Isparta ilinin tarihi, tarihçesi. Isparta ilinde bulunan tarihi mekanlar, yerler ile ilgili bilgi.
Kutlubey Cami
Isparta Tarihi; Isparta Bölgesi, Burdur ile birlikte Pisidya Bölgesi’ni oluşturur. Orta Anadolu’da Hitit Devleti‘nin kurulduğu sıralarda Pisidya Bölgesi’nde Arzawa egemendi. İÖ 1195’te Hititlerin yıkılmasıyla birlikte Arzawa Krallığı da tarihe karıştı ve yöre, Friglerin eline geçti, İÖ 690’ta ise Lidya Krallığı’na bağlandı. İÖ 546’da Persler tüm Anadolu’ya egemen oldular. Perslere karşı Granikos’ta (Biga Çayı) ilk zaferi kazanan Makedonya Kralı Büyük İskender İÖ 334 yazında bütün Pisidya Bölgesi’ni egemenliği altına aldı. Onun ölümünden sonra imparatorluğu parçalandı ve Isparta yöresi Seleukosların eline geçti. İÖ 133’e kadar bölge Hellenistik krallıklar arasında el değiştirdi ve bu tarihte Roma İmparatorluğu’na bağlandı. Bugünkü Isparta’nın yerinde eskiçağdan kalma bir kent izine rastlanmıyorsa da Pisidya kentlerinden Baris’in yerini aldığı kabul edilir. Ancak Baris küçük bir kasabaydı. Roma İmparatorluğu döneminde bölgenin merkezi bugünkü Ağlasun yakınındaki Sagalassos idi. Isparta Bölgesi,637’den başlayarak Anadolu’ya yapılan Müslüman akınlarının hedefleri arasında yer aldı. 774 yılında Harun Reşit komutasındaki bir ordu bölgeye kadar ilerledi. Isparta yöresine ilk Türk akınları II. Kılıç Arslan döneminde başladı (1156-1192). Isparta’nın fethi III. Kılıç Arslan’ın saltanatı sırasında (1204-1205) gerçekleşti. Anadolu Selçuklu Devleti’ nin yıkılmaya yüz tuttuğu sıralarda Isparta ve Eğridir yöresinde Türkmenlerin reisi Dündar Bey, merkez Eğridir olmak üzere Hamitoğulları Beyliği‘ni kurdu (1301). Hamitoğulları‘nın Eğirdir kolunu 1391’de Yıldırım Bayezit ortadan kaldırdı ve Isparta, Osmanlı topraklarına katıldı. Osmanlı yönetiminde Isparta Anadolu Eyaleti’nin Hamid Sancağı’nın merkeziydi. Daha sonra Konya’ya bağlandı, bir ara kaza yapıldı. 1867’de yeniden sancak oldu ve 1891’de sancağın adı Hamidabad olarak değiştirildi. 1916’da Konya vilayetine bağlandı. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra düşmanın eline geçmeyen kentlerden biri olan Isparta yakılıp yıkılmaktan kurtuldu. Cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra il konumu kazandı.
Tarihsel Eserler; Isparta Kenti’nde, Beylikler’den ve Osmanlılar’dan günümüze ulaşabilen az sayıda eser vardır. Çoğu yıkık durumdadır. Çarşı içindeki Kutlu Bey Camisi, 1417’de Hamidoğulları’ndan Subaşı Kutlu Bey tarafından yaptırıldı. İplik Pazarı’ndaki İplikçi Camisi, 1550’de yaptırıldı, 1914 depreminde yıkıldı ve yerine iki katlı bir cami yapıldı. Hızırbey Camisi’ni 1312 Hamidoğulları’ndan Hızır Bey yaptırdı. Firdevs Bey Camisi, Isparta Valisi Firdevs Bey tarafından 1561’de yaptırıldı. Mimar Sinan’ın eseridir. 1561’de Firdevs Bey’in yaptırdığı bedesten, günümüzde kapalıçarşı olarak kullanılmaktadır.
