Kimyada Sabun Üretimi ve Temizleme Mekanizması

Sabunun kimyasal özellikleri nelerdir? Sabun nasıl üretilir? Sabunun temizleme mekanizması nasıldır, etkisi nedir, sabun hakkında bilgi

Kimyada Sabun Üretimi ve Temizleme Mekanizması

SABUNLAR

Sabunlar binlerce yıldır insanların hayatlarının bir parçası olmuş bugün de sürekli kullandığımız en önemli temizlik maddeleridir. Sabunlar, hayvansal ve bitkisel yağlardan elde edilen doğal temizlik malzemeleri olarak kabul edilirler. Tarihi kaynaklarımız binlerce yıldır insanoğlu tarafından sabun üretildiğini göstermektedir. Sabunlar, doğal yağların NaOH ya da KOH gibi baz çözeltileri ile ısıtılması sonucu elde edilirler. Yağlar bazların etkisi ile parçalanırlar ve bunun sonucunda yağ asidinin tuzları oluşur. Bu olaya kısaca sabunlaşma oluşan yağ asidi tuzlarına ise sabun denilmektedir.

SABUN ÜRETİMİ

Sabun üretimi endüstride birçok basamakta gerçekleştirilir. Bunlar temel olarak 4 basamakta özetlenebilir.

1. Hayvani (bitkisel) yağlar sodyum hidroksitle ısıtılır. Sabun ve gliserin elde edilir.

2. Oldukça değerli bir ürün olan gliserinin büyük bir kısmı ortamdan alınır.

3. Ortamda kalan NaOH asidik maddelerle nötrleştirilir. Ortamda bulunan su uzaklaştırılır.

4. Katkı maddeleri eklenir ve şekil verilir. Koruyucular, renk vericiler ve parfümler en çok kullanılan katkı maddeleridir.

Tarihi metot (Geleneksel Metod):

$\displaystyle 3NaOH+{{\left( {{C}_{17}}{{H}_{35}}C{{O}_{2}} \right)}_{3}}{{C}_{3}}{{H}_{5}}\to 3{{C}_{17}}{{H}_{35}}C{{O}_{2}}Na+{{C}_{3}}{{H}_{5}}{{\left( OH \right)}_{3}}$

Modern metot (Endüstride kullanılan) :

$\displaystyle 3{{H}_{2}}O+{{\left( {{C}_{17}}{{H}_{35}}C{{O}_{2}} \right)}_{3}}{{C}_{3}}{{H}_{5}}\to 3{{C}_{17}}{{H}_{35}}C{{O}_{2}}H+{{C}_{3}}{{H}_{5}}{{\left( OH \right)}_{3}}$

$\displaystyle {{C}_{17}}{{H}_{35}}C{{O}_{2}}H+NaOH\to {{C}_{17}}{{H}_{35}}C{{O}_{2}}Na+{{H}_{2}}O$

SABUNUN TEMİZLİK ETKİSİ

Hepimiz günlük yaşantımızda elimiz kirlendiğinde bir sabun ile elimizi yıkamaya çalışırız. Çünkü birçok kiri sadece su ile yıkamakla çıkaramayız. Sabunun kirler üzerinde nasıl etkili olduğunu anlamak için öncelikle sabunun içerisinde bulunan aktif maddenin kimyasal yapısına anlamamız gerekir. Sabun aktif maddesinde iki ana kısım bulunur.

Bunlar,

***Suda çözünmeyen, hidrofob (suyu sevmeyen) kuyruk kısım

***Suda çözünen, hidrofil (suyu seven) uç kısım şeklinde adlandırılır.

Kirler genelde yağ ve benzeri apolar olan maddelerden oluştukları için polar yapıdaki suda çözünmezler. Bu yüzden sabunun hidrofob olan yani diğer bir ifadeyle suyu sevmeyen apolar ucu kirde çözünür ve kirin içine nüfuz edebilir. Sabun moleküllerinin kir ve su arasına girmesi ile kir sabun molekülleri tarafından hapsedilmiş olur. Diğer yandan sabun moleküllerinin suyu seven hidrofil kısımları su tarafından çözülerek ortamdan uzaklaştırılır.