Kalabalık, Sosyal Yığın, Sosyal Kategori Nedir? Özellikleri Nelerdir?

0
Advertisement

Kalabalık nedir, sosyal yığın nedir, sosyal kategori nedir? Kalabalıkları türleri özellikleri, toplumsal kategori nedir, hakkında bilgi.

Kalabalık – Sosyal Yığın – Sosyal Kategori

Fiziksel yakınlıklarına rağmen, aralarında örgütlenmiş yapısal ilişki ve etkileşimlerle, bütünleştirici ve birleştirici bağlar bulunmayan insan topluluklarına toplumsal yığın denir. Yığınlarda bulunan insanlar birbirlerini tanımazlar. Rastlantılar sonucu bir araya gelirler ve kısa sürede dağılırlar. Günlük yaşamda hepimiz çeşitli toplumsal yığınlar içinde yer alırız. Sabahları okulumuza giderken otobüs bekleyen insanlar arasında, otobüste, yolda yürürken, bir gişe önünde bilet almak için sıramızı beklerken hep toplumsal yığınların içinde bulunuruz. Buralarda bizim dışımızda bulunan insanları tanımayız ve onlarla birlikteliğimiz kısa sürelidir.

Toplumsal yığınları çeşitli kalabalıklar oluşturur. Çeşitli nedenlerle veya ortak bir heyecan etkisinde bir araya gelmiş teşkilatsız ve sürekli olmayan insan toplulukları kalabalık adını alır. Kalabalığı oluşturan bireyler genellikle bir amaç doğrultusunda bir araya gelirler. Bu nedenle kalabalıklar, birer toplumsal olaydır. Örneğin; konser salonundaki bir kalabalık, konser dinlemeyi amaçlayan bireylerin birikmesiyle oluşur. Kalabalıklar da kendi içlerinde; sıradan kalabalıklar, dinleyici ve izleyici toplulukları, gösteri toplulukları ve etkin (aktif) kalabalıklar olarak çeşitlere ayrılır.

Sıradan kalabalıklar; insanların ortak bir amacı gerçekleştirmek için değil de kişisel amaçlarına ulaşmak için bir arada bulunduğu topluluklardır. Aynı anda bir lokantada yemek yiyen, bir sahilde denize giren, otogarda otobüslere binen insanlar sıradan kalabalıkları oluştururlar.

Dinleyici ve izleyici toplulukları; çeşitli gösterileri dinleme ya da izleme amacıyla bir araya gelen insanların oluşturduğu toplumsal yığınlardır. Bir okul etkinliğini seyretmek, bir spor karşılaşmasını izlemek, bir konseri dinlemek üzere bir araya gelen insanların oluşturduğu toplumsal yığınlar izleyici ve dinleyici topluluklarıdır.

Advertisement

Gösteri toplulukları; belirli bir fikir, eylem, kişi ya da gruba yönelik tanıtma, kutlama, sorun ve istekleri dile getirene, dikkat çekme vb. amaçlarla bir araya gelen, fazla örgütlü olmayan yığınlardır. Ücretlerdeki artış oranını protesto etmek için gösteri yürüyüşü yapan insanlar, bayram törenlerinde yürüyen öğrenciler, askerler gösteri topluluklarıdır.

Etkin kalabalıklar; genellikle, duygusal ve telkine açık insanlardan oluşan, iç ve dış denetimden yoksun olan toplumsal yığınlardır. Etkin kalabalıklardaki insanlar kışkırtma sonucu ve kitle psikolojisinin etkisiyle yıkıcı, kırıcı eylemlerde bulunabilirler. Gösteri toplulukları da kışkırtmalar sonucu bir anda etkin kalabalıklara dönüşebilir. Örneğin; bir mitingdeki insanlar gösteri topluluğuyken kışkırtma ve tahrik sonucu etkin kalabalık hâlini alabilir ve linç gibi, isyan gibi yıkıcı eylemlerde bulunabilirler.

Kategori

Kategori, aralarında herhangi bir bakımdan ilgi ve benzerlik bulunan şeylerin bütününü dile getirir. Toplumsal kategori, fiziki olarak bir arada bulunmadıkları hâlde benzer özellik ya da özellikler taşıdıkları için bizim bir arada düşündüğümüz insanlardır. Örneğin; yaş özelliğini dikkate alarak insanları çocuk, genç ve yetişkin diye ayırabiliriz. Bu insanlar aynı yeri paylaşmaz fakat paylaştıkları ortak özellik (yaş) nedeniyle biz onları birlikte düşünürüz.

İnsanları kategorilere ayırmak sosyolojiye bazı kolaylıklar sağlar. Bu yolla insanların hangi toplumsal ayrıcalık ve yoksunluklara konu olduğu ortaya konulabilir. Örneğin; “yüksek okul mezunları”, “dar gelirliler”, “kadınlar” gibi kategoriler, bize tek kelimeyle çok şey anlatır. İnsanlar arasındaki benzerlikleri, farklılıkları görmemize yardımcı olur.

Toplumsal kategoriler;
kitle, sosyal sınıf ve toplumsal azınlıklar olarak üçe ayrılabilir.

Kitle;
aralarında fiziksel yakınlık olmadığı hâlde, aynı uyarıcıdan etkilenen insanların oluşturduğu kategoridir. Örneğin; aynı gazeteyi okuyanlar, aynı futbol takımını tutanlar birer kitle örneğidir.

Sosyal sınıf; yaşam biçimi, gelir ve eğitim düzeyi, kültür ve meslek gibi çeşitli özellikleri bakımından birbirine benzeyen insanların oluşturdukları kategoridir. Örneğin; işçiler, işverenler birer sosyal sınıftır.

Toplumsal azınlık, bir topluma egemen olanların yararlandığı haklardan-belirgin farkları nedeniyle-yararlanamayan insanların oluşturduğu kategoridir. Azınlıkları oluşturan insanlar, toplumun genel yapısından; ırk, din, yaşam biçimi gibi özellikleri nedeniyle ayrılırlar. Örneğin; göçmenler, Çingeneler, Müslüman bir ülkede yaşayan Hristiyanlar birer azınlıktır.

Advertisement

 


Leave A Reply