John Dalton kimdir ve ne yapmıştır? John Dalton neyi bulmuştur? John Dalton hayatı, biyografisi, çalışmaları ve bilime katkıları.
Kaynak: commons.wikimedia.org
John Dalton
İngiliz fizikçisi ve kimyacısıdır. 6 Eylül 1766’da Eaglesfield, Cumberland’de dünyaya gelmiştir. 27 Temmuz 1844’te 77 yaşında iken İngilitere Manchester’de hayata gözlerini yummuştur. Atom üzerinde ki çalışmaları ile 19. yüzyıl atom teorisine kesin şeklini vermiştir.
Ağabeyi ile birlikte, Kendal’da bir yatılı okulda eğitime başladı (1781). Daha sonra aynı okulda öğretmenlik ve yöneticilik yaptı. 1793’te Manchester Akademisi’ne (günümüzde New College) matematik ve fen bilimleri öğretmeni olarak atandı. Buradaki öğrencilerinden, renk körü olduğunu anladığı James Precott Joule’ün hastalığını inceleyerek 1794’te bu hastalığa ilişkin bilinen ilk makaleyi yayımladı. Bu yüzden renk körlüğü Dalton Hastalığı adıyla da anılır. 1799’da Manchester Edebiyat ve Felsefe Derneği’nin yöneticiliğine getirildi. Fizik ve kimya dallarındaki ilk gözlemleri E. Robinson adındaki bir araç yapımcısının da özendirmesiyle meteoroloji dalında yaptı. Atmosferi oluşturan gazların, yoğunluklarının ayrı olmasına karşın neden ayrışmış olarak değil de homojen bir karışım durumunda bulunduklarını araştırmaya yöneldi.
Sıcaklıkları, kaynama noktaları eşit derecede bulunan tüm sıvıların doymuş buhar basınçlarının eşit olduğunu gösterdi ve bu sonuca dayanarak, yeteri kadar alçak sıcaklık ve yüksek basınçlarda tüm gazların sıvılaştırılabileceğini ortaya koydu (1801). Aynı yöndeki çalışmalarını sürdürerek 1802’de J. L. Gay-Lussac ile aynı zamanda gazların sıcaklıkla genleşmelerini açıklayan yasayı buldu. Gazların suda ve öteki sıvılarda ki çözünmelerini de inceleyerek değişik gazların aynı sıvı içerisinde ayrı derecelerde çözündüklerini ve her gazın ayrı ağırlık ve sayıda taneciklerden oluştuğu sonucuna vardı. En önemli buluşlarından birisi da Katlı Oranlar Yasası‘dır. Bu yasadan yararlanarak, maddenin yapısına ilişkin Atom Kuramı’nı kurdu. Çalışmalarıyla kimyanın ayrı bilim dalı olmasına katkıda bulunan, fizik ve kimya alanlarında kendi adıyla anılan bir dizi yasayı buldu. Dinsel inançları yüzünden yalın bir yaşamı yeğledi ve hiç evlenmedi. Royal Society’nin üyeliğini de uzun süre kabul etmedi. 1816’da Fransız Bilimler Akademisi’ne seçildi.
John Dalton 77 yaşında iken Manchester’da öldü. Burada bir heykeli dikilmiştir. Çok kıymetli olan eserlerinin büyük bir çoğunluğu II: Dünya Savaşı sırasındaki Alman bombardımanında kaybolmuştur.
Başlıca eserleri:
Meteorological Observations and Essays (Metoroloji Üzerine Gözlemler ve Yazılar) 1793; A New System of Chemical Philosophy (Yeni Kimya Felsefesi Sistemi) 1801; On the Absoption of Gases by Water (Gazların Suda Soğurulması Üzerine) 1803.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Kaynak 2
John Dalton (6 Eylül 1766, Eaglesfield, Birleşik Krallık – 27 Temmuz 1844, Manchester, Birleşik Krallık)
Bir İngiliz kimyacısı ve fizikçisidir. Atom üzerindeki çalışmaları ile, XIX. yüzyıl atom teorisine kesin şeklini vermiştir.
John Dalton İngiltere’nin kuzeybatısında, Eaglesfield’de doğdu. Hayata öğretmenlikle başladı. Kazancı yetersiz olduğundan bir yandan da çiftçilikle uğraşıyordu. Matematik alanındaki çalışmalarını uzak bir akrabasının maddî yardımı sayesinde yürütebiliyordu. 12 yıl öğretmenlik yaptı. Bu sırada, kör bir filozof olan Gough’un yardımı ile meteorolojik gözlemler yapmaya başladı. Kendi yaptığı araçlarla çalışarak, 57 yıl içinde iki yüz bin gözlem yaptı.
John Dalton 1793’te «Renk görüşüyle ilgili olağanüstü gerçekler» hakkında bir yazı yazarak sonradan «Daltonizm» diye anılan renk körlüğünü ve bunun özelliklerini anlattı. 1803’te «Gazların su ve diğer sıvılar tarafından emilmesi» konusunda yazdığı yazısı ile de, fizikte Dalton Kanunu diye anılan «Kısmi basınç kanunları» nı yayınladı.
Dalton’un gazların ve atmosferin fiziksel özellikleri üzerindeki çalışmaları onun atom yapısı ile ilgilenmesine yol açtı. Bu çalışmalarının sonunda atomların birleşerek elemanları, elemanların da birleşerek molekülleri meydana getirdiği esasına dayanan atom teorisine vardı.
John Dalton 78 yaşında Manchester’de öldü; burada bir heykeli dikildi. Çok kıymetli olan eserlerinin çoğu Manchester’in II. Dünya Savaşı’nda bombalanması sırasında kaybolmuştur.
