Kalıcı Organik Kirleticiler nelerdir? Kalıcı organik kirleticilerin özellikleri, nasıl oluşurlar ve ne zarar verirler, hakkında bilgi.
Kalıcı Organik Kirleticiler Nelerdir? Zararları
Kalıcı organik kirleticiler (KOK), çevrede kolayca parçalanmayan bir grup toksik kimyasaldır. Tarımda, hastalıkta ve haşere kontrolünde, imalatta veya endüstride kasıtlı olarak üretilebilir ve kullanılabilir. Ayrıca istemeden bazı endüstriyel işlemlerden ve atık yakma, arka bahçedeki çöp yakma, sigara dumanı ve araç egzozundan da üretilebilirler.
KOK’lar bölgesel olarak oluşabilir ve dünyayı dolaşabilir. İnsan ve hayvanların yağ dokularında biyobirikimler yaparlar, besin zincirlerinde biyo-manyetikleşirler ve çevrede kalıcıdırlar.
Kalıcı Organik Kirleticilere İlişkin Stockholm Sözleşmesi, insan sağlığını ve çevreyi KOK’lardan korumak için yapılan uluslararası bir anlaşmadır. 2001’de “kirletici onikili” aldrin, klordan, DDT, dieldrin, dioksinler, endrin, furanlar, heptaklor, heksaklorobenzen, mireks, PCB’ler ve toksafen adı verilen en büyük endişe verici 12 KOK belirlenmiştir. 2017 yılında anlaşmaya 16 ek kimyasal daha eklendi.
Kalıcı Organik Kirleticiler (KOK) nerede bulunur?
KOK’lar dünyanın her yerinde ölçülebilir miktarlarda bulunur.
Gıda – KOK’ların biyolojik olarak biriktiği balık, kabuklu deniz ürünleri veya gıdalar
Hava – iç ve dış mekanlarda, sigara ve ikincil duman ve araç egzozu
Tüketici ürünleri – böcek ilacı, sigara ve bazı boyalar
Kalıcı Organik Kirleticilere (KOK) nasıl maruz kalınır?
Kalıcı Organik Kirleticiler (KOK), vücuda genel olarak;
Yemek yoluyla, yutma ile; KOK ile kontamine olmuş yiyecekleri yemek veya suları içmek
Soluk alma, Soluma (nefes alma) ile; KOK, taşıt egzozu veya sigara ve ikincil duman ile kirlenmiş iç veya dış havayı solumak ile
Dokunmak, Ten teması; KOK’larla yapılan ürünlere dokunmak ile
Kalıcı Organik Kirleticilerin (KOK) zararları nelerdir?
Bazı KOK’lara maruz kalmak çeşitli etkilere neden olabilir:
***Hastalıklara karşı daha fazla duyarlılık
***Kirlenmiş anne sütü
***İmmün, nörolojik ve üreme sistemlerinde hasar
***Endokrin bozulması
***Azalan anlama
***Doğum kusurları
***Kanser
***Ölüm
Kalıcı Organik Kirleticilere (KOK) maruz kalma riski kimlerde var?
***Balıkçılar ve avcılar
Yerel olarak elde edilen balıklar, kabuklu deniz ürünleri ve yabani gıdalar, daha yüksek düzeyde KOK bulaşmasına neden olabilir.
***Çocuk doğurma çağındaki kadınlar
KOK’lara maruz kalmak insan üreme sistemlerine ve gelişen fetusa zarar verebilir.
***Çocuklar ve yaşlılar
Hassas nüfuslar KOK’lara karşı daha savunmasızdır.
