Kist nedir? Kist çeşitleri nelerdir? Kist neden meydana gelir, kist nerelerde olur, belirtileri ve tedavisi hakkında bilgi.
Kist; vücutta içi gaz, sıvı yada yarı katı bir maddeyle dolu olan boşluklardır. İç yüzü epitel dokuyla döşeli olanlara gerçek kist, epitel dokuyla döşeli olanlara gerçek kist, epitel dokuyla kaplı olmayan türlere yalancı kist denir. Bazı kistler çeşitli organlarda ve doğumsal bozukluk olarak görülürse de çoğunluğu iltihapla ilgilidir. Diş kökü apsesinden oluşan diş kisti buna bir örnektir. Ayrıca bazı parazitler çeşitli organlarda kistler oluştururlar.
Başlıca kistler:
Altderi kisti: Doğuştan ve sonradan olanlar vardır. Çoğunluğu yaralanma ve ameliyatlar sonunda olur. Yüz, erbezi, boyun, apışarası en çok oluştukları vücut bölgeleridir. Bu tür kistlerin içi sarı bir sıvıyla doludur. Tedavisi ameliyattır.
Üstderi kisti: Genellikle doğuştan olan bu kistlerin altderi kistine oranla oluşumları üst derinin deri altı dokusunda toplanır. Tedavisi ameliyattır. Yağ dokusu kisti. Yağ bezlerinin büyümesi sonucu vücudun çeşitli bölgelerinde deri üstü ya da deri altında oluşurlar. Kistin içinde yumuşak, beyazımsı, yağlı bir sıvıyla doludur. Tedavisi ameliyattır.
Kist hidatik: İnsan vücudunda oluşan en tehlikeli kisttir. Karaciğer, akciğer ve çeşitli dokularda bozukluklara yol açar. Köpeklerin incebağırsağında bulunan tenya ekinokokusun yumurtalarının köpeğin dışkısıyla dışarı atılması sonucunda insanların kullandıkları içme suları, meyve ve sebzelere bulaşması ve insanların kirlenmiş olan bu besinleri kullanmasıyla bulaşır. Bu yumurtalar insanın incebağırsağında kurtçuk denilen yavrular çıkarır. Daha sonra bu kurtçuklar bağırsaklardan portal damar istemine girerek karaciğere ulaşırlar. Karaciğerde tutunamazlarsa, sağ kalbe, oradan da akciğere ulaşırlar. Kan yoluyla öteki organlara da ulaşabilirler. Yerleştikleri organda “kist hidatik” denilen kisti oluştururlar. Kist hidatiğin yaklaşık % 70’i karaciğerde gelişir. Kurtçuklar dokuya yerleştikten sonra iltihabi bir dokuya yerleştikten sonra iltihabi bir tepkimeye yol açarlar. Bu iltihabi tepkime yaklaşık otuz gün sonra tam bir kist biçiminde sonlanır. Kistin içi “kaya sıvısı” denilen bir sıvıyla doludur. Kist hidatik tam olarak geliştikten sonra yavaş yavaş büyümeye başlar. Bazı olaylarda bu büyüme 10-20 yıl kadar uzun bir zaman da sürebilir. Kist büyüdükçe yerleşmiş olduğu dokuyu yıkıma uğratır. Kist hidatik en çok karaciğer ve akciğeri etkilediğinden ayrı ayrı incelenir.
Karaciğer kist hidatiği: Karaciğere yerleşmiş olan kistlerin yaklaşık %90’ı safra yollarını ve safra akımını engeller. Bulantı, kusma, karın sağ üst bölümünde sancılık, karın ağrıları, sıkıntılı solunum, hafif ya da koyu renkli bir sarılık, ateş yükselmesi başlıca belirtileridir. Kist fazla büyüdüğünde elle hissedilebilecek duruma gelebilir. Kesin tedavisi kistin ameliyatla çıkarılmasıdır.
Akciğer kist hidatiği: Kist genellikle sağ akciğerde oluşur. Yıllarca hiçbir belirti vermeksizin oluşumu sürdürebilir. Hastalığın başlangıcında göğüs ağrıları, öksürük ve kanlı balgam başlıca belirtileridir. Ender olarak da kist plevra boşluğuna açılır. Bu durumda göğüste şiddetli ağrılar nefes darlığı, morarma ve şok gibi ağır bozukluklar gelişebilir. Hastalığın tanısı için röntgen ve bazı laboratuvar incelemeleri yapılır. Tedavisi ameliyattır.
