Karamanoğulları Beyliği nerede ve ne zaman kurulmuştur? Karamanoğulları Beyliğinin tarihi, özellikleri, hakkında bilgi.
Karamanoğulları; Anadolu Türk beyliğidir (1256-1483). Azerbaycan ve Şirvan yöresinden gelen Türkmenler tarafından kuruldu. Orta ve Güney Anadolu yörelerine egemenlik kurdu. Bir bölümü, Anadolu’ya Alaattin Keykubat tarafından Ermenak iline, öteki bölümü de Denizli, Honas, Talamay ile Kilikya’nın sınırlarına yerleştirildiler. Karamanoğulları Oğuz boylarından Afşar koluna bağlıdırlar. Yerleşenlerin birçoğu toprak sahibi oldular. Bu tür yaşanılan 14. yüzyıla kadar sürdü. Karamanoğulları Beyliği’nin ilk tarihsel kişisi olan Nure Sufi, Anadolu’da büyük bir ayaklanma çıkaran Bamailerin reisi İlyay ile ilişki içinde oldu; tarikatın yayılmasında Muhlis Baba ile birlikte çalışan Nure Sufı, Larende bölgesinde büyük bir nüfuz sağladı. Konya ve Karaman bölgesine birçok Babai tarikatı üyesi sığındı. Bu arada Muhlus Baba, Nure Sufi’nin oğlu Karaman Bey ile ilgilendi. Yiğitliği ve cengaverliğiyle tanınmış olan Karaman Bey, Türkmenler arasında reis durumuna yükseldi. Bir süre sonra da Karaman’ da kendisini sultan ilan etti. Nure Sufi’ nin ölümünden sonra, yerine oğlu Karaman Bey geçti. Lakabı da Kerimettin oldu. 1300’lerde Ermenak Kalesi’ni ele geçirdi ve Ermenak beyi olarak anılmaya başlandı. İzavriye ülkesiyle Silifke yöresine kadar uzandı. Sonra da Karaman Bey ile Anadolu Selçuklu Sultanı Rüknettin arasında akrabalık bağları kuruldu, Rüknettin’in Alaiye ve Antalya yöresindeki Türkmenlerin üzerine yürümesi üzerine 1262’de Karaman Bey başlarında olduğu halde Türkmenler, 20 bin kişilik bir orduyla Konya’ya yöneldiler. Muinettin Pervane, Geyale Kalesi önünde Karamanlan yenilgiye uğrattı. Karaman Bey ölünce, Selçuklular, bölgeye Bedrettin Hutani’yi bey atadılar. Karaman Bey’in oğullarından Mehmet, Mahmut, Kasım ve Halil Beyler, Gevale Kalesi’ne hapsedildi. Bir süre sonra hapisten çıkarılan Mehmet Bey, Türkmenlerin başına geçti. Selçuklularla yeniden savaşlar başladı. Anadolu’daki Moğollara karşı gelişen direnme hareketine Karamanoğlu Mehmet Bey de kayıtsız kalmadı. Arka arkaya birkaç kez Moğolları yenilgiye uğratınca, Menteşoğulları ile Eşrefoğulları da kendilerine destek sağladılar. Bu arada Sultan Baybars Kayseri’ye kadar ilerledi. Anadolu Selçuklu sultanı hapisteki Karamanoğullarını salıverdi. Silifke kıyılarına kuvvet gönderdi ve Konya’yı yeniden kuşattı. Gıyasettin Siyavuş, Karamanlılara destek sağladı. Kente giren Mehmet Bey, ünlü söylevini verdi ve “bu tarihten sonra, bargahda, dergahda, çarşıda, Türkçeden başka dil kullanılmayacaktır” diyerek. Türkçeye sahip çıktı (13 Mayıs 1277).
Bu arada Moğollar, seferden dönen Mehmet Bey’i Konya’ya sokmadılar. Savaşı yitiren Mehmet Bey, şehit düştü. Selçuklu tahtına oturan Gıyasettin Mesut döneminde Karamanoğulları izlendilerse de, beyliğin bağımsızlığı yeniden sağlandı (1283). Moğollar Karamanoğullan’nın üzerine yönelince Larende’yi yakıp yıktılar. Güneri Bey dağlara çekildi. 1291’de de Tebriz’den dönen Sultan Mesut ile anlaşma yapmak zorunda kaldılar. Ancak bir süre sonra Geyhatu, Karaman topraklarında yıkıma yol açtı. Fakat Moğollar, kendi iktidarları için zaman zaman Karamanlıların dostluğunu aramak zorunda da kaldılar Güneri Bey 1299’da ölünce yerine geçen kardeşi Mahmut, beyliğin başında çok az kaldı. Yerine geçen Yahşi Han ise, Konya’yı sağlam bir kale haline getirdi. Bölgedeki Moğol baskısı da kırıldı. İlhanlılar Emir Çoban’ı Anadolu’ya gönderdiler. Ötei Anadolu beyleri Emir Çoban’ı karşılayıp boyun eğdiklerini bildirdikleri halde, Yahşi Han gitmedi. Bunun üzerine Emir Çoban Konya’yı kuşatma altına aldı. 1314’te Konya’yı Moğollara teslim etmek zorunda kalan Karamanoğulları, Larendi’ye kadar da izlendi. Bu arada ölen Yahşi Bey’in yerine, Mahmut Bey’in oğlu Bedrettin ibrahim, ayrılınca, Konya yine Karamanoğulları’nın eline geçti. Moğol Valisi Timurtaş’ın Memlüklere sığınmasından sonra Anadolu beylikleri rahat bir nefes aldılar. Karamanlılar yenden Konya’ya yerleştiler. Bedrettin İbrahim Bey ölünce oğlu Fahrettin Arslan Bey geçti. 1349’da kardeşiyle birlikte Moğollarla yapılan savaşta ölen Fahrettin Arslan Bey’in yerine Burhanettin Musa geçti. Çok hasta olduğundan, Seyfettin Süleyman ile Karaman Bey’i Larende’de bıraktı, Halil Bey’in oğlu Alaattin Ali’yi de Konya Valiliği’ne atadı, kendisi de Mut’a çekildi. 1356′ da Burhanettin Musa ölünce, Seyfettin Süleyman başa geçti. Fakat bir suikast sonucu öldürüldü. Alaattin Ali Bey, beyliğe seçildi. Döneminde ilk Osmanlı-Karamanlı ilişkileri de başladı. Rumeli’ye geçen Orhan Bey’e Alaattin Ali Bey, küçük bir birlik gönderdi. Ancak I. Murat döneminde Ankara Ahileri ile birleşerek, Osmanlılara karşı cephe aldılar (1361). Batıda gelişme olanağı bulamayan Karamanoğulları güneye yöneldiler. Karamanoğulları Hamidili’ne yürümeye kalkışınca Osmanlı-Karaman savaşını yitiren Ali Bey, kaleye sığındı. Yıldırım Bayezit’e karşı yaptığı 1397’deki Akçay Savaşı’ nı Alaattin Ali Bey yitirdi. Konya’yı kuşatan Yılrdırım Bayezit, Alaattin Bey’in teslimi üzerine halka iyi davrandı ve daha sonra da Larende’yi ele geçirdi. Ülke doğrudan Osmanlı Devleti’ne bağlandı. Ancak bu durum uzun sürmedi. Konya ve çevresini ele geçiren Timurlular, Osmanlı egemenliğine son verdiler. Karamanoğlu Mehmet Bey, Bursa’da hapisten çıkarılarak, Timur’a götürüldü ve Karaman ülkesi kendisine verildi. Kardeşi Ali Bey de, Niğde’yi ele geçirdi. Şehzadeler savaşında, Çelebi Süleyman’a karşı cephe alan Karamanoğlu Mehmet Bey, Amasya Valisi Çelebi Mehmet ile birlik oldu. Bir süre sonra Bursa’yı yakması, Çelebi Mehmet’in üzerine yürümesine neden oldu. Osmanlı padişahı, 1414’te, Beyşehir, Akşehir ve Seydişehir’i aldıktan sonra Konya’ya geldi. Yenilen Karamanoğulları dağılarak, Taşeli’ne çekildiler. Mehmet Bey de Varsakların arasına kaçtı. Osmanlılar çekilince, Konya’ya gelen Mehmet Bey, 1417’de Memlûklara bağlı olmak istedi. Tarsus’u kuşatan Mehmet Bey, hastalanarak geri çekilince, yerine oğlu Mustafa Bey oldu. Memlûklar, Karaman Beyliği’ne Ali Bey’i sultan atadılarsa da rakibi İbrahim Bey, kendisini Konya’dan uzaklaştırdı. Bu arada hastalandıktan sonra, tutsak edilerek Kahire’ye götürülen Mehmet Bey de bir süre sonra serbest bırakıldı. Mehmet Bey Konya’ya dönünce, yönetimi oğlu İbrahim’den aldı. Osmanlılar karşısında yenildi, Alaiye kuşatması sırasında bir top güllesiyle öldü (1423), yerine İbrahim Bey geçti. 1433’te Osmanlılara karşı Macarlarla ittifak yaptı. Fakat Osmanlılar Macarları yendikten sonra, Akşehir, Beyşehir, Seydişehir’den sonra Konya’yı da ele geçirdiler. İbrahim bey Kayseri’ye çekildiyse de I. Murat, Dulkadiroğullarıyla birlikte Kayseri’de onu kuşattı. İbrahim Bey 1437’de Osmanlılarla anlaşmak zorunda kaldı. İkinci Kosova Savaşı‘na askeri yardım gönderdi. 1451’de II. Mehmet’in genç yaşta Osmanlı tahtına oturması İbrahim Bey’e cesaret verdiğinden hemen harekete geçti. Çukurova’da bazı kentleri ele geçirmesi girişiminde bulunduysa da başarılı olamadı. 1464’te Gevale Kalesi’nde ölünce, çocukları taht kavgasına başladılar. İshak Bey Silifke’ye çekilerek Memlûklarla ilişkide bulundu. Konya’ya hükümdarlığım ilan eden Ahmet Bey, Osmanlılardan yana oldu, ancak İshak Bey’in Uzun Hasan’ın yanına gidip yardım istemesi, Akkoyunlu Ordusu’nun Karaman ülkesine girmesine yol açtı. Fatih Karaman seferiyle Konya’yı ele geçirdi. Karaman ülkesinden birçok sanatçı İstanbul’a getirildi. İshak Bey ise hala Silifke’de tutunmaktaydı. İshak Bey’in 1465’te Uzun Hasan’ın yanında ölümünden sonra, kardeşi Kasım Bey, onun yerine geçti. Bölge halkından birçok kişi İstanbul’a sürgün edildi. Otlukbeli Savaşı’ndan sonra, Karamanoğulları beyleri, eski güçlerini tamamen yitirdiler. Fatih’in ölümüne kadar, Gedik Ahmet Paşa, Karaman ülkesinde ele geçirilmedik kale bırakmadı. Kasım Bey 1483’te ölümüne kadar İçel yöresinde beyliğini sürdürdü. Böylece Karamanoğulları Beyliği tarihe karıştı.
