Kızılırmak Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Kızılırmak nerededir? Kızılırmak nehri nereden doğar, nerede denize dökülür? Kızılırmak nehrinin suladığı yerler, hakkında bilgi.

Kızılırmak HaritasıKızılırmak; Türkiye’nin en uzun ırmağıdır. Uzunluğu 1.355 km, akaçlama havzası 75.000 km2. Sivas’m Zara İlçesi’nin doğusunda, Kızıldağ’ın güney yamaçlarından doğar, önce batı, sonra güneybatıya yönelir. Sivas il merkezinin güneyinden geçer. Akdağlar’ın güneydoğu eteklerinde derin vadiler aşarak, Gemerek’in batısında Kayseri sınırlarına girer. Kayseri İli’nde bir yay çizen ırmak, Orta Anadolu Yaylası düzlüklerinde akarak kuzeybatıya yönelir. Kayseri’nin kuzeybatısında, Avanos İlçesi doğusunda Nevşehir topraklarına girer. Nevşehir İli’ni kabaca doğu-batı yönünde geçer. Kırşehir-Nevşehir arasında kısa bir sınır oluşturur. Daha sonra Kırşehir-Ankara sınırına yakın Kırşehir topraklarında akışını sürdürür. Ankara topraklarına girdikten sonra kuzeye yönelir. Ankara’nın doğusunda kuzey-güney yönünde ilerler, Kalecik İlçesi’nin doğusunda kuzeydoğuya dönerek Çankırı topraklarının güneydoğusundan geçer ve Çorum topraklarına girer. Çorum’da bir süre kuzeydoğu doğrultusunda akar, sonra kuzeye kıvrılır. Osmancık İlçesi’nde kuzeybatıya, Kargı İlçesi batısında ani bir kıvrımla doğu-kuzeydoğuya dönerek bir süre Sinop-Samsun İlleri arasında sınır çizer ve Samsun topraklarının batısında ilerler. Bafra İlçesi kuzeyinde geniş bir delta oluşturarak Karadeniz’e ulaşır.

İç Anadolu Bölgesi’nde oldukça kurak alanlarda aktığından, özellikle yaz aylarında suları çok azalır. Yer yer derin vadilerden ya da geniş düzlükler üzerinde genişleyen yatağında akar. Yağışlı dönemlerde taşkınlara yol açar. Karadeniz Bölgesi’nde suları bollaşır. Kaynak kesiminden İç Anadolu’nun ortalarına kadar kolay aşınabilen, alçıtaşlı yatakta akar. Bu nedenle, bu kesim de suları acı ve tuzludur. Aşağı çığırında, suları tatlı kollarla beslenir. (Devrez, Gökırmak vb). Kızılırmak Vadisi boyunca çok sayıda yeni kollar alır: Tecer Çayı (Sivas), Balabandere (Ankara), Çorum Çankırı il sınırları, Devrez Çayı (Çorum), Gökırmak (Sinop). vb. Akaçlama havzasının genişliği nedeniyle, fazla malzeme taşıyan ırmak, denize döküldüğü yerde Türkiye’nin en geniş deltasını oluşturur (yüzölçümü 560 km2, uzunluğu 30 km, genişliği 32 km). Deltanın batısında 200-300 m genişliğinde, 8-10 m yüksekliğinde kum tepeleri ve delta üzerinde, irili ufaklı sığ göller görülür. Balık Gölü, denizden, 1 km genişliğinde bir şeritle ayrılır. Deltanın ortasında düz bir biçimde çıkar. Yılda 45 milyon ton dolayında taşınmış materyel, delta yüzeyine yayılır ya da denize ulaşır. Üzerinde kurulu barajlardan (Hirfanlı, Kesikköprü, vb), sulama ve elektrik enerjisi eldesinde yararlanılır.


Leave A Reply