John Osborne kimdir ve ne yapmıştır? John Osborne hayatı, biyografisi, eserleri, oyunları ve filmleri nelerdir hakkında bilgi.
John Osborne
John Osborne; (d. 12 Aralık 1929, Londra, İngiltere, ö. 24 Aralık 1994, Clun, Birleşik Krallık), İngiliz oyun yazarı ve film yapımcısıdır. 1956’da sahnelenen Look Back in Anger (Öfke, 1967, 1972) adlı yapıtıyla İngiliz tiyatrosunda yeni bir hareketin öncüsü olmuş ve Öfkeli Kuşak‘ın ilk temsilcisi olarak tanınmıştır
Babası bir piyasa ressamı, annesi garsondu. Babası 1941’de ölünce, sigortadan aldığı parayla Devon’daki Belmont College’da yatılı olarak okudu. Ama okuldan nefret ediyordu ve müdürle kavga ederek oradan ayrıldı. Londra’ya annesinin yanına gitti ve kısa süre gazetecilik yaptıktan sonra, gezici bir gençlik tiyatrosunda ders vererek tiyatro dünyasına ilk adımını attı. Ardından taşra kasabalarındaki çeşitli repertuvar topluluklarında oyunculuk ve yöneticilik yaptı, bir yandan da oyun yazmaya başladı, ilk oyunu The Devil inside Him’i (1950; İçindeki Şeytan) arkadaşı, öğretmeni ve ilk aşklarından oyuncu Stella Linden’la birlikte kaleme aldı.
Osborne Londra’da ilk kez 1956’da sahneye çıktı. Aynı yıl Öfke İngiliz Sahne Topluluğu tarafından sergilendi. Oyun biçimsel olarak yenilikçi olmamakla birlikte, alışılmamış bir içeriğe sahipti. II. Dünya Savaşı” na katılmamış ama savaş sonrasının çöküntüsünü ve umutsuzluğunu yaşamış 20-30 yaşlarındaki genç İngilizler kuşağı ilk kez bir oyuna konu oluyordu. Oyunun kahramanı, bir işçi çocuğu olan Jimmy Porter’dır. Porter devletin sağladığı olanaklarla öğrenim görerek biraz yükselebilmiştir; ama gelmiş olduğu yerden, iyi işleri ellerinde tutarak yükselmesini engelleyen ayrıcalıklı insanları daha iyi görebilmektedir. Bir markette çalışmayı sürdürür ve öfkesini orta sınıftan gelen karısına ve onun arkadaşına yansıtır. Oyunda Osborne Porter’ın sorunlarına hiçbir çözüm sunmamakla birlikte, seyircinin bu sorunları yakından hissetmesini sağlar.
Osborne’un sonraki oyunu The Entertainer (1957; Komedyen) eski güvenini yitirmiş çağdaş İngiltere’den bir kesit sunar. Oyunun kahramanı gözden düşmüş bir komedyendir ve Osborne müzikhol geleneğinin yok oluşunu ulusun canlılığını yitirmesinin eğretilemesi olarak kullanır. 1958’de sahnelenen Epitaph for George Dillon (Burada Gömülü) adlı oyunu ise, başarılı olamamış genç bir oyun yazarının öyküsüdür. Osborne 1958’de film yönetmeni Tony Richardson’la birlikte Woodfall Film Productions’ı kurdu. Şirket Öfke (1959) ve Entertainer (1959; Sahte Tebessüm) filmleriyle Henry Fielding’in romanından uyarladığı senaryosuyla Osborne’a Oscar Ödülü’nü kazandıran Tom Jones (1963) filmini çekti.
Osborne, Reform hareketinin önderini konu aldığı epik oyunu Luther’le (1961) başkaldıran bir kahramanı sahnede yeniden yaratmadaki ustalığını ortaya koydu. Plays For England (1962; İngiltere İçin Oyunlar) adlı kitabı, krallık üzerine bir yergi olan Blood of Bambergs (Bamberglerin Kanı) ile bir üstünlük ve boyun eğme oyunu oynayan, ensest ilişkisine girmiş bir çifti konu alan Under Plain Cover (Basitlik Görüntüsü Altında) adlı oyunları kapsar. Sonraki oyunlarından Inadmissible Evidence (1964; Geçersiz Kanıt) bir türlü hedefe ulaşamayan bir davavekilini konu alır. Rusya adına casusluk yapan Avusturyalı Alfred Redl’in yaşamına dayanan A Patriot for Me (1965; Benim İçin Bir Yurtsever), I. Dünya Savaşı öncesinde Avusturyalı eşcinsel bir subayın öyküsü etrafında imparatorluğun çöküşünü ve toplumun kurallarına uymamanın getirdiği tehlikeleri ele alır. Osborne West of Suez’de (1971; Süveyş’in Batısı), gözden düşmekte olan bir İngiliz sömürgeci tipine sempatiyle, onun şaşkın ve ruh hastası olarak gösterilen karşıtlarına ise antipatiyle yaklaşır.
Otobiyografisi olan A Better Class of Person’in (1981; Üst Sınıftan Biri) ilk bölümünün de gösterdiği gibi, Öfke’deki kızgınlık büyük ölçüde Osborne’un çocukluk ve ilkgençlik deneyimlerinden kaynaklanır. Osborne otobiyografisinde, annesinde kişileştirdiği İngiliz alt orta sınıf yaşamının bayağılığına saldırarak kendi uçan, değişken mizacını inceler. Tiyatroya oyuncu olarak başlayan Osborne, oynanması kolay roller yaratmadaki ustalığıyla dikkati çeker. Tiradın tiyatroda yeniden önem kazanmasında da etkili olmuştur. Ama hepsinden önemlisi, yukarı sınıf yaşamını anlatan İngiliz tiyatrosunun çağdaş yaşamı konu alan gerçekçi oyunlara yönelmesinde büyük rol oynamıştır.
