Kendir nedir? Kendir nasıl bir bitkidir, nerelerde kullanılır, neler yapılır, nasıl yetişir? Kendir özellikleri hakkında bilgi.
Kendir; (Lat. Cannabis sativa). İkiçenekliler sınıfının Kendirgiller familyasından bir bitkidir. Dünyada tarımı yapılan en eski bitkilerden biridir. Kenevirin anayurdu Hindistan’dır. 19. yüzyıldan bu yana bir hayli azalmış olmasına karşın üretimin tamamı Rusya, Hindistan ve İtalya’nın elindedir. Öteki üretici ülkeler arasında Yugoslavya, Romanya, Kore ve Çin sayılabilir, Türkiye’de de kültürü yapılır.
Cannabis sativa – Kendir
Kendir bir yıllık, ikievcikli bir bitkidir. Gövdesi dik, içi boştur. Yüzeyi taşıdığı diken biçimindeki tüyler nedeniyle pürtüklüdür. Yaprakları palmet, uzun saplı, 5-11 parçalı, parçalan lanseolat, olup almaşık ya da gövdenin alt taraflarında karşılıklı olarak dizilidir. Erkek çiçekler salkım biçiminde, dişi çiçekler tek yaprakçık üzerinde toplu başak biçimindedir. Meyveleri 3-5 mm. boyunda mercimek biçiminde bir nukstur. Besi dokusu olmayan tanelerinin içinde etli bir cücük bulunur. Dişi çiçekli dal uçları organik eriticilerde eriyen bir reçineyle uçucu bir yağ taşır. Meyveleri yağ açısından zengindir.
Gövdesinin kabuk bölümünden ip, halat ve çeşitli kaba dokumaların üretiminde kendir ya da kenevir adı verilen lif, yem ve boya endüstrisinde kullanılan tohum elde edilir. Tohumlarından elde edilen yağ, sabun endüstrisinde kullanılır. Özellikle Hint kenevirinin dişi çiçek durumlarını taşıyan dallarıyla yüksek yaprakları esrar yapımında kullanılır. Kendirin ekimi ilkbaharda yapılır. Hasadı yapılan bitkiler kurutulduktan sonra liflerinin ayrılması, mekanik ya da havuzlama yöntemiyle yapılır.
Havuzlama yönteminde kendir sapları 3-5 gün arasında havuzlarda suya yatırılır. Daha sonra yumuşayan lifler elle soyulur ya da yüksek bir yerden sarkıtılarak çırpılır. Ayrılan lifler kangallar halinde bağlanır. Fabrika ve tezgâhlarda yapılan lif ayrımı makineler aracılığıyla olduğundan daha ekonomiktir. Liflerin ayrılmasından sonra açığa çıkan saplar selüloz açısından zengin olduğu için selüloz ve kâğıt endüstrisinde kullanılır. Türkiye’de, Çorum, Amasya, Şanlıurfa, Burdur ve Kastamonu’da kendir ekimi yapılır. Kastamonu’nun Taşköprü İlçesi’nde kendir iplerini işleyen bir fabrika vardır.
Kendirgiller, (Lat. Cannabinaceae).
İkiçenekliler sınıfının Isırganlar takımından bir familya. Kuzey yarıkürenin ılıman bölgelerinde yetişirler. Türkiye’de şerbetçiotu doğal olarak yetişir, kendirin de kültürü yapılır. Süt taşımayan, dik ya da tırmanıcı otsu, ikievcikli bitkilerdir. Yapraklan almaşık ya da karşılıklıdır ve genellikle palmet lopludur. Çiçekleri tek eşeylidir. Erkek çiçekler panikula durumunda, dişi çiçekler küçük sık kümeler ya da strobil biçimindedirler. Tohumlar rüzgârla ya da kuşlarla dağılır, tozlaşma çaprazdır.
