Kapadokya İle İlgili Bilgiler ve Kapadokya Tarihçesi

Kapadokya’nın coğrafi alanı ile antik çağlardan Osmanlı dönemine kadarki tarihi ile ilgili bilgiler. Kapadokya’nın özellikleri

Kuzeyde Karadeniz, doğuda Fırat Irmağı, güneyde Antitoros Dağları, batıda da Kızılırmak ile sınırlanmış bölgeye eskiçağda verilen ad. Geniş bir alana yayılmakla birlikte, esas bölümünü, Kayseri de içinde olmak üzere güney bölgesi oluşturur. Kuzeydeki bölümüne ise Pontik Kapadokya adı verilir. Bölgenin en önemli yükseltisi Erciyes Dağı’dır. Sert bir karasal iklime sahip olan bölgede tahıl ve meyveciliğin yanı sıra hayvancılık da yapılırdı.

Orman yönünden fazla zengin sayılmayan Kapadokya’nın, ancak Erciyes Dağı çevresi ormanlarla kaplıydı. Ülkeye zenginlik sağlayan bir başka doğal kaynak, eskiçağ dünyasına Sinope (bugün Sinop) limanı aracılığıyla gönderilmiş olması nedeniyle Sihopis (Snoplu) adı verilen aşı boyasıydı. Bölgenin en önemli kenti, önceleri Mazaka adını taşıyan Kaisareia (bugün Kayseri) idi.

Kapadokya’nın en büyük kenti, İÖ 1, Yüzyılda Roma İmparatoru ya da Kaisar’ı Augustus’un onuruna Kaisareia adını aldı. Doğu sınırındaki en önemli merkezi ise Melitene idi. Fırat Irmağı’nın batı kıyısı yakınlarındaki bu kent günümüzde Eski Malatya adını taşır. Genelde Bereketli toprakları sınırlı olan bölgenin en verimli yöresini Malatya ve çevresi oluşturur. Eskiçağda her çeşit meyvenin yetiştiği bu kent ve civarı zeytinyağı ve şaraplarıyla ünlüydü, Bölgenin güneye doğru bir başka önemli yerleşme yeri Tyana’dır (bugün Uluborlu). Toros Dağları’nın eteklerinde geniş bir ovada kurulmuş olan bu kent, Podandus’a (bugün Pozantı) 34 Roma mili, Kayseri’ye ise eskiçağ ulaşım olanaklarıyla üç günlük uzaklıktadır.

Kapadokya Haritası

Tarih.

Kapadokya, Anadolu’nun en eski yazılı bölgelerinin bulunduğu bölgedir. Kayseri yakınındaki Kültepe’de (eski Kaniş) İÖ 2.000 yılın başlannda Asurlu tüccarlar tarafından büyük bir ticaret merkezi kuruldu. Hitit Devleti’ nin kuruluşundan sonra kuzey kıyı bölgesi dışında hemen tümü bu deyiştin egemenliğini tanıdı. Hitit İmparatorluğu’nun yıkılışından sonra Tabal Devleti’ne ve Friglere yurt oldu. Bu devletlerin tarih sahnesinden çekilişinden sonra, İÖ 590’da Med ve İÖ 547′ den 333’e kadar da Pers İmparatorluğu’ na bağlandı. Pers egemenliği döneminde Katputuka adı altında satraplık haline sokuldu.

İÖ 333’te kuzey bölümü dışında Makedonya Kralı Büyük İskender’in eline geçti. Büyük İskender’ in ölümünden sonra (İÖ 323) generallerinden Makedonyalı Predikkas’ın eline geçen Kapadokya, İÖ 301-280 arasında da Seleukos Krallığı’na bağlandı. İÖ 280’de Seleukos’un ölümü üzerine bağımsızlığını kazandı. Bağımsız Kapadokya Krallığı’nın ilk kralı II. Ariarathes (İÖ 225-220) oldu. Yerine IV. Ariarathes kral oldu (İÖ 163-130). Kapadokya krallarının en güçlüsü olan Ariarathes Eusebes Philopator döneminde ülkenin politik etkisi giderek arttı. Bu kralın ölümünden sonra sırasıyla VI. Ariarathes Epiphanes Philopator (İÖ 130-112), VII. Ariathes Phihlometer ve VIII. Ariarathes adlı krallar tahta çıktı. Çok kısa bir süre tahtta kalan VII Ariarathes’in Pontos Kralı Mithradates tarafından öldürülüşü (İÖ 96) üzerine Kapadokya’da ki Ariarathidler hanedanı son buldu.

Bu tarihten sonra Roma ile Pontos krallıkları arasında sürekli çekişme konusu oldu.

Bu sırada Roma’nın seçmiş olduğu I. Ariobarzanes adında güçsüz bir kral tarafından yönetilmeye başlandı (İÖ 96-93). Pontos Kralı Mithradates’ in birçok kez tahtından indirdiği Ariobanzanes, her seferinde Roma’nın desteğiyle tahtım ele geçirdi. Kendi isteğiyle tahtından çekilen Ariobarzanes’i oğlu II. Ariobarzanes Philopartor (İÖ 63-52), onu da III. Ariobarzanes Eusebes Philoromaios izledi (İÖ 52-42), Sezar’ın katillerinden Cassius’un Kapadokya’ya saldınşı ve Ariobarzanes’i öldürüşünden sonra yerine kardeşi Ariarathes, X. Ariarathes Eusebes Philadelphos adı ile kral oldu (İö 42-36).

Ancak Kapadokya Krallığı’nın ömrü uzun olmadı, İÖ 36’da tahta çıkarılan son kral Arkhelaos’un İS 17’de ölümünden sonra Kapadokya, başkenti Kaisareia olan bir Roma eyaleti haline getirildi. Roma İmparatorluğu’nun ikiye aynldığı İS 395!e kadar bu durumunu sürdüren Kapadokya, bu tarihten sonra Bizans İmparatorluğu’nun sınırlan içinde kaldı, Hıristiyanlığın yayılma döneminde önemli bir yere sahip olan Kapadokya Bölgesi, Malazgirt Savaşı’na kadar Bizans’ın elinde kaldı. Savaşın hemen arkasından da Selçukluların eline geçti (1072). 1399’da Yıldırım Bayezit yöreyi Osmanlı topraklarına kattı. Timur’un Anadolu Seferi sırasında yöre 405’e kadar Timur’un elinde kaldı. Daha sonra yine Osmanlıların eline geçti.