Birçok hastalıklara şifa kaynağı olmuş olan kaplıcalar ile ilgili olarak ansiklopedik bilgilerin yer aldığı yazımız.
KAPLICA, yerden kaynayan şifalı sular üzerine kurulmuş hamamdır, «ılıca» da denir. Bu sular, yıkanmak için değil de, içmek için kullanılıyorsa «içme» diye anılır.
Yeraltından çıkan suların, sıcak, soğuk olmalarından başka, içlerinde erimiş bir halde bulunan madeni tuzları ve daha birtakım hassaları vardır. Bundan dolayı, bazı hastalıklara iyi gelirler. Bu şifalı sularda madenî magnezyum, silistir.
Bu sularda göze görünmeyen birtakım ışınlar da vardır ki bunlara «radyoaktif (radyoetkin) ışınlar» denir. Gene kaplıca sularında bütün bunlardan başka daha yararları vardır ki bunlar vücudun mikroplara karşı koyma gücünü artırır, sindirimi kolaylaştırır, bütün vücuda rahatlık verir.
Kaplıcalar, içmeler birçok mide, barsak, karaciğer, safra kesesi, böbrek, sinir hastalıklarına, romatizma ve benzeri hastalıklardan ileri gelen ağrılara, felçlere, birçok deri hastalıklarına iyi gelir. Yalnız, içme ve kaplıca sularının etkileri, içlerindeki madenî tuzlara göre, ayrı ayrıdır; onun için, hangi hastalıklara hangi çeşit suların şifa vereceğini bilmek gerekir. Bunun için, kaplıca tedavisine başlamadan önce, hekimin fikrini sormalıdır.
Kaplıcalarımız
Yurdumuzda 300’ü aşkın kaplıca vardır. Bunlar çeşitli bölgelerde çeşitli adlarla anılır. Başlıcaları «ılıca», «çermik», «hamam», «ılısu», «girme», «terme», «kudret hamamı» dır.
Türkiye’deki kaplıcaların bir kısmı Eski Roma ve Bizans zamanından beri değerlendirilmiş, bunlardan faydalanılmıştır. Selçuklular ve Osmanlılar zamanında da kaplıcalara verilen önem devam etmiştir. Cumhuriyet devrinde birçok kaplıcalar tam konforlu birer tedavi ve dinlenme yeri haline getirilmiştir. Bursa ve Yalova kaplıcaları bunların başında gelir.
Yurdumuzdaki kaplıcalar özellikleri, şifa verdikleri hastalıklar bakımından birçok gruplara ayrılmıştır. Başlıcaları şunlardır:
«Akratoterm» kaynaklar. — Müzmin romatizmaya, dolaşım bozukluklarına, böbrek hastalıklarına, kadın hastalıklarına, felç ve nevraljilere iyi gelir. Bu tip kaplıcaların başlıcaları Bursa, Gönen, Eskişehir, Kızılcahamam, Oylat (İnegöl) kaplıcalarıdır.
Alkali Kaynaklar. — Solunum ve gargara suretiyle, solunum sistemi üzerine, kısmen içme olarak mide ve barsak rahatsızlıklarına, safra taşına, banyo olarak da romatizmaya iyi gelir. En önemlileri Karamustafa (Bursa), Kızılcahamam, Gönen, Agamemnon (İzmir) kaplıcalarıdır.
Lityumlu Kaynaklar. — Böbrek ve mesane taşlarına iyi gelir. Armutlu (Gemlik), Bursa’da Bademlibahçe Kükürtlü Kaynağı, Karamustafa Kaynağı, Kaynarca Kaynağı ile Ereğli’de Akhüyük Kaynağı bunların başlıca-larıdır.
Silisli Kaynaklar. — Romatizma, damar sertliği, ihtiyarlık hallerinde şifalıdır. Sularında 50 miligramdan çok metasilikat asidi bulunan bu gibi kaynakların başlıcaları Yalova, Kızılcahamam, Bursa, Edremit (Güre, Derman), Gönen, Gemlik (Armutlu) kaplıcalarıdır.
Bunların dışında, yurdumuzda kükürtlü, demirli, sulfatlı, arsenikli, iyotlu kaplıcalar vardır.
Türkiye kaplıcaları radyoaktivite bakımından çok zengindir. Radyoaktif kaynaklar nevraljiler, cilt hastalıkları, ihtiyarlık halleri, romatizma, damla hastalığı, endokrin bozuklukları, çeşitli böbrek ve karaciğer hastalıkları, yüksek damar tansiyonu, sinir gerginliği hallerine iyi gelir. Kaplıcalarımızın çoğu Avrupa’daki benzerlerinden daha üstün vasıflıdır.
