Kağıt Nedir? Kağıt Çeşitleri

Kağıt nedir? Kağıt çeşitleri nelerdir, kağıdın tarihçesi, tarihi ile ilgili bilgi. Kağıt hakkında bilgi.

Kağıt, üzerine yazı yazmak, resim çizmek için kullanılan, türlü bitkisel maddelerden yapılmış ince bir yapraktır. Kâğıdın hemen hemen kullanılmadığı hiçbir yer yoktur. Sayısız çeşitleri arasında kitap, defter, gazete, mektup, fotoğraf kâğıtları, çeşitli ambalâj kâğıtları, etiketler en başta gelir.

Çinliler’in çok eski çağlarda kâğıt yapmayı başardıkları biliniyor. O tarihlerde, Mısırlılar, papirüs bitkisinin yapraklarını kâğıt yerine kullanıyorlardı. Ondan önce ise, yazılar, bilindiği gibi, taş üzerine kazılmak, ya da pişirilmiş topraktan tabletler üzerine yazılmak suretiyle saklanıyordu.

Papirüs kâğıdı, bu bitkinin saplarını ince ince dilip birbirine dikey gelecek şekilde, gene kendisinden çıkan zamklı maddeyle yapıştırılarak elde edilirdi. Suda ıslatılıp yumuşadıktan sonra yapıştırılan papirüsler, fildişi toparlaklarla perdahlanır, düzeltilirdi. Beyaz veya beyazımtırak olan bu yapraklar, Roma’da Eski Yunanistan’da da kullanılmıştı. Bergama kralı kütüpanesini zenginleştirmeye gereken papirüsü bulamayınca, keçi derilerini kurutarak onların, üzerine yazı yazdırdığı için, Bergama (Pergamon) kelimesi, sonradan «parşömen» kâğıdına ad olmuştur.

XIV. yüzyıldan başlıyarak Avrupa’da da elle kâğıt yapıldı. Pamuklu, keten paçavralar ıslatılıp dövüldükten sonra bu hamur keçeler arasına yayılıp kurutuluyor, beyaz kâğıt elde ediliyordu. XIX. yüzyılda, odundan kâğıt yapılmaya başlandı, fabrikalar kurularak kâğıt üretimi artırıldı. Kâğıdın, kültür alanındaki büyük önemi, bu icadı zaruri kılmıştır.

Bizde Kâğıt

Bizde, XVIII. yüzyılda, III. Ahmet devrinde bir kâğıt fabrikası açıldı. Boğaziçi’nde, Üsküdar’da, bilhassa bugün hâlâ adını taşıdığı Kâğıthane’de iyi cins kâğıt yapan yapımevleri vardı. Bununla beraber gerek Türkistan’da, gerek Türkiye’de Türk kâğıt sanayii pek eskidir. Bugün ihtiyacımızın % 60’ını karşılayabilecek duruma gelen İzmit Kâğıt Fabrikaları, 1936 yılında, 1 kâğıt, 1 karton makinesiyle yıllık kapasitesi 16.000 ton olarak kurulmuştu. Gazete kâğıdı, sigara kâğıdı, ince kâğıt yapabilen 19.000 tonluk ikinci fabrika 1944’te açıldı. Buna yılda 37.000 ton çeşitli kâğıt ve karton yapabilen üçüncü fabrika 1954’te eklendi.

Kâğıt Çeşitleri

Kâğıt çeşitleri, milletlerarası standartlara göre ayarlanır. Yazı ve baskı işinde kullanılan kâğıtlar, hamuruna göre birinci hamur (beyaz mat), ikinci hamur (beyaz mat), üçüncü hamur (esmer mat), dördüncü hamur (gazete kâğıdı)/ simili (iki yüzü parlak), yarım simili (bir yüzü parlak), filigranlı (ışığa tutulunca içinde çizgiler görünen), verje (mat, kalın ve lifli), pelür kâğıdı (ince, yarı şeffaf), illüstrasyon (resim baskısına çok elverişli, beyaz, kalın, ve ağır kâğıt), kuşe kâğıdı (parlak kaymak kâğıt) olarak adlandırılır. Bundan başka sarma, paketleme işlerinde kullanılışına göre ad alan ambalaj (sargı) kâğıtları vardır. Karton ve mukavvalar da kâğıt cinsleri arasına girer.

Baskı işlerinde kullanılmıyan eski ve yeni kâğıt çeşitlerini şöylece sıralayabiliriz:

Cilâlı Her renkte, bir yanı veya iki yanı parlak, simili.

Çin kâğıdı Bambu kamışından, ya da ipekten yapılma ince, sarımtırak kâğıt. Çoğunlukla Japon resimleri bu kâğıtlara yapılırdı.

Duvar kâğıdı Oda duvarlarına kaplamak üzere resimli ve kabartmalı olarak ensiz toplar halinde hazırlanmış süsleme kâğıtları.

Çizgili kâğıt Çoğu zaman «defterlik» diye de anılan, üzerine tek tek, yahut bir tek, iki çift çizgiler basılmış yazı kâğıdı.

Resim kâğıdı Kurşun kalemle, çini mürekkebiyle, suluboyayla resim yapmaya yarayan beyaz, sert veya yumuşak, ya da Canson kâğıtlarında olduğu gibi pürtüklü, suyu içen cinsleri olan kâğıtlar.

Kopya kâğıdı Yazı makinelerinde iki kâğıdın arasına konularak yazılan yazıların kopyalı çıkarılmasına yardım eden düz veya renkli ince kâğıtlar.

Meşk kâğıdı Eskiden el yazısı alıştırmaları için kullanılan renkli, ince, ıslatılınca boyayı kusan kâğıt.

Aharlı (mühreli) Yüzüne «mühre» denilen sert deniz kabuğu sürülerek, ya da yumurta akı vs. ile simili hale getirilmiş, parlatılmış kâğıt.

Saman kâğıdı Kaba, su geçiren kâğıt.

Sünger kâğıdı(papyepüvar) Mürekkeple yazılan yazıyı kurutmak için yapılmış, içici kâğıt.

Esericedit Belli bir boyda, yazı yazmakta kullanılan birinci hamur iki tabakalı kâğıt.

Krepon kâğıdı (Japon kâğıdı) El işlerinde, çiçek, fener, benzeri şeyler yapmakta kullanılan, çekildikçe katları açılan renkli kâğıtlar.

Elişi kâğıdı Bir yüzü cilâlı, sertçe, renkli kâğıtlar.