Kavun nasıl bir meyvedir? Nasıl yetiştirilir? Kavunun özellikleri, yetişimi, besin değeri, kavun hakkında ilginç gerçekler.
Kaynak: pixabay.com
Kavun
Bir yaz meyvasının ve bu meyvayı yetiştiren bitkinin adıdır. Kavun kabakgiller familyasındandır. Hıyar, kabak, karpuz gibi kavunun da dalları yerde sürünerek uzar. İlkbaharda gelişmeye başlayan kavun küçük sarı çiçekler açar. Birçok çeşitleri vardır. Bazıları dayanıklı değildir, beklemeye gelmez, bazı çeşitleri kış ortalarına, hattâ iyi bakılırsa kış sonlarına kadar dayanır. Kavunların büyüklüğü 1 kilodan 4 kiloya kadar değişir.
Kavunun anayurdu güneybatı Asya’dır. Anadolu’da yetiştirilen çeşitlerden biri XVI. yüzyılda İtalya’ya götürülmüş, Roma yakınlarında Cantalupo’da yetiştirildiği için batıda «kantalup kavunu» adını almıştır. Bugün Avrupa ve Amerika’da en çok aranan kavun çeşidi budur.
Yurdumuzda kavun yetiştiren bölgelerin başında Trakya, Ege Bölgesi, Konya gelir. Uzunköprü çevresinde yetiştirilen «topatan kavunu» ince sarı kabukludur. Dayanıksızdır. Şimdi Trakya’da «çitili» adı verilen, dayanıklı bir kış kavunu da yetiştirilmektedir.
Ege Bölgesi’nde yetiştirilen kavunların en önemlisi «Kırkağaç kavunu» dur. Kırkağaç, Akhisar, Menemen ve Manisa bölgelerinde yetiştirilir. Nefîs, dayanıklı olan bu kavunlar aynı zamanda ihraç da edilmektedir. Kırkağaç kavunundan üretilmiş kavunların başlıcaları «hasanbey», «altınbaş», «dilimli» ve «hallaç kavunu» dur.
Kavunun olmadan koparılanına «kelek» denir. Bundan turşu yapılır.
Kaynak: pixabay.com
Kavun Nasıl Yetiştirilir?
Kabakgiller familyasının bir üyesi olan kavunun anavatanı Orta Asya’dır. Ilıman iklimlerde sıkça yetiştirilir. Tek yıllık otsu bir bitkidir. Gövdesi tüylüdür. Yürek şeklindeki büyük yaprakları, iki buçuk santimetre çapında sarı çiçekleri vardır. Hoş kokulu meyveleri yuvarlak ya da ovaldir. Lezzetleri türlerine göre farklılık gösterir. Ülkemizde yetişen başlıca türleri, Kırkağaç, Hasanbey ve Topatan kavunlarıdır. Kırkağaç kavununun, sarı zemin üzerine koyu yeşil benekleri ya da çizgili kabuğu vardır. Ağırlığı iki-yedi kilogram arasındadır. Hasanbey kavunu Trakya Bölgesinde sıkça yetiştirilir. Orta büyüklükte, koyu yeşil renkli ve buruşuk kabukludur. Meyveleri sulu ve çok hoş kokuludur, iç Anadolu Bölgesinde özellikle Ankara’da yetiştirilen Topatan kavunuysa diğer türlere göre daha küçüktür; fazla tatlı da değildir. Kış kavununu uzun süre saklayabilirsiniz ve kışın olgunlaştıkça tüketebilirsiniz. Keyif erbabına duyurulur!
Yetiştirmenin Püf Noktaları
- ***Tohumdan yetiştirmek için öncelikle bahçenizin güzel bir köşesini seçin.
- ***Nitelikli bahçe toprağı hazırlayın ve üzerini tırmıkla hafifçe düzeltin. Tohumu serptikten sonra üzerini ince bir torf tabakasıyla örtün. Ve yağmurlama yöntemiyle sulayın.
- ***Dilerseniz fide satın alarak dikebilirsiniz.
- ***Can suyunu vermeyi unutmayın.
- ***Tohumdan üretimi, nisan, mayıs aylarında yapabilirsiniz.
- ***Yaklaşık 5-15 gün içinde çimlendiklerini göreceksiniz.
- ***Kavun sıcak ve ılık iklim bitkisidir. Yetişme döneminde güneşli, sıcak ve kuru havanın yanı sıra, toprak nemi ister.
- ***Yetişme sürecinde don tehlikesine dikkat etmelisiniz.
Kaynak: pixabay.com
Faydaları
- ***Kansızlığı giderir, idrar söktürür. Kanı temizler.
- ***Antioksidan özelliği vardır. Vücudu zehirli maddelerden temizler.
- ***Böbrekleri rahatlatır. Kum ve taş dökmeye yardımcı olur.
- ***Fazla miktarda su içerir. Kalorisi çok düşüktür.
- ***Kansızlığa ve yorgunluğa iyi gelir.
- ***Cildinize tazelik verir.
- ***İçeriğinde bol miktarda B ve C vitamini vardır. Son bir not: Şeker hastalarının yememesi önerilir.
Kaynak: pixabay.com
Kavun Hakkında Bilgiler
- Kavunun büyüklüğü türüne bağlıdır. Kaydedilen en büyük kavun 262 kilo ağırlığındaydı.
- Kavun asma olarak büyür. Yanal tendonlar üreten yuvarlak bir gövdeye sahiptir. Yeşil yapraklar oval veya dairesel şekildedir. Sığ lobları vardır.
- Kavun iki tür çiçek üretir: staminate (sadece erkek üreme organlarını içerir) ve mükemmel çiçekler (hem erkek hem de dişi üreme organlarını içerir). Bu tür çiçekleri üreten bitkiye andromonoecious denir.
- Meyvenin büyüklüğü, şekli, rengi, tatlılığı ve dokusu kavun türüne bağlıdır. Cilt pürüzsüz veya pürüzlü olabilir. Cildin rengi yeşil, sarı, turuncu, kremsi olabilir. Meyvenin tatlılığı iklim koşullarına ve fotosentez yoğunluğuna bağlıdır (güneşin yardımıyla karbondioksit ve sudan şeker üretimi).
- Tohumlar meyvenin ortasında bulunur. Genellikle 0.4 inç uzunluğunda, kremsi ve oval şekildedirler.
- Kavun Roma İmparatorluğu’nda ve eski Mısır’da çok popülerdi. Tutankhamen gibi bazı firavunlar kavun tohumları ile gömüldü.
- Kavunlar yüksek besin değerine sahiptir. Zengin C vitamini kaynağı, B grubunun vitaminleri ve potasyum, manganez, demir ve fosfor gibi minerallerdir.
- Kavun % 92’den fazla su içerir.
- Kavunlar genellikle çiğ olarak tüketilir. Meyve salatalarının, serinletici meyve sularının bir parçası olarak veya tatlılarda servis edilebilirler. Bazı kavun türleri, tamamen olgunlaşmadıklarında sebze olarak ve şeker içeriği maksimum seviyesine ulaştığında meyve olarak kullanılır (tamamen olgunlaşmış kavun).
- Kavrulmuş ve kurutulmuş tohumlar Afrika ve Hint kültüründe atıştırmalık olarak kullanılır.
- Hemen hemen tüm kavun parçaları (meyve, tohum, yaprak ve kökler) geleneksel Çin tıbbında kullanılır.
- Bilim adamları küp şeklinde kavun yetiştirdiler. Bu tür kavunun paketlenmesi ve taşınması, yuvarlak kavun türlerine kıyasla daha az çaba gerektirir. Küp şeklindeki kavun, geleneksel kavunlardan çok daha pahalıdır.
- Dünya genelinde tüketilen kavunların % 25’i Çin menşelidir. Her yıl 8 milyon tondan fazla kavun üretiyor.
Kavun yıllık bir bitkidir, yani yaşam döngüsünü bir yıl içinde bitirir.
