Köprü Nedir? Köprülerin Özellikleri, Çeşitleri ve Tarihçesi Hakkında Bilgi

Köprü nedir? Köprü ne işe yarar, köprü çeşitleri, tarihçesi, dünyadaki önemli köprüler, özellikleri, hakkında bilgi.

Kaynak: pixabay.com

Köprü; bir dere, bir ırmak ya da iki yanı yüksek bir vadi üzerinden geçmek için ahşap, kârgir ya da demirde ayaklar ve kemerler üzerine yapılan yoldur. Ortası derince ve iki yanı yüksek olan bir yerden geçmek için karşıdan karşıya uzatılan sırık ve ağaçlarda oluşan geçitlere de köprü denir.

Köprüler ya böyle bir kıyıdan öteki kıyıya geçmek iç in karşıdan karşıya sırık ya da kirişler uzatılarak ya da sırıklar yere çakılmış ayaklar üzerine bindirilerek düz ya da kârgir ayaklar üstüne kemerli olarak yapılırlar. Öncekilere düz köprü, ikincilere kemerli köprü denir. Köprülerin dönerek açılan türleri vardır. Onlara da döner köprü denir. Bu tür köprüler genellikle vagonları bir yoldan öteki yola geçirmek ya da döndürmek için kullanılır. Köprüler yalnız suları geçmek için değil, bazen bir yolun üstünden geçmek için de yapılır.

Sudan geçmek için yapılan köprülerin bir türü de yan yana konulmuş ve demirlenmiş dubalar ve kayıklar üzerine tahtalar uzatılarak yapılır. Bir de ipten yapılmış ve iki ucu iki tarafa bağlanmış köprüler vardır. Bunlara ip köprü denir. Kemerli köprüler ya tek ya da birçok kemerli olurlar. Tek kemerli köprülerin kemerleri su iç ine yapılan birçok ayaklar üzerine bindirilir. Her iki kıyıya karşılıklı olarak yapılan kıyı ayaklan üzerine, köprü çok uzun olursa suya yapılan ve suyun dibine sağlam araziye kadar giden ayaklar üzerine yapılır.

15 Temmuz Şehitler Köprüsü (Eski Boğaziçi Köprüsü)

Bu ayaklar köprüye destek görevini görürler. Köprü ayaklarının su içine giren kısımlarında suların akıntısıyla yıkılmamaları için suyun geldiği ve bu ayaklara çarptığı kısımların uçları sivri kısımlarına köprü mahmuzu denir. Köprü kemerleri, altından geçecek şeylere uygun olacak yükseklikte yapılırlar? Bu nedenle bazı köprülerin ortası yüksek ve iki uçları alçak olur. Bazı demir köprülerde de büyük ve direkli gemilerin alttan geçebilmesi için orta kısımları kaldırılıp indirilebilir biçimde yapılır. Ayak yapılması güç olan derin ve geniş suları geçmek içinde kıyıda gayet yüksek noktalara yapılan yüksek ayaklar üzerine asma olarak yapılan türleri vardır. Bunlara da asma köprü denir.

Günümüzdeki anlamıyla ilk asma köprü 1826’da Mühendis Thomas Telford’un İngiltere’de Galler Bölgesi’nde yaptığı Menai Boğazı Köprüsü’dür.

Bu tarihten sonra hem teknik hem de uzunluk ve görünüm güzelliği bakımından, çeşitli gelişme aşamalarından geçen asma köprü yapımı, ABD’li mühendis John Roebing’in çabalarıyla yerleşik bir yöntem durumuna getirildi. Roebling, birtakım küçük köprüler yaptıktan sonra 1883’te tamamlanan 475 m uzunluğundaki Brooklyn-Köprüsü’nü gerçekleştirdi.

20. yüzyılın başlarında Robinson ve Steinman adlı iki mühendisin geliştirdikleri “önceden örgülü halat kullanma yöntemi” ile, köprülerin yapımı hem daha kolay hem de daha güvenilir duruma getirildi. Bu yöntemle köprüler giderek daha hoş bir görünüm ve incelik kazanmaya başladı. Bunlardan biri de ABD’de 1940’ta işletmeye açılan 853 m uzunluğundaki Tacoma Köprüsü idi. Ancak, köprü işletmeye açıldıktan dört ay sonra büyük bir fırtınaya dayanamayarak çöktü. Bu kötü deneyim üzerine, asma köprülerin yapım tekniklerindeki yanlışlar düzeltildi ve güven sağlayıcı yeni önlemler alındı. Bu gelişmelerden sonra 1930’lardan bu yana daha uzun ve güçlü köprüler yapıldı.

1988’de tamamlanan Japonya’daki Akaşi-Kaikya Köprüsü, 1.780 m orta açıklık uzunluğuyla, dünyanın en uzun köprüsüdür.