, elbise temizliği ve çevre temizliği olmak üzere üç bölümde ele alabiliriz.

Temizlikle ilgili Bazı kavramlar

Abdest

Kelime olarak el suyu anlamına gelen abdest, belirli organlarımızı usulüne uygun olarak yıkamak demektir. Abdest özellikle namaz ibadeti için bir ön şarttır.

Abdestli olabilmek için dört temel şart (farz) bulunmaktadır. Bunlar

•  Yüzü yıkamak
• Kolları dirseklerle birlikte yıkamak
• Başı meshetmek
• Ayakları topuklarla birlikte yıkamak

Tuvalet ihtiyacını gidermek, yellenmek, uyumak, bayılmak ve ağız dolusu kusmak gibi eylemler abdesti bozar.

Gusül (Boy Abdesti)

Gusül, ağza ve buruna su vererek bütün bedeni hiç kuru kalmayacak şekilde yıkamaktır. Cünüp olan kimseler ile adet ve lohusalığı geçen kadınların gusül alması farzdır. Cuma, bayram namazları, hac veya umre için ise gusül sünnettir.

Guslün Farzları:

• Ağza su vermek (Mazmaza)
• Burna su vermek (istinşak)
• Bütün bedeni yıkamak

Teyemmüm

Teyemmüm, abdestsizlik veya gusülsüzlük halinde su bulunmadığı veya bulunup kullanılamadığı durumlarda kirliliği gidermek amacıyla temiz toprak veya toprak cinsinden bir maddeye elleri sürüp iki yüzü mesh etmektir.

Teyemmümün Farzları:

• Niyet etmek
• Elleri ve yüzü mesh etmek

Teyemmümü Bozan Şeyler:

Abdesti bozan şeyler teyemmümü de bozar. Teyemmüme neden olan mazeret ortadan kalktığında ve namaz kılan kişi suyu gördüğünde teyemmüm yine bozulur.

Mekân Ve Çevre Temizliği insanın okul, çarşı, sokak, bahçe gibi yaşadığı ortama çevre, ev ve işyeri gibi barındığı, işini yaptığı yere de mekân denir. Bu iki kavram yaşadığımız evden başlayıp en geniş anlamıyla evreni kapsar. Çevre temizliğine dikkat etmeyen biri hem kendisine hem de başkasına zarar vermiş olur. Çünkü çevreyi başka insanlar ve diğer canlılarla beraber kullanır. Bunun için ortak kullanılan alanlarda özellikle buna dikkat edilmelidir. Günümüzün tabiriyle “nasıl bulmak isteniyorsa öyle bırakılmalıdır”.