John Ford kimdir ve ne yapmıştır? John Ford hayatı, sinema kariyeri ve filmleri ile ilgili olarak detaylı bilgilerin yer aldığı sayfamız.
John Ford
John Ford
(1.2.1895-31.8.1973)
Amerikalı yönetmen Ford yarım yüzyılı geçen bir süre boyunca western filmlerinin içeriği ve biçimi üzerinde çalışarak bu film türünde önemli değişiklikler yaptı. Ford’un filmlerinde mükemmel karakter tanımlamaları ve destansı öğeler göze çarpmaktadır.
Ford, İrlandalı bir göçmen ailesinin çocuğu olarak Sean Aloysius O’Fearna adıyla Cape Elizabeth/Maine’de dünyaya geldi. 1914 yılında, Hollywood’da aktörlük, senaryo yazarlığı ve yönetmenlik yapan ağabeyi Francis’in yanına gitti. Jack (ve 1923’ten sonra John) Ford adıyla Hollywood sinemasının öncüleri arasına katılmakta gecikmedi ve orada “learning by doing” (yaparak öğrenmek) metoduyla filmcilik zanaatınım çok sağlam temellere oturttu. Adını ilk defa The Tornado (1917) adlı dizi westernle duyurabildi.
1924: Vahşi Batı’nın Ruhunu Konu Alan Yapıtlarla Üne Kavuşması
The Iron Horse (1924) filminde, Ford hayatı boyunca kafasını kurcalayan tüm konuları bir araya getirdi. Amerika’yı boydan boya geçen transkontinental demiryolunun inşaasını anlattığı öyküsü, bir taraftan kıtanın keşfi sırasında Amerikan halkının enerjisine ve öncülük ruhuna duyduğu hayranlığın ifadesi olmakla birlikte, diğer taraftan yönetmenin bireylerin çabasıyla adaletin er geç tecelli edeceğine dair beslediği derin inancın açıklanmasıdır. Amerika kıtasının keşfi dönemini beyaz perdeye yansıtmak için vahşi manzara çekimlerini sembol olarak kullandı. Ford 1935’te The Informer (Muhbir) adlı filmiyle zaman içinde yönetmenlik dalında alacağı dört Oscar ödülünün ilkini aldı.
1939: Bir Yıl İçinde Dört Başyapıt
Stagecoach (Cehennemden Dönüş/Posta Arabası, 1939) Arizona’nın Monument Valley vadisinde çekilen ilk filmiydi. Burada Kızılderililerin bölgesinden geçen bir posta arabasının içindeki yolcuları ayrı ayrı ele almasıyla ortaya çıkan değişik üslubu ve iyi “kötü adam” (John Wayne) efsanesiyle western tarzına çok etkin bir biçimde damgasını vurmuş oldu. Young Mr. Lincoln (1939) filminde Henry Fonda genç idealist avukatı ve sonraki ABD başkanını Amerika’nın ideal tipi olarak canlandırdı. Fonda -tıpkı sonraları John Wayne gibi— Ford’un filmleriyle dünya çapında üne kavuştu ve Grapes of Wrath (Gazap Üzümleri, 1939) filminde de başrollerden birini üstlendi. Bu filmde 1930’lu ekonomik bunalım yıllarında Amerikalı bir aile iş ve yeni bir gelecek bulmak umuduyla yola düşer. Drums Along the Mohawk (1939) politik entrikalar yüzünden Kızılderili savaşlarının içerisine sürüklenen bir grup çiftçiyi konu alır.
1946: Mükemmelleştirilmiş Anlatım Tekniği
İkinci Dünya Savaşı‘nda belgesel filmler çeken Ford savaştan sonra, My Darling Clementine (Kanun Harici, 1946) ile başlayarak, en çok sevdiği tarza döndü. Bu filmde iyi vatandaşların oturduğu bir kasabayı silah kullanarak acımasız dolandırıcılardan ve fırsat düşkünlerinden kurtaran Wyatt Earp’ın efsanesini anlattı. Ford’un gerçekleştirdiği bu film 19. yüzyıldaki günlük yaşamın çok canlı bir tablosunu çizerken, Henry Fonda oyunuyla bu efsanenin göklere çıkarılmasına katkıda bulundu.
1948-50: Süvari Üçlemesi
Ford’un Amerika’ya bu inancı çoğu zaman geri kafalılık olarak nitelendirildi. Ford ABD süvari efsanesini anlattığı üç filmle yalnız militarizm ya da beyazların üstünlüğünü anlatmak gayesini gütmeyip, milliyetçiliğinin bireyin toplum sistemi içerisindeki sorumluluğuna duyduğu saygıdan kaynaklandığını gösterdi. Fort Apache (Kan Kalesi, 1948) filminde ileriyi gören rütbesiz bir asker, ırkçı subayına karşı gelmeye cesaret edemediği için süvari birliği tümüyle ölüme gider. Bir yıl sonra She Wore a Yellow Ribbon (Sarı Kurdelalı Kız, 1949) filminde John Wayne, çatışmalardan kaçınmak suretiyle birliğini yok olmaktan kurtarır.
John Wayne‘in günlük gaileler yüzünden sıkıntı çeken bir kumandanı canlandırdığı Rio Grande (Kahramanlar Diyarı, 1950) adlı yapıtta yüzbaşının kişiliği, tümüyle yalanlardan arınarak insanlık vasıfları ağır basan bir tipleme olarak seyircinin karşısına çıkar. Esas mantalitesine uygun olan iyi, optimistçe başlangıca rağmen The Searchers (Çöl Arslanı, 1956) filminde John Ford kahramanlarının olumsuz yönlerini de gösterdi. Burada hayata küsmüş, umutlarını yitirmiş Amerika’nın iç savaşma katılmış olan bir adam, değişen zamana ayak uyduramaz ve Amerika’nın Vahşi Batı döneminin sona ermiş olması gerçeği karşısında yıkılır.
1962: Kaybolan Zamana Duyduğu Üzüntü
Ford, en son büyük başarısını temsil eden The Man Who Short Liberty Valance (Kahramanın Sonu, 1962) filmiyle eski ve daha iyi bir Amerika’yla ilgili, kendine özgü tarzıyla yarattığı efsaneleri beyazperdeye nasıl yansıttığını kanıtlamış oldu. Burada sahte bir kahraman, aradan uzun yıllar geçtikten sonra, bir gazete muhabirine, gözü dönmüş bir haydutu vurduğu sanılarak çok övüldüğü düelloda karşısındaki adamın aslında bir başkası tarafından arkadan vurulduğunu anlatır. Gazete muhabiri tuttuğu notları şu sözlerle bitirir, “Efsanelerimizi korumak istiyoruz, çünkü onlar bizim için artık gerçek olmuştur.” Ford 78 yaşında Palm Deserts’de hayata gözlerini yumdu.
Kaynak – 2 (Kısa Bilgiler)
John Ford kimdir? John Ford hayatı, biyografisi, filmleri, sinema kariyeri hakkında bilgi.
John Ford; ABD’li sinema yönetmenidir (Maine/Cape Elizabeth 1895-Los Angeles 1973).
Asıl adı: Sean Aloysius O’feeney (O’Fearna). Yönetmenlik yapan ağabeyi Francis Ford’un yanında çalıştı. 1914’ten sonra sesli sinemanın başlangıcına kadar uzunlu kısalı, 50’den fazla film yönetti. Kovboy filmlerinin çoğunlukta olduğu bu döneminde kalıcı tek eseri, batıya demiryolunun gelişini anlatan The Iron Horse’dur. (Demir At) 1924. 1929’dan sonra ölümüne kadar 60’tan fazla uzun film çevirdi. Mekanik yapaylıklardan kaçan yalın anlatımıyla, derin folklor bilgisiyle, gülmece duygusuyla, Amerikan değerlerine bağlılığıyla sinemanın simgelerinden başlıcası oldu. Ayrıca dört kez Oscar Ödülü kazanan tek yönetmendir. The Informer (Muhbir) 1935, The Grapes of Wrath (Gazap Üzümleri) 1940, How Green Was My Valley (Vadim O Kadar Yeşildi ki) 1941, The Quiet Man (Sakin Adam) 1952.
Başlıca filmleri:
Arrowsmith (1934), The Lost Patrol (Yitik Devriye) 1934, The Hurricane (Kasırga) 1937, Young Mr Lincoln (1939), Drums Along the Mohawk (Vahşi Koşu) 1939, Tobacco Road (Tütün Yolu) 1941, My Darling Clementine (Kanun Harici) 1946, The Fugitive (Kaçak) 1947; She Wore a Yellow Ribbon (Sari Eşarplı Kız) 1949, When Willie Cornes Marching Home (Willie Yuvaya Dönünce) 1950, Wagonmaster (Kervanbaşı) 1950, Rio Grande (1950), Mogambo (1953), The Searchers (Arayıcılar/Çöl Aslanı) 1956, Sergeant Rutledge (Masum Suçlu) 1960, The Man Who Shot Liberty Valance (Kahramanın Sonu) 1962, Cheyenne Autumm (Baharda Hücum) 1964, Seven Women (Yedi Kadın) 1965,Vietnam Vietnam (1971).
