Kars ilinde bulunan gezilecek yerler nelerdir? Kars ilinin milli parkları, arkeolojik ören yerleri ve doğal güzellikleri hakkında bilgi.
Kars’ta Gezilecek Yerler
Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı
Anadolu’nun kuzeybatısında 22 bin 980 hektar büyüklüğündeki alan 2004 yılında “Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı” ilan edildi.
Sarıçam ağaçları ve Sarıkamış Harekâtı parkın doğal ve tarihi değerlerini oluşturur. Sarıçam, Türkiye’de en yüksek rakımda yayılışını bu alanda gösteriyor. Sarıkamış ormanlarının hâkim ağaç türü sarıçam (Pinus sylvestris) da Türkiye’de en yüksek rakımda yayılışını burada yapıyor. Milli park kuşlar açısından da dikkat çekici. Sakallı akbaba (Gypaetus barbatus), kızıl akbaba (Gypsfulvus), kara akbaba (Aegypius monachus) ve küçük orman kartalı (Aquila pomarina) gibi yırtıcı kuş türleri alanda ürüyor. Burada boz ayı (Ursus arctos), kurt (Canis lupus), susamuru (Lutra lutra) ve vaşak (Lynx lynx) gibi hayvan türleri de bulunuyor.
Allahuekber Dağlarında 1914-1915 yıllarında “Sarıkamış Harekâtı’nın gerçekleştiği alan da milli parkın sınırları içinde. Tarihte “93 Harbi” olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşından sonra Kars, Ardahan ve Batum çevresi Rusların eline geçti. Birinci Dünya Savaşının başlaması ve Osmanlı gemilerinin Sivastopol’ü bombalamasının ardından 1 Kasım 1914 tarihinde Rus orduları yeniden saldırıya geçti.
Başkomutan Vekili Enver Paşa doğudaki Rus kuvvetlerini zayıf görüyor, yapılacak bir taarruzla Doğu Anadolu’da kaybedilen toprakların geri alınmasını ve harekâtın Kafkasya’ya aktarılmasını mümkün görüyordu.
Kafkas Cephesi’nde 22 Aralık 1914ile 19 Ocak 1915 tarihleri arasında yaşanan Türk-Rus savaşı “Sarıkamış Harekâtı” olarak anılıyor. Üçüncü Ordu, “Sarıkamış Çevirme ve Kuşatma Harekâtına” 24 Aralık 1914 günü başladı. Bu harekâtın planlanan güzergâhı yaklaşık 3 bin 100 metreye ulaşan Allahuekber Dağlarını geçerek Sarıkamış’a ulaşmaktı.
Ancak eksi 40 derece soğukta, kışlık teçhizatı bulunmayan Üçüncü Ordu’nun kaybı büyük oldu. Dondurucu soğuk, kar, açlık, hastalık ve ikmal güçlerinin yetersiz olması sebebiyle Osmanlı yaklaşık 60 bine yakın askerini kaybetti.
Savaşların ve trajedilerin yoğun yaşanması nedeniyle şehitliklerin çoğunluğu Sarıkamış ilçesi yakınlarında bulunuyor.
Bu şehitlikler arasında en önemlisi Allahuekber Dağları zirvesinde, yaklaşık 3 bin 100 rakımlı tepede yer alıyor. Park sınırları içerisinde yer alan diğer şehitlikler: Allahuekber Tepe, Dikenli Tabya Tepe, Çakır-baba Şehitliği, Ağababa Şehitliği, Sarıkamış Şehitliği, Meçhul Asker Şehitliği, Soğanlı Şehitliği, Bardız Geçidi Şehitliği, Divik Köyü Şehitliği.
Ani Harabeleri
Günümüz Ermenistan Türkiye sınırındaki ortaçağ kenti Ani çoğu Ermeni mimarisinin seçkin örneklerini içermekle birlikte Gürcü ve Selçuklu mimarisinden örnekler de taşıyor. İpek Yolu üzerindeki konumu sayesinde döneminin zengin kentleri arasında yer alan Ani’de yaklaşık 100 bin insanın yaşadığı söyleniyor. Ören yerini oluşturan iç kale İS 4. yüzyılda Kars kentine ismini veren Karsaklılar tarafından yaptırıldı. Uzunluğu 2 bin 500 metreyi bulan çok sayıda burçla güçlendirilmiş surlardan kente açılan yedi kapı var. Ören yerinde Selçuklulara ait cami, saray, hamam, kervansaray yapıları bulunuyor. Kimi daha sora camiye çevrilen kiliseler arasında III. Aşot, Aziz Patrik, Kemserekanlı, Aziz Gregor, Abughamrentz kiliseleri ile Meryem Ana Katedrali, Kızlar Manastırı gibi Bizans dönemi yapıları hâlâ görkemli bir biçimde ayakta.
