Kido Okamoto Kimdir? Japon Oyun Yazarı ve Tiyatro Eleştirmeni

0
Advertisement

Kido Okamoto kimdir ve ne yapmıştır? Japon oyun yazarı ve tiyatro eleştirmeni Kido Okamoto hayatı, biyografisi, eserleri, tiyatrosu hakkında bilgi.

Kido Okamoto

Kido Okamoto, (d. 15 Ekim 1872, Tokyo – ö. 1 Mart 1939, Japonya), yaklaşık 200 tarihsel Kabuki oyunu kaleme almış Japon oyun yazarı ve tiyatro eleştirmenidir.

1908’de Tokyo’da Niçiniçi adlı gazetede çalışırken oyuncu Sadanyi II. İçikava’nın Kabuki topluluğu için ilk oyunu olan İşin Zengo’yu yazdı. Bunu, tarihsel gerçeklere bağlılıkları ve şiirsel anlatımlarıyla dikkat çeken başka oyunlar izledi. Bunların en ünlüleri Şuzenci monogatari, Muromaçi goşo, Sasaki Takatsuna, Toribeyama şincu ve Bonço Sarayaşikidir. Okamoto yaşamının son yıllarında, konusunu gündelik yaşamdan alan Soma no Kinsan gibi oyunlar da yazmıştır.

1937’de Sanat Akademisi’ne giren Okamoto bu akademiye kabul edilen ilk oyun yazarı oldu. Yeni Kabuki (Şin Kabuki) adını alan akımın başlıca temsilcisi sayılan Okamoto’nun ayrıca birkaç romanı ve 100’den fazla öyküsü vardır. Romanları içinde en ünlüsü, dedektif Hanşiçi’nin serüvenlerini anlatan Hanşiçi torimonoço’dur.

Ailesi

Kido Okamoto’nun babası, Meiji Restorasyonu’ndan sonra Tokugawa Şogunluğu’nun hizmetinden ayrıldı ve İngiliz Elçiliği’nde tercüman olarak çalışan bir samuray olan Okamoto Keinosuke (sonradan Kiyoshi – 清) idi. Okamoto Keinosuke, Ichikawa Danjūrō IX (九代目市川團十 – Kudaime Ichikawa Danjūrō), Konakamura Kiyonori (小中村清矩), Kawanobe Mitate (川辺御楯) ve Kurokawa Mayori (黒川真頼) ile iyi arkadaşlardı ve birlikte Antikacılar Derneği (Kyūko Kai – 求古会) adını verdikleri bir topluluk oluşturdular. Bu topluluk, Kabuki’nin modernleştirilmesini teşvik etmek amacıyla, Engeki Kairyō Undō (Tiyatro Reform Hareketi – 演劇改良運動) doktrinine dayalı olarak kabuki tiyatrosunu geliştirmeye çalıştı. Ayrıca, Okamoto Keinosuke, Shintomiza Tiyatrosu’nun sahibi ve yöneticisi (zamoto – 座元) olan Morita Kan’ya XII (十二代目守田勘弥) ile arkadaştı, İngiliz Elçiliği çalışanı ve tutkulu bir Kabuki hayranı olan Thomas Russell Hillier McClatchie ile arkadaştı ve Avustro-Macaristan diplomatı Heinrich von Siebold ile de dosttu.

Advertisement

Hayatı

İngiliz Elçiliği’nin 1873’te Kōjimachi Bölgesi’ne taşınmasıyla birlikte, Kido’nun babası oraya eşi ve kızıyla birlikte taşındı. Kido, Kōjimachi Bölgesi’nde bulunan Nigō Hanzaka (二合半坂), Iitachō (飯田町) adresinde doğdu. Daha sonra Motozono-chō (元園町) adlı bir bölgeye taşındılar. Kido, yerel bir kuaförün kızından Tokiwazu(常磐津) öğrendi ve büyük kız kardeşinin derslerini dinleyerek Nagauta(長唄) öğrendi. Küçük yaşta Kabuki’ye gitmek için çok genç olduğu dönemlerde, evde iki hizmetçinin gözetiminde bırakıldı ve annesi ile büyük kız kardeşinin performanslar hakkında evlerine döndüklerindeki sohbetlerini dinlerdi. Daha büyüdüğünde ailesiyle birlikte Shintomiza Tiyatrosu’nun (新富座) içinde bulunan Kikuoka (菊岡) çay evinde sosyal etkinlikler sırasında Kabuki’ye gitmeye başladı. Kabuki’ye olan erken katılımlarında, Kido’ya göre sahne arkasında yaşanan bir olay sırasındaki çocuksu davranışlarına tanık olduktan sonra Danjūrō IX’dan hoşlanmadı, ancak daha sonra tutkulu bir hayranı oldu.

Yurtdışı seyahatlerinden getirilen yabancı hayalet hikayelerini ona anlatan amcasından dinlerdi. Özellikle William Harrison Ainsworth’ün ‘Windsor Castle’ adlı eserine büyük ilgi duydu ve onu Hamlet olarak yanlış anladı. 16 yaşındayken İngiliz Elçiliği’nin Sekreteri William George Aston ile tanıştı; Aston’ın çocuklarına bebek bakıcılığı yaptı ve Shakespeare hakkında öğrendiklerini söyledi. Kido, oyun yazma tekniklerini öğrenme sürecinin bir parçası olarak kabul etti. Aston daha sonra Kido’ya, Ginza merkezli Kabuki Shinpō (Kabuki News) Şirketi tarafından yayınlanmış olan Kawatake Mokuami’nin oyunlarının senaryolarını bulmasına yardım etti. Kido, babasından Çin şiiri öğrendi ve amcasından ve İngiliz Elçiliği’nde öğrencilerinden İngilizce öğrendi. Tokyo İlk Ortaokulu’na (Tōkyō Furitsu Daiichi Chūgakkō – 東京府立第一中学校) devam etti ve mezun oldu. Daha sonra oyun yazarı olmaya çalıştı, ancak bu başarısız olduğunda 1890’dan itibaren Tōkyō Nichi Nichi Shimbun (Tokyo Günlük Haberleri) gazetesine sahne incelemeleri yazdı. Bu dönemde “Kyokido” takma adını kullanmaya başladı, daha sonra bu adı “Kido” olarak değiştirdi. Kido, Chūō Shimbun’da gazeteci olarak çalıştı ve Mançurya’da bir dönem geçirdi. Bir Uwajima derebeyliği gece kulübünden gelen Yoshiwara Geisha olan Kojima Sakae (小島栄) ile evlenmek için sözleşme satın aldı. Başarısızlık, 1911’de popüler oyunu ‘The Mask maker’s Story’ (Shuzenji Monogatari – 修善寺物語) Meijiza’da prömiyer yaptığında sona erdi. 1916’da Shin (Yeni) Kabuki oyunu ‘Story of a Broken Dish at Bancho’ (Bancho Sarayashiki – 番町皿屋敷), Hongōza Tiyatrosu’nda (本郷座) sahnelendi. 1917 ve 1937 arasında ‘The Curious Casebook of Inspector Hanshichi’ (Hanshichi Torimonocho – 半七捕物帳) serileştirildi. Meiji dönemi tiyatrosu hakkındaki dizisi, 1920’lerin sonlarında ve 1930’ların başlarında Monthly Kabuki Review Magazine’de ‘Stories of the Past’ (Sugi ni shi Monogatari – 過ぎにし物語) olarak serileştirilen değerli bir kaynaktır. Daha sonra 1935’te bir dizi olarak ve sonunda 1993’te Iwanami Shoten tarafından ‘On the Theatre of the Meiji Period – Under the Lamp’ (Meiji Gekidan Ranpu no Moto ni te – 明治劇談ランプの下にて) adıyla tam olarak yayınlandı.

1918’de ABD ve Avrupa’yı ziyaret etti. Kōjimachi’deki evi ve kütüphanesi 1923 Büyük Depremi’nde yok oldu. Öğrencisi ve evlatlık oğlu Nukata Roppuku(額田六福) tarafından kabul edildi ve ardından Minato City (Minato ku – 港区) içinde bulunan Azabu’ya (麻布) taşındı. Bir sonraki yıl, Shinjuku’nun kuzeyinde bulunan Hyakuni chō (百人町) sokaklarına taşındı. 1935’ten itibaren yazıları bazen Sande Mainichi (Her Pazar – サンデー毎日) adlı yayında yayınlandı. Son romanı, 1937’de yayınlanan tartışmalı ‘Tiger’ (Tora – 虎) adlı eseriydi, bu roman iki kardeşin bir yamyam gösterisi işlettiği ve bir kaplan yavrusu bulduklarında şanslarının döndüğü bir hikayeyi anlatıyor. 1930’dan 1938’e kadar “Butai” – 舞台 adlı dergide oyunlarını yayımlamaya devam etti. 1939’da zatürre nedeniyle vefat etti ve eşiyle birlikte Minami Aoyama’daki Aoyama Mezarlığı’na (Aoyama Reien – 青山霊園) gömüldü.

Ölümünden sonra, öğrencilerinden biri ve evlatlık oğlu olan Okamoto Kyōichi (岡本経一) 1909-2010, Kido’nun eserlerinin birçoğunu yayınlayan Okamoto Kido Dergisi’ni kurdu. Kido’nun torunu Okamoto Shuichi (岡本修一) şu anda Başkanlık görevini sürdürmektedir. Okamoto Kido Edebiyat Ödülü, Okamoto Kido Ödülü (Okamoto Kido Juyo – 岡本綺堂授与) kuruldu ancak İkinci Dünya Savaşı’nın sonuna kadar olan dönemde 1943 ile 1944 arasında sadece iki kez verildi.


Leave A Reply