Kariye Camisi nerededir? Kariye camisinin özellikleri, mimarisi, tarihi, hakkında bilgi.
Kariye camisi; İstanbul’un Edirnekapı semtindedir. Bizans kaynaklarında Khora adıyla geçer. İlk Khora Kilisesi, Bizans imparatoru İustinianos tarafından yaptırıldı. 1204-1261 arasındaki Latin işgali sırasında manastır ve kilise yıkıma uğradı. II. Andronikos (1282-1328) döneminin önde gelenlerinden edebiyatçı, şair ve hazine nazırı Theodoros Metokhites 1313’e doğru bu manastır ve kiliseyi onarttı ve yapının kuzeyine bir ek, batısına bir eksonarteks ve güneyine bir şapel ekletti. Ayrıca bu ekler mozaik ve freskolarla süslendi. Yapının orta mekânını örten kubbe yüksek kasnaklıdır; Osmanlı dönemi onarımı olup ahşaptır. İstanbul’un fethinden sonra bir süre daha kilise olarak kullanılan yapıyı, Vezir Hadım Ali Paşa camiye dönüştürdü. Daha sonra da yanma bir okul ve aşevi eklendi. Mozaik ve freskolar cami olduktan sonra bazen tahta kepenklerle bazen de badanayla örtüldü. 1948’den sonra 1958’e kadar Amerikan Bizans Enstitüsü’nün yaptığı çalışmalar sonunda tüm mozaik ve freskolar ortaya çıkarıldı. Kariye, mozaik ve freskolar ortaya çıkarlıdı. Kariye mozaik ve freskolan Bizans Resim Sanatı’nın sondönemine ait en güzel örneklerdir. Exonarththeksdeki İsa’nın yaşamı ve iç narteksdeki Meryem’in yaşamıyla ilgili sahneler canlı, insani ve duygusal bir hava taşırlar. Exonarteksden iç nartekse geçilen kapının üzerinde bir Pantokrator İsa vardır. Sol tarafta İsa’nın doğumu, Vali Quirinus’un önünde nüfus sayımı, meleğin Yusuf a görünüp Meryem’i alıp gitmesini öğütlemesi, ekmeğin ve şarabın çoğaltılması, sağ tarafta haberci kralların İsa’nın doğumunu haber vermeleri, felçlilerin iyileştirilmesi ve çocuk öldürülmesi gibi sahneler işlenmiştir. İç nartekse geçildğinde en güzel mozaik Deesis’tir. Ortada İsa, solunda Meryem, Meryem’in altında İsaakios Komnenos ve isa’nın sağında bir rahibe görülür. Bu bölümdeki kubbede İsa ve dilimler içinde İsa’nın ataları gösterilmiştir. İsa’nın mucizelerinden körün ve kan yitiren hastanın iyileştirilmesi gibi sahneler de vardır.
Ana kiliseye giriş kapısı üzerinde ortada İsa, sol tarafta kiliseyi onaran ve mozaiklerle süsleyen Theodoros Metokhites, kilisenin maketini İsa’ya sunar biçimde gösterilmiştir. Meryem’in İncil’de yer almayan yaşam öyküsü ise Apokriflere dayalı konulardan alınmıştır. İç nartekste Meryem’in yaşamıyla ilgili sahnelerden Meryem’in doğumu, ilk adımları, Cebrail’in Meryem’e bir çocuğu olacağını haber vermesi, tapınağa örtülecek örtü için yün almması gibi sahneler vardır. Esas kilisenin iç bölümünde Meryem’in ölümü, çocuk İsa’yı taşıyan Meryem ve bir aziz mozayiği yer alır. Parekklesionun tümü fresolarla bezelidir. Apsiste görülen Diriliş (Anastasis) sahnesi bir başeserdir. Onun üst bölümünde yer alan Son Duruşma sahnesi burada tüm olarak gösterilmiştir. Pareklesion’un sağ ve solunda görülen nişlerin mezar olduğu bilinmektedir. Pareklesion kubbesinin ortasında Meryem ve çocuk İsa ve dilimlerde 12 melek betimi bulunmaktadır.
