Kireç Nedir? Kireç Çeşitleri Nelerdir? Özellikleri ve Kullanımı Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Kireç nedir? Kireç nasıl elde edilir? Kireç çeşitleri nelerdir? Kirecin Özellikleri ve kullanım alanları, Kireç hakkında bilgi.

Kireç

Kireç; Organik olmayan (anorganik) bir bileşiktir. Kalsiyumun oksidi, hidroksidi ve karbonatı hep birer «kireç» tir; ancak, aralarında fark vardır. Kalsiyum karbonata «kalker» (kireç taşı) denir. Gine kalsiyum karbonatın güzel kristal yapıda olanı «mermer» adını alır. Kireç taşının (kalsiyum karbonatın) ısıtılarak karbon dioksidinin uçurulmasıyla «kalsiyum oksit,» (sönmemiş kireç) elde edilir. Kalsiyum oksit (CaO) su etkisiyle «kalsiyum hidroksit»» (sönmüş kireç) olur. Halk dilinde sönmemiş kirece yalnızca «kireç» denilir.

Kireç elde etmek için çeşitli usuller kullanılmaktadır. Kireç elde etmede ısıtma, ortam sıcaklığı 900- 1000° arasında olacak şekilde ayarlanmalıdır. İlkel usullerle çalışan fırınlar fazla yakıt sarf edarler. Kireç önemli bir yapı malzemesi olduğu için bugün daha ileri usuller kullanılmaktadır. En önemlileri şunlardır:

1. — Tekne Fırınları: Dik veya tekne biçiminde konik fırınlardır. Yakıt, kireç taşı ile ya beraber, ya da ayrı konur. Küçük çapta çalışan bu fırınlarla küçük ihtiyaçlar karşılanabilir.

2. — Halka Fırınları (Hoffman Fırınları): Halka biçiminde dizilmiş 12-20 kamaradan meydana gelir. Eskiden tuğla yapımında kullanılırken sonradan kireç elde etmede de kullanılmış, iyi sonuçlar alınmıştır. Bu fırınlarda yakıt sarfiyatı çok azdır. Yakıtın yakılmasından çıkan sıcak gazlar ısılarını verinceye kadar fırının kamaralarını dolaşır, yanma devresine girmemiş kireç taşlarını da ısıtarak İşlemin daha çabuk, daha kolay olmasını sağlar. Bu fırınlar durmadan çalışırlar.

Advertisement

3. — Döner Fırınlar: Daha çok Amerika’ da kullanılan bu fırınlar çimento fırınlarına benzer. Kuruluş masrafları ağırdır.

Kireç Çeşitleri

Kirecin en çok kullanıldığı yer yapı İşleridir. Yapılarda harç ve badana işlerinde ki-
reç suyla söndürülür, sönmüş kireç (kalsiyum hidroksit) halinde kullanılır. Sönmüş kireç suda çok az çözünür. Çözünmemiş kısmından süzülmüş renksiz çözeltiye «kireç suyu» denir.

Kirecin çeşitli cinsleri vardır. Başlıcaları şunlardır:

  • Beyaz Kireç: Saf kalsiyum oksittir. Yalnız havada sertleşir. Karbon dioksit alarak «kalsiyum karbonat» haline geçer. Yapılarda kullanılır.
  • Dolomit Kireci: İçinde, kalsiyum oksidin yanında mağnezyum oksit de bulunan cinsidir. Bu da yalnız havada sertleşir.
  • Su Kireci: İçinde silikatlı bileşikler vardır. Hem havada, hem de suda sertleşebilir.
  • Hidrolitik Kireç: İçindeki silikatlı bileşikler su kirecinden fazladır. Suda da, havada da sertleşir. Bütün öteki kireçlerden daha serttir.

Kireçleşme Nedir

Vücudumuzdaki kalsiyum tuzlarının dokularda, bunların görevlerine engel olacak şekilde birikmesine «kireçleşme» denir. Bitkilerin hücre zarlarında kalsiyum karbonatı, kalsiyum oksaliti gibi kalsiyum tuzlarının toplanması da kireçleşmedir.

Kireçkaymağı

Sönmüş kireç (kalsiyum hidroksit) içinden klor gazı geçirilirse elde edilen bileşik «kalsiyum hipoklorit» tir, buna «kireçkaymağı» denir. Kuru halde gevşek beyaz bir tozdur. İçinde biraz kalsiyum klorür de vardır.

Kireçkaymağı içinde gevşek bağlanan klor kolaylıkla bileşikten .ayrılabilir, çevresine etki eder. Bu sırada birçok bileşikleri bozar, canlı hücrelere de öldürücü etkileri olur. Kireçkaymağı bu özelliklerinden dolayı hem «dezenfektan» (mikrop kırıcı), hem de beyazlatıcı olarak kullanılır. Kireçkaymağının içindeki klor beyazlatılacak eşyanın boyasını bozarak boyanın yapıştığı yerden temizlenmesini, böylece lekelerin, yağların, kirlerin ortadan kalkmasını sağlar.

Advertisement

Kireç

Kireç Hakkında Bilgi

KİREÇ, yanmış kireçtaşı için kullanılan genel terimdir. İlkçağdan bu yana harç ve alçı olarak kullanılır. Bununla birlikte, kimya endüstrisinin gelişmesinden bu yana sülfürik asitten sonra ikinci olarak en çok kullanılan malzemedir.

Alışılageldiği gibi, bina yapımında kullanılmasına karşın % 92 oranında endüstride kullanılır. Bunlardan en önemlileri ise çelik üretimi (% 45) oranında, suyun iyileştirilmesi, manyetik olmayan metallerin eldesi (alüminyum, magnezyum, bakır), kâğıt hamuru, ısıya dayanıklı malzeme üretimi, pis su ve endüstri artıklarının temizlenmesi, kimyasal madde ve cam üretimidir. Kireç, bir mineral değildir; ancak bir mineralden (kireçtaşı) elde edilir. Aynca dolomitten (kalsiyum-magnezyum karbonat) dolomitik kireç olarak çıkarılır. Çok az ölçüde de, yüksek saflıktaki taş ve istiridye kabuklarından üretilebilir.

Açık ocaklardan ya da madenlerden çıkarılan kireçtaşı, yıkanıp elenerek çakıl taşı iriliğinde parçalar elde edilir. 1.100-1.400°C sıcaklıkta kireçtaşı, ağırlığının % 44’ü oranındaki CCh i vererek çözünür ve geriye kalsiyum oksit kalır. Elde edilen kireçsuyu ve asitlere karşı oldukça duyarlıdır. Yarı sönmüş kireç, suyla patlayarak birleşir. Tam olarak sönmüş kireçin suyla tepkimesi olmaz ve bu özelliğiyle ısıya dayanıklı bir malzeme halini alır.

Kireç Nedir? Sözlük Anlamı

  • “Kireç”
    1. Mermer, tebeşir, kireç taşı, alçı taşı gibi birçok taşın özünü oluşturan kalsiyum oksit, (CaO)
    “Duvarlar kireç badanalı idi.” – S. F. Abasıyanık
    2. Kalsiyum hidroksit, Ca(OH)
  • “kireç söndürmek ”
    kireci kullanmadan önce üzerine bolca su dökerek kalsiyum hidroksit durumuna getirmek
  • “kireç fabrikası ”
    Kireci işleyip satışa hazır duruma getiren işletme
  • “kireç suyu ”
    İçinde erimiş bir durumda kireç bulunan su
  • “mermer kireci ”
    Mermerden yapılmış kireç
  • “kireç kaymağı ”
    Bazı eşya ve yerleri mikroplardan arıtmakta, çamaşırları ağartmakta kullanılan, sarımsı beyaz renkte ve klor kokusunda, toz veya sulandırılmış kireç klorürü
  • “kireçsütü ”
    Badana için hazırlanmış sulu kireç
  • “su kireci ”
    Suyun içinde çabucak katılaşan bir kireç türü
  • “kireç kuyusu ”
    İçinde kireç söndürülen geniş çukur
  • “kireç taşı ”
    Kireç ocağında işlenerek kireç elde edilen, kalsiyum karbon tuzundan bileşik kayaç, kalker, kils
  • “kireç ocağı ”
    Kireç yapmak için kireç taşlarının yakıldığı fırın
  • “kireçyeren ”
    Kireçli topraktan hoşlanmayan, kireçli toprakta yetişmeyen, kireççil karşıtı


Leave A Reply