Kartaca Nerededir? Antik Kartaca Kentinin Tarihi ve Özellikleri Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Kartaca Nerededir? Antik dönemin önemli bir şehri olan Kartaca’nın tarihi, özellikleri ve önemli olayları hakkında bilgiler.

Kartacalılar

Kartaca; bugünkü Tunus Kenti yakınlarında bulunan antik kenttir. “Yeni Kent” anlamına gelen Kartaca, İÖ 814′ te Lübnan kıyılarında Fenikelilerin kurduğu Tyros Kenti halkı tarafından bir ticaret kolonisi olarak kuruldu. Küçük bir dil üzerindeki yeri, hem denizden hem de karadan korunaklıydı. Kara kesimindeki toprakları verimliydi. Kartacalılar bu konumlarınan yararlanılarak kısa sürede tüccar ve denizci bir topluluk olarak zenginleştiler ve toprakça genişlediler. Romalılar, Kartacalılara Fenikeliler anlamına gelen Puni adını vermişlerdi.

300 bin nüfuslu büyük bir kent olduğu sanılan Kartaca’nın yakınlarında Leptis Magna (Lebede) ile Ultica adlı iki fenike kenti daha vardı. İÖ 7. yüzyılda Kartaca, batıda bulunan Fenike kentlerini kendi yönetimi altında toplayarak Kuzey Afrika, Batı Sicilya ve Güney İspanya’yı içine alan büyük bir deniz ve ticaret devleti kurdu. Kartaca, Korsika ve Sicilya’da oturan Etrüsklerle birlikte Korsika Adası’nın doğu kıyısında bulunan Alalia’da İÖ 540’ta yapılan deniz savaşında Phokaialıları (Foçalılar) yenilgiye uğratarak adadan attılar. İlk kez İÖ 5. yüzyılda Libyalılar yenilgiye uğratılarak kentin etrafından yeni topraklar elde edildi.

Daha sonra Kartaca’ nın batısında oturan Libyalılar, Numidyalılar ve öteki komşu kabilelerle antlaşmalar yapılarak askeri yardımlar sağlandı. Anadolu’daki Pers-Yunan savaşları sırasında Kartacalılar Perslerin müttefiği olduğu için Sicilya Adası’ndaki Yunan kentlerine saldırdılar ancak Doğu Akdeniz’de Salamis Deniz Savaşı (İÖ 480) yapılırken Kuzey Sicilya’da Himera civarında yapılan deniz savaşında Kartacalılar Yunanlılara yenildilerse de adadaki topraklarını korudular. İÖ 5. ve 4. yüzyıllar Kartacalılarla Sicilya Yunanlıları arasında yapılan sayısız savaş vardır. İÖ 348’de bir Kartaca elçi heyeti Roma’ya gelerek bir ticaret antlaşması yaptılar. İÖ 340’tâ yapılan yeni bir ticaret antlaşmasıyla dönemin iki büyük gücü birbirlerinden çekindiklerini ortaya koydular.

İÖ 279/78’de aynı türde bir antlaşma daha yapıldı. İÖ 280’de Sicilya’ da bulunan Epeiros Kralı Pyrrhos’un etrafında birleşen ada Yunanlıları, Kartacalıları adanın batısına sıkıştırdılar. Fakat Sicilya Yunanlıları Roma egemenliğine girince Kartaca ile Roma ister istemez düşman duruma düştüler. Dönemin iki güçlü devletinin karşı karşıya kalması, çok geçmeden aralarında yüzyılı aşkın bir süre sürecek olan üç büyük savaşın çıkmasına yol açtı. Son savaştan sonra İÖ 146’da Kartaca Kenti Romalılar tarafından yerle bir edildi, akropolü yakılıp yıkıldı. 50 bin Kartacalı köle olarak satıldı. Kartaca topraklarının üzerinde Roma’ya bağlı bir Afrika eyaleti kuruldu. Böylece altı yüzyıla yakın görkemli bir yaşam süren ilkçağın bu ünlü devleti tarihe karışmış oldu.

Advertisement
Antik Kartaca Kenti

Antik Kartaca Kenti

Romalılar, Sezar döneminde stratejik konumunu dikkate alarak eski kentin kalıntıları üzerinde yeni bir kent kurdular. Roma dönemi boyunca canlı bir ticaret limanı kimliğini yeniden kazandı. 5. ve 6. yüzyıllarda Vandallara başkentlik yapan Yeni Kartaca, daha sonra İmparator I. Iustinianos döneminde Bizans’ın eline geçti. 7. yüzyılda Araplar tarafından Bizans’tan alındı. Arap egemenliğinde kaldıktan sonra eski önemini yitirdi.

Kartaca Uygarlığı

Kartaca Uygarlığı; Kartaca kent devleti bir oligarşi, yani soylularca yönetilen bir tür cumhuriyettir. Egemenlik zengin ailelerin elindeydi. Hükümetin başında suffet (Fenikece) adını taşıyan bir yöneticiyle, biri büyük, ötekisi küçük olmak üzere iki senato vardı. Yöneticiler halk meclisince bir yıl için seçilirlerdi. Adalet işleri de olmak üzere yalnız sivil işlere bakarlar, senatoyu toplantıya çağırırlardı. Bu yöneticiler ara arkaya birkaç yıl seçilebildikleri için, bu görev genellikle soylu ailelerin elinde bulunuyordu. İÖ 5 yüzyıldan sonra 300 üyeden oluşan Büyük Senato, genel işleri denetler, savaş yada barışa karar verirdi. Üyeler ölünceye kadar mecliste kalırlardı. Bu üyeler Kartaca’ nın soylu ailelerinin reislerinden oluşuyordu. Büyük Senato’nun üyeleri arşından seçilen 30 kişinin oluşturduğu Küçük Senato’nun görevi, hükümet başkanlıklarına yönetimde yardım etmekti. Senatoların yanında bir de yasaları yazan ve yüksek devlet görevleriyle generalleri seçen Halk Meclisi vardı.

Her askeri işin ayrı bir komutan seçilirdi. Bu durum, Hannibal gibi askeri yetenekleri nedeniyle dünya tarihine geçmiş büyük komutanların çıkmasına yol açtığı gibi komutanların uzun süreyle bir ordunun başında kalması sonucu asi komutanların çıkmasına da yol açmıştır. Kartaca Ordusu’nu müttefik devletlerin gönderdiği askerlerle, başka devletlerden alınan ücretli askerler oluştururdu. Kartacalılar ise ancak Kartaca Kenti’ni savunması gerektiğinde askerlik yaparlardı. Yenilgiye uğratılan topluluklara tutsak işlemi yapılır ve ağrı vergilere bağlanırdı. Kartacalıların uygarlıkları ve kültürlerine ilişkin fazla bilgi yoktur. Kartaca Kenti, Üçüncü Kartaca Savaşı’ndan (İÖ 149-146) sonra mezarlarına varıncaya kadar yakılıp yıkıldığı için, burada yapılan kazılarda fazla bir şey ele geçmemiştir. Açığa çıkan kalıntılar, Roma dönemi Kartaca’sına aittir. Yalnız Yunanlılar ve Romalılarla yakından ilişkide ve bir dereceye kadar onların etkisinde kalmalarına karşın, sürekli Doğulu bir devlet olarak kaldılar.


Leave A Reply