Afrika’nın turizm cenneti güzel ülkesi Kenya’nın tarihi ile ilgili bilgiler. Kenya ne zaman kuruldu kimden bağımsızlığını kazandı.
Kaynak: pixabay.com
Kenya Tarihi
M.S. 1.000 yıllarından başlayarak Bantu çiftçiler batıdan Kenya içerilerine doğru yönelirlerken, yaklaşık 1.500 yıllarından başlayarak Masailer ve Luolar gibi başka boylardan kuzeyden ve batıdan yeni göç kolların biçiminde bu bölgeye yayıldılar. 15. yüzyıl sonlarında Kenya kıyılarına Portekizli denizciler ayak bastı. Portekizliler 1740’ta Araplarca atıldılar. 1887’de İngiliz Doğu Afrika Şirketi, Kenya kıyılarının bir bölümünü ele geçirdi. 1895’te bölge, İngiliz mandası altına girdi. 1896-1902 arasında iç kesimleri açmak için Mombasa’dan Nairobi’ye ve Kisumu’ya (Viktorya Gölü üzerinde) kadar uzanan demiryolu döşendi. 1920’de bölgeye Kenya adı verilerek, bir İngiliz sömürgesi oluşturuldu.
İkinci Dünya Savaşı sırasında İngiliz Ordusu’nda hizmet gördükten sonra yurtlarına dönen Kenyalıların girişimleri sonucunda, göçmenlerle Kikuyular arasında baş gösteren sürtüşme, 1952’de patlama noktasına geldi. Durum, Mau Mauların ayaklanması biçimine dönüştü. Kanlı ayaklanma, 1952’den 1959’a kadar, 1953’te sömürge yetkilerince duruşmaya çıkarılan Kenyatta ile öteki beş kişi, Mau Mau hareketinin ele başları olmakla suçlanarak, çeşitli hapis cezalarına çarptırıldılar. 1960’ta sıkıyönetim sona erdiği zaman, 13.000 asi (çoğu Kikuyu) öldürülmüş ve Büyük Britanya bu sömürgesinde 10.000 kişilik bir askeri güç bulundurmak zorunda kalmıştı. 1961’de serbest bırakılan ve KANU’nun başına geçen Kenyatta, partisini 1963 genel seçimlerinde zafere ulaştırıp kendisi de başbakan oldu. 12 Aralık 1963’te bağımsızlığın kazanan ülkede bir yıl sonra cumhuriyet ilan edildi ve Kenyatta da ilk devlet başkanı seçildi. Bağımsızlık sonrasındaki en önemli değişiklik toprak reformu oldu. Kenya’da 1964’te tek partili bir yaşama geçildi. Moi ve Ngala gibi politikacılar da iktidar partisine katıldılar. Ancak Oginga Odinga, başkan yardımcısıyken görevden alınınca, 1966’da Kenya Halk Birliği’ni (KPU) kurdu. 1967’de başkan yardımcılığına atanan, Moi, başkan oluncaya kadar bu görevde kaldı. 1968’de Kenya yurttaşı olmayanlara ekonomik baskı uygulamaya başlanınca, Asyalı ailelerin büyük bir bölümü İngiltere’ye göç etmek zorunda kaldı. 1969’da, Lauoların ünlü lideri Tom Mboya’nın öldürülmesi politik bunalıma yol açtı. Kenyatta, Lou’ nun merkezi Kisumu’yu ziyareti sırasında ayaklanmalar baş gösterdi. 1970’te Swahili ulusal dil kabul edildi. Daha önce serbest bırakılmış olan Odinga 1971’de KANU’ya katıldı. 1974 genel seçimlerinde 88 Meclis üyesi sandalyelerini yitirdiler. Halk tarafından sevilen bir lider olan J.M. Kariuki öldürülünce, 1975’te Kenyatta zor duruma düştüyse de denetimi elinde tuttu. 1976’da Uganda diktatörü İdi Amin, Batı Kenya toprakları üzerinde hak öne sürdü. Kenya’nın soğukkanlı tutumu çıkabilecek bir bunalımı önledi. Ancak, Entebbe baskını (İsrail’in, hava korsanlarınca kaçırılan uçaktaki rehineleri kurtarmak için Kenya üzerinden düzenlediği operasyon) Uganda ile olan ilişkileri daha da gerginleştirdi.
Kaynak: pixabay.com
1967 Sonrası
1967’de kurulan Doğu Afrika Birliği (Kenya, Tanzanya ve Uganda). Örgüte ait mal varlığının bölüşülmesi konusunda çıkan sert tartışmalar sonucunda, 1977 başlarında dağıldı. Bunun üzerine Tanzanya, Şubat 1977’de Kenya ile olan sınırını kapattı. “Ulusun Babası” Başkan Jomo Kenyatta Ağustos 1978’de öldü ve yerine geçen Daniel Moi, yönetimi tam anlamıyla desteklemeyenleri istifaya çağırdı. Bu çağrı karşısında üst düzey siyasetçileri, bağlılıklarını bildirdiler. Tanzanya ile gerginlik sürerken, Ağustos 1981’de bu kez Somali ile sınır anlaşmazlığı baş gösterdi. Kenya’nın Somali’nin kuzey-kuzeydoğu eyaletleriyle üzerinde hak öne sürmesi, Somali Hükümeti tarafından sert bir biçimde kınandı. Aynı yılın aralık ayında çiftçilerle hayvan yetiştiricileri arasında toprak konusunda çıkan itilaf, kısa zamanda boy savaşına dönüştü. 300 kişinin ölmesi bir o kadar insanın yaralanması üzerine, hükümet kuvvetleri olaya el koydu.
1982 ilkbaharında Daniel Arap Moi, muhalefet partilerini kapatarak tek partili bir yönetime geçildiğini duyurdu. Moi’nin parlamentoyu feshetmesi üzerine seçimler, bir yıl öne alınarak Ekim 1983′ te yapıldı. Aralık 1984’te, Nairobi’de Somali ile imzalanan antlaşmayla üç yıldan beri süregelen sınır anlaşmazlığı sona erdirildi. Moi, 1985’te genel bir af çıkardı. BM Dünya Kadınlar Konferansı, 15.7-26.7.1985 tarihleri arasında başkent Nairobi’de toplandı. 1984 ve 1985’te yaşanan büyük kuraklık, tarımsal ürünlerde verimi yarı yarıya düşürdü. Buna, Moi yönetiminin baskıları da eklenince, Nairobi Üniversitesi öğrencileri, öğretim üyeleri, aydınlar boykot ve yönetim karşıtı eylemlere giriştiler. En güçlü muhalefet örgütü “Mvakenya”nın yöneticileri tutuklandı (Mart 1986). Moi’nin yetkileri genişletildi. Politik ve sosyal çalkantılara karşın 1986’nın tarım açısından, çok verimli geçmesi, ekonomiyi rahatlattı. 1987′ de, gittikçe tırmanan muhalefet hareketine, eski başkan yardımcısı O. Odinga da katılarak çok partili yönetime geçiş çağrısında bulundu. Moi ise bu karışıklıklardan Libya lideri Kaddafi’yi sorumlu tuttu. 1988 başkanlık seçimlerini yeniden kazanan Moi, başkan yardımcılığına, güvenilir adamı J. Karanja’yı getirerek konumunu daha da güçlendirdi. Kenya-Uganda sınırında meydana gelen gerginlik, karşılıklı görüşmelerle giderildi. 1989′ da, geniş kapsamlı bir af çıkaran Moi, adının yolsuzluk söylentilerine karıştığı öne sürülen, yardımcısı Karanja’yı görevden alarak kamuoyuna güçlü olduğu izlenimi verdi.
