İstiklal Mahkemelerinin Kuruluş Amacı Nedir?

İstiklal mahkemeleri nedir? İstiklal mahkemelerinin özellikleri, kuruluş amacı ile ilgili bilgi.

İstiklal Mahkemelerinin Kurulması; Olağanüstü yetkiler taşıyan İstiklal Mahkemeleri Hıyaneti Vataniye Kanunu (21 sayılı yasa) ile 18 Eylül 1920’de kurulmuştur.

istiklal Mahkemelerinin kuruluş amacı:

1. Asker kaçaklarını yargılamak.

2. Orduda görevden kaçanlara gerekli cezayı vermektir.

3. 31 Ocak 1922’de çıkarılan bir başka yasayla mahkemelerin görev alanları genişletildi. Buna göre:

a) Tutsaklık barışını kabul edenleri (Sevr barışı)

b) Askerden kaçanları ülkede bölücülük yapanları

c) Düşmana ülke hakkında bilgi verenleri TBMM’den habersiz ve yetkisiz olarak düşmanla görüşenleri yargılama yetkisi verilmiştir.

Bu yönteme göre kurulan mahkemelerin başkanları, savcıları üyeleri TBMM tarafından seçilen milletvekilleridir. Doğrudan doğruya TBMM’nin cezalandırma yetkisi kullanılıyordu. 1920-1926 yılları arasında çeşitli yerlerde görevler yapmışlardır. Ankara İstiklal Mahkemesi en uzun süre çalışanıdır. Bu mahkemenin verdiği ilk karar “Sevr Antlaşmasını imzalayan kişiler hakkında olmuştur” 7 Ekim 1920 günü alman kararla Sadrazam Damat Ferit Paşa, Hadi Paşa, Rıza Tevfik Bey, Bern Büyükelçisi, Reşat Halis Bey, vatana ihanet suçundan gıyaben idam cezasına çarptırılmıştır.

Şeyh Sait Ayaklanması sanıkları ve Mustafa Kemal’e yapılan İzmir Suikasti sanıkları istiklal Mahkemelerinde yargılanmışlardır.

1949 yılında İstiklal Mahkemelerinin kuruluşunu oluşturan kanun kaldırılmıştır.