İyonosfer Hakkında Bilgi

0
Advertisement

İyonosfer nedir, kısaca açıklaması. Atmosferin katmanlarından iyonosferin özellikleri, hakkında bilgi.

iyonosferİyonosfer; Stratosferin üstünde, yerküreyi saran, atmosferin azaldığı en dış katman yer alır. iyonosfer adının kullanılışının nedeni, gazların iyonizasyona uğradığı bir bölge olmasıdır. Bu, atom ve moleküllerin iyonlar haline dönmesi olayıdır. İyonlar, ayrı ayrı bulunan ve elektrikle yüklü atomlar ya da -moleküllerdir. Bunlar, elektrik yükünü, elektronları kaybederek ya da kazanarak elde eder. Bunlar eksi elektrik yüklü parçacıklar olup atomların en dış kısmını meydana getirir. Kendisine düşmesi gerekenden çok elektronu olan atom eksi iyondur; buna karşılık elektronu eksik olan atom artı iyondur. Atomlar kendiliklerinden iyon haline gelmez. Elektronları atmak için enerji sağlamak gerekir; enerji, yeni elektronlar katılırken meydana gelen uzaklaştırma kuvvetini yenmek için de gereklidir.

İyonosferin en alçak düzeyleri (80-95 km. yükseklikte) ozon iyonizasyonuyla beraber başlar, işte burada, kimi zaman, akşam vakti, güneş battıktan epeyce sonra, sisler arasından parlayan noctilucent bulutları görüldüğü olur. Bunlar, gerçek bulut ar olmayıp volkan patlamaları sonunda, çok yükseklere fırlatılan toz yığınlarıdır.

95-200 km. arasındaki bölge oksijen iyonizasyonunun meydana geldiği kesimdir. Bu iki katman Heaviside katmanını meydana getirir (bu katmanı ilk kez Olivier Heaviside incelemiştir, 1850-1925). Heaviside katmanının telsiz haberleşmeleri bakımından büyük önemi vardır. Çünkü, bu katman uzun ve orta radyo dalgalarını yere yansıtır. Böylece, yerkürenin yuvarlaklığından doğan güçlüğü yener. Heaviside katmanının üstünde Appleton katmanı (fizikçi Sir Edward Appleton tarafından bulunmuştur) vardır. Bu da yine, kısa radyo dalgalarının yeryüzüne yansımasını sağladığı için çok önemlidir; eğer, bu katman olmasaydı, kısa radyo dalgaları fezaya doğru geçer giderdi. Bu radyo dalgaları dik açı yaparak yansımaz; katman içinden geçerken yavaş yavaş saparak yeryüzüne ulaşır. Appleton katmanı azot iyonizasyonu alanıdır. Ne Heaviside, ne de Appleton katmanı pek kısa dalgalan (yani televizyon yayınlarında kullanılan dalgaları) yeryüzüne çevirir; bu dalgalar fezaya gider. Dalgaların, görünen ufuktan daha ötelerde tutulamayışının nedeni budur. Atmosferin en dış sınırı saptanamaz. Çünkü, izole edilmiş gaz molekülleri yerden binlerce kilometre ötelerde bulunabilir. Ama, iyonosferin dış sınırı (500 km. kadar), atmosferin en dış sınırı gibi kabul edilebilir.


Yorum yapılmamış

Reply To berivan Cancel Reply