Kan Kanseri (Lösemi) Nedir, Nasıl Bir Hastalıktır? Lösemi Belirtileri ve Tedavisi

0
Advertisement

Kan kanseri, Lösemi nasıl bir hastalıktır, çeşitleri nelerdir? Kan kanseri, lösemi belirtileri ve nedenleri, tedavi yöntemleri hakkında bilgi.

kan-kanseri

KAN KANSERİ

Kan kanseri ya da lösemi, kanın akyuvarlarını etkileyen bir kanserdir. Ender görülmekle birlikte, çok ciddi bir hastalıktır. Tedavi edilmemesi durumunda, genellikle büyük bir hızla kötüleşir.

Bedenin belirli bir alanında başlayarak, oradan yayılan öbür kanser biçimlerinin tersine, kan kanseri, kanı etkileyen bir hastalık olduğu için, bedenin aşağı yukarı her yanını etkiler.

KAN KANSERİ ÇEŞİTLERİ

Kan kanseri, hem alyuvarların, hem akyuvarların yapıldığı yer olan kemik iliğinde ya da lenf sisteminde başlayabilir (lenf sisteminin dolaşımında, “lenfosit” adı verilen bir akyuvar çeşidi bulunur). Kemik iliğinde başlayan kan kanserine, “kemik iliği kan kanseri”, lenf sisteminde başlayan kan kanserine de “lenf sistemi kan kanseri” adı verilir. Her iki durumda da, kan kanseri hücreleri birbirlerinin bölgelerine yayılırlar; böylece hem kemik iliği, hem de lenf sistemi kan kanserinden etkilenir.

LENF SİSTEMİ

Kemik iliği kan kanseri, çocuklarda yetişkinlerdekinden daha yaygın görülmez; buna karşılık lenf sistemi kan kanseri, çocuklarda daha yaygın görülen bir hastalıktır: 2-4 yaş arasındaki bir milyon çocuktan 50’sinde görülür. Kan kanseri bulunan çocukların % 90′ ında lenf sistemi kan kanseri vardır. Kan kanserinin her iki biçimi de ivegen (akut; yani hızlı gelişen) kanserlerdir; bununla birlikte, kemik iliği kanserinin süreğen (kronik, yani yavaş gelişen) bir biçimi de vardır.

Advertisement

lösemi

BELİRTİLER

Hastalık, olgunlaşmamış akyuvarların, alyuvarların zararına çoğalmasına neden olduğu için, kan kanserinin ilk belirtilerinden biri, kansızlıktır. Çoğalan olgunlaşmamış akyuvarlar, yeterli sayıda trombositin (kanın pıhtılaşmasını sağlayan kan hücrelerinin) oluşumunu da önler; bu da yaraların aşırı kanamasına ve olağandışı morarmalara, ayrıca dişeti ve burun kanamalarına yol açar.

Kan kanseri aynı zamanda, yorgunluk, renk solukluğu ve genel rahatsızlığın yanı sıra, sağlık durumunda kansızlığa bağlı genel bozulmaya neden olur. Çoğunlukla çocuğun kolları ve bacakları ağrır; lenf bezleri şişer. Ayrıca, normalde enfeksiyonla savaşan akyuvarların yerini, bu gücü taşımayan olgunlaşmamış akyuvarlar aldıkları için, kan kanserli çocuk her türlü enfeksiyona açık duruma gelir. Bu da çoğunlukla diş apseleri, ağızda ve boğazda yaralaşmalar, sinüzit (sinüs iltihabı), hattâ zatürreeyle sonuçlanır.

Bazı çocuklarda karaciğer, dalak ve göğüs boşluğundaki lenf bezleri öylesine büyürler ki, doktor elle muayene sırasında bunları algılayabilir. Hastalık ilerledikçe, çoğunlukla oldukça fazla ağrı duyulur. Hastalık süregense, belirtiler çok hafif olabilir; ama eninde sonunda hızla belirginleşirler.

NEDENLER

Hiç değilse bazı kan kanseri çeşitlerinin, bir virüsle ilgili oldukları düşünülmektedir. Bunun yanı sıra, kan kanserinin, atom ışınımları etkisinde kalmış kimselerde görülmesi olasılığı yüksektir ve nükleer istasyonlar çevresinde yaşayan çocukların özellikle tehlike karşısında oldukları saptanmıştır. Hattâ bu istasyonlarda çalışan erkek işçilerin spermalarının, ışınımlardan etkilenmesi sonucu, ilerde doğacak çocuklarında kan kanseri bulunabileceği düşünülmektedir.

Süreğen kemik iliği kan kanseri, bir kromozom anormalliğiyle ilgilidir; ama bu kromozom anormalliğinin mi kan kanseri sonucu ortaya çıktığı, yoksa kromozom anormalliğinin mi hastalığa yol açtığı henüz aydınlatılmamıştır. Bununla birlikte, kan kanserinin kalıtım yoluyla aktarılmadığı sanılmaktadır: Aynı ailede ikinci bir kan kanserli çocuk görülmesi olasılığı, aşağı yukarı 720’de 1 ‘dir.

Advertisement

ANORMAL HÜCRELER

Normal akyuvarların ömrü birkaç gündür; sonra yerlerini yeni hücreler alır. Kan kanseri bulunan bir çocukta, normal akyuvarlar kadar enfeksiyonlarla savaşma gücü bulunmayan, kemik iliğini tıka basa dolduran ve lenf sistemine, karaciğere, dalağa yayılan aşırı sayıda olgunlaşmamış akyuvar üretilir. Kemik iliğinde hem akyuvar, hem de alyuvar üreten normal üretim etkinliği kesilir.

TEŞHİS

Kan kanseri, alınan kan örneğinin mikroskop altında incelenmesiyle teşhis edilir. Kan kanseri hücreleri mikroskop altında hemen tanınır. Bazen teşhis, uyuşturma altında kemiklerden birinin (genellikle de göğüs kemiğinin) ilik boşluğuna sokulan iğneyle alınan ilik örneğinin incelenmesiyle koyulur: Bu inceleme çoğunlukla hastalığın var-lığını, kanda ortaya çıkmadan ortaya koyar.

TEDAVİ

Kan kanseri, genellikle, enfeksiyona yakalanmayı önleyen çevreden yalıtma servisleri dahil, gerekli her türlü düzeneğin bulunduğu hastanelerde, uzmanlar tarafından tedavi edilir. Bu da, ailenin kaygı ve sorunlarını artırabilir: Çocuklarının böylesine kaygılandım bir hastalığı bulunduğunu bilmenin yarattığı gerginliğin üstüne, hastaneye gidiş ve gelişleri örgütlemek, öbür çocukların bakımını ayarlamak çok güç olabilir.

Tedavide ilaç tedavisi (kemoterapi), ışın tedavisi ya da kemik iliği aktarımı uygulanabilir.

lösemi

İLAÇ TEDAVİSİ

İlaç tedavisi iki aşamada uygulanır. Birincisinde, kan kanserli hücrelerden kurtulmak için, bütün akyuvarları öldürmek hedef alınır: Bundan sonra, normal kemik iliği büyümeye başlayacak ve yeniden normal akyuvar üretecektir.

Bu yoğun birinci tedaviyi, hastalığın yinelenmesini denetim altında tutmayı amaç alan daha az yoğun ikinci bir ilaç tedavisi aşaması izler ve çocuk, bu aşamada zamanının çoğunu evinde geçirebilir.

IŞIN TEDAVİSİ

Hücrelerin üremesini bastırmak için, bazen ışın tedavisinden yararlanılır. Miktarı çok kesin olarak belirlenmiş ışınlar, yalnızca ışınlara sağlıklı hücrelerden daha duyarlı olan anormal hücreleri etkiler.

Günümüzde ivegen lenf sistemi kan kanseri bulunan çocukların beyin ve omuriliklerine, kan kanserli hücrelerin sinir sistemine yayılması tehlikesini azaltmak için, ışın tedavisi uygulanmaktadır.

KEMİK İLİĞİ AKTARIMI

Bazı kan kanseri biçimlerinde, nispeten yeni bir tedavi olan kemik iliği aktarımı uygulanır. Hastalık önce ilaç tedavisiyle denetim altına alınır; sonra bunu, kemik iliğindeki bütün hücreleri öldürmek için uygulanan yüksek dozlu bir X-ışınları tedavisi izler (amaç, aktarımdan önce, bedendeki bütün kan kanserli hücreleri yok etmektir). Sonra bir vericiden -genellikle bir yakın akrabadan- alınan kemik iliği çocuğa aktarılır. Tedavi başarılı olursa, kemik iliği hücreleri çoğalır ve yeni bir sağlıklı kan hücreleri üretim sistemi oluşur. Ne var ki, X-ışını tedavisinden sonra, hasta enfeksiyona son derece duyarlı hale gelir ve tedavinin kendisi de yüksek enfeksiyon riski içerir. Dolayısıyla çocuğun mikroptan arındırılmış birimlerde kalmasını gerektirir.

HASTANIN GELECEĞİ

Kan kanseri teşhisi koyulan çocuklarda, hastalık hâlâ ciddiliğini korumakla birlikte, tedavide gün geçtikçe daha başarılı sonuçlar alınmaktadır: İvegen lenf sistemi kan kanserli çocukların kabaca % 25’i, bütünüyle iyileşir. Öbür hastaların çoğunda, hiç değilse yaşamı uzatmak ve acıyı dindirmek olanhağı vardır.

Advertisement

Bu maddede yazılanlar yalnızca bilgi verme amaçlıdır.
Yazılanlar, doktor uyarısı ya da önerisi değildir.


Leave A Reply