Kemençe ilk nerede kullanıldı? Kemençenin özellikleri, tarihçesi hakkında bilgi.
Kemençe; Türk musikisi sazlarından biridir. Farsça küçük keman anlamındaki kemânçe sözünden gelir. Çok eskiden beri Türk musikisinde kullanılmakla beraber XIX. yüzyıl
sonlarında Vasilâki ve Cemil çapında iki büyük virtüöz birden yetişince, bu saza rağbet arttı. Bu iki virtüozdan önce nadiren klâsik fasıllarda kullanılırdı; köçekçe takımları icrasına mahsus bir sazdı. Bugünkü kemençe, sazın gelişmiş şeklidir; yüzyıllar boyunca bir takım değişiklikler geçirmiştir. Sazın ilkel şekilleri, hâlâ Anadolu halk musikisinde kullanılır; bilhassa Doğu Karadeniz bölgesinin milli sazıdır.
Kemençe dize dayanarak ve yay ile çalınır. Keman yayı ile de çalmak mümkündür; fakat aslında keman yayının yarısı büyüklüğünde özel kemençe yayı ile çalınır. Çalarken kemanda olduğu gibi sol el perdeler üzerindedir, sağ elle yay tutulur. Sazın özelliği, tellerine parmakla değil, kıvrılan parmakların yalnız tırnakları ile basılmasıdır. Kemanınkinden ayrı ve insana heyecan veren bir sesi vardır; bu özelliği bakımından Türk musikisine mahsus sazların en güzeli ve en değerli-sidir diyebiliriz. Fakat keman kadar gelişmiş değildir. Çünkü ancak üç teli vardır. H. S. Arel tarafından dört telli olması ve bu tellerin aynen kemanda olduğu gibi düzenlenmesi düşünülmüştür. Bu düşünce bugün bazı sazendeler tarafından tatbik ediliyor. H. S. Arel, soprano, alto, tenor, bas ve kontrbas olmak üzere bir kemençe beşlemesi de yapmıştır. 1933’te bu beş kemençenin imali mümkün olmuştur. Bu beşleme, keman ailesinden bir saz daha zengindir.
Kemençe beşlemesinde kemana tekabül eden soprano kemençe 35, alto 50, tenor 62, bas 85, kontrbas 88 – 90 cm. boyunda olur. Bunlardan yalnız ilk ikisi kucakta çalınabilir.
