Kırkayak nasıl bir hayvandır, nerelerde yaşar, özellikleri nelerdir? Kırkayakların yapısı, beslenme, üreme özellikleri hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
KIRKAYAK, (Lat. Julus terrestris)
Eklembacaklı hayvanlardan çok bacaklılar sınıfının İulidae familyasına giren bir böcek. Taşların altında yaşar. Vücudu yuvarlak ve uzundur; eşit sayıda halkadan oluşur. İlk ve son birkaç halkının dışında her halkada iki çift bacak bulunur. Bazı türlerde bu bacak sayısı yüzün üstündedir.
Renkleri koyu kahverengi ya da siyahtır. Genellikle zararsızdır. Soğuk bölgelerin dışında dünyanın her yanında yaşar. Tarla ve bahçelerde sürüler halinde yaşayan benekli kırkayaklar, bitki köklerini ve tohumları kemirdikleri gibi zararlıdırlar. 10-18 mm arasında değişen vücutlarının üstünde kızıl kahverengi benekler vardır.
Aralarında uzunluğu 1/2 cm. den kısa olanlardan 20-25 cm. uzunlukta olanlara kadar değişik boyları rastlanır. Kırkayaklar daha çok çürük bitkileri yiyerek beslenirler. Başları toparlaktır, ucunda bir çift duyarga vardır. Kırkayakların çeşitleri birkaç bini bulur. Kutuplar hariç, dünyanın her yerinde yaşarlar.
Kaynak: pixabay.com
Kırkayaklar Hakkında Gerçekler
- Kırkayaklar, 1 ila 12 inç uzunluğa ulaşabilen uzun, dairesel gövdeye sahiptir.
- Kırkayakların çoğu siyah veya kahverengidir. Bazı türler parlak renklidir.
- Kırkayaklar “bin ayaklı” olarak bilinir. İsme rağmen, kırkayakların genellikle sadece birkaç yüz bacağı vardır (750 bacak kaydedilen en büyük sayıdır).
- Kırkayakların doğumda 6 vücut bölümü ve 3 çift bacağı vardır. Her tüy döktüklerinde segment ve bacak sayısını arttırırlar. Yetişkin kırkayaklar, türe bağlı olarak 20’den fazla segmente ve 40 ila 200 çift bacağa sahiptir.
- Kırkayaklar, her vücut bölümünde iki çift bacağa sahiptir (her vücut bölümünde yalnızca bir çift bacağı olan kırkayakların aksine). İlk vücut bölümünde bacaklar eksiktir.
- Kırkayaklar ayrıştırıcıdır. Bitki kalıntılarını ve dışkılarını yerler.
- Kırkayaklar, gece yaratıklarıdır (gece boyunca aktiftir).
- Kırkayaklarda avcılara karşı kullanılabilecek kıstırıcılar, sivri uçlar veya iğneler yoktur. Yırtıcıları uzaklaştırmak ve yanma hissine neden olan maddeler salgılamak için kötü kokulu kimyasallar üretirler.
- Kırkayaklar, vücudun dorsal tarafında tergit adı verilen zırh benzeri plakalara sahiptir. Kırkayaklar tehlikedeyken, alt, daha yumuşak vücut kısımlarını korumak için vücutlarını bobinin içine doğru kıvırırlar.
- Kırkayakların ana avcıları suikast böcekleri, gübre böcekleri, sümüklü böcekler, kurbağalar, mirketler ve çeşitli kuşlardır.
- Çiftleşme mevsimi genellikle ilkbaharda gerçekleşir. Bazı kırkayak türleri, karşı cinsi cezbetmek için “feromon” adı verilen kimyasal maddeler kullanır.
- Bazı kırkayak türleri, alışılmadık çiftleşme alışkanlıklarına sahiptir. Dişiler her zaman çiftleşmeye hazır değildir ve kendilerini erkeklerden korumak için vücutlarını kıvırırlar. Erkeklerin daha sonra sırtlarına masaj yapması (çok sayıda bacak kullanarak) ve kadınları rahatlatmak ve onları ilişkiye hazırlamak için şarkı söylemesi gerekir.
- Erkek, sperm paketlerini dişinin vücuduna aktarmak için “gonopodlar” adı verilen değiştirilmiş bacaklar kullanır.
- Dişi yuva kazar ve yumurtalar için yer altında yuva yapar. Türlere bağlı olarak dişi yüzden fazla yumurta bırakabilir. Kuluçka dönemi genellikle 30 gün sürer.
- Kırkayaklar vahşi doğada 7 yıla kadar yaşayabilir.
- Kırkayaklar gezegende en az 428 milyon yıldır var. Sudan ayrılmayı ve sağlam zeminde başarılı bir hayata başlamayı başaran ilk organizmalardır.
