Kore yarımadasında günümüzde iki farklı ülkede yaşayan Korelilerin tarihi, Kore’nin ikiye bölünmesi ile ilgili bilgiler. Kore tarihçesi.
Tarihsel geçmişi İÖ 2.000’lere kadar uzanan Kore, tarihte Çin, Moğol, Japon egemenlikleri altına girmesine karşın, yine de yüzyıllarca bağımsız olarak varlığını sürdürdü. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Japon işgalinden kurtulan ülke, bu kez SSCB-ABD çıkarlarının çatışması sonucu, Kore Savaşı’nın ardından Kuzey ve Güney Kore olarak ikiye bölündü.
TARİH.
Söylenceye göre Kore tarihi, Tan’gan adında yarı tanrı birinin bugünkü çağdaş Pyongyang’ın bulunduğu yerde Çosen devletini kurduğu İÖ 2333 yılında başladı. İÖ 194’te Veyman adlı askeri önder Kuzeybatı Kore’nin denetimini ele aldı ve ilk yazılı tarihini başlattı. Yaklaşık İÖ 37’da ilk gerçek Kore devleti olan Kokurya Krallığı, Orta Yalu Bölgesi’nde kuruldu. İÖ 1. yüzyılın ikinci yarısında yarımadanın güney yarısındaki boylar, “Üç Han” adıyla bilinen üç federasyon biçiminde birleşti. Bu üçlü federasyondan, Güneybatı Ma Han Bölgesi’nde Paikçe Krallığı ve Güneydoğu Pyon Han Bölgesi’nde Silla Krallığı doğdu. Orta bölgede bulunan Çin Han Federasyonu, 5. yüzyıl başlarında genişleyen Kokuryo’nun eline geçti. Kokurya, Paikçe ve Silla krallıklarının süregelen güç çatışmaları sonucunda, Silla Krallığı Paikçe ile birleşerek Kakuryo’yu, stratejik Han Irmağı kaynağından sürüp çıkarttı.
İki güç üzerinde yalnız başına egemen olamayacağını anlayınca, in’in T’ang Hanedanı ile birlik olup, önce 660’ta Paekche Krallığı’nı yıktı, sonra da 668’de Kokuryo’yu boyunduruk altına aldı.
Silla Dönemi (668-892).
Çin kültürünün artan bir hızla yayılışını sağladı. Hükümet yönetimi, vergileme sistemi, ulusal eğitim biçimleri Çin yönetimine göre uygulandı. Ekonomi ve uzak ülkelerle ticari ilişkiler geliştirildi. 4. yüzyılda ülkeye girmiş olan Budizm iyice yerleşikken, el sanatları doruğuna çıktı. Bu parlak dönem, soyluların taht kavgası yüzünden 780’de inişe geçti ve 935’te Kore’nin yeni egemen Wang Kon’un (877-934) kurduğu Koryo adındaki devlete boyun eğdi.
Kaynak : pixabay.com
Koryo Dönemi (918-1392).
Sürekli iç çatışmalar, ekonomi bozukluğu, kukla krallar, rüşvet, yoksulluk, yönetimsiz-lik ve dış istilalar bu dönemin belli başlı özellikleriydi. 1231’de başlayan Moğol istilası yüzyıl boyunca egemen oldu. Budizm önemini yitirerek yerini yeni Konfüçyüs ilkeleri aldı: 13924de Çin’in Moğol hanedanlarından Yüanla-ra yardım amacıyla gelen General Yi Songgye (1335-1408), Kore hükümetinin denetimini ele geçirip güçlü bir toprak reformunu gerçekleştirdi ve tahta geçti.
Yi Dönemi (1392-1910).
Kral Kaejo unvanmın alan General Yi, Kore için “Çosen” adını kabul etti. Başkenti Kaesong’tan Seul’e taşıdı. Kurduğu krallık, Japonya’nın Kore’yi topraklarına katmasına kadar 500 yıl yaşadı. Devlet dini olarak Konfüçyüs öğretisini benimseyen Yi Fason, devlet yönetiminde başarılı olamadı. 1592’de Toyotomi Hideyoşi komutasındaki Japon birlikleri başkent Seul’u işgal ettiler. Ming Çin ve Amiral Yi Sun-Sin’in yardımıyla ülke kurtuldu. 1627 ve 1636 Mançu istilalarıyla iyice çözülen Yin Çoson, Ming ile ilişkisini koparıp Mançu Çing hanedanının egemenliğini kabul etmek zorunda kaldı.
18. yüzyılda Yongjo (1724-1776) ve Çongjo’nun (1776-1800) egemenlikleri sırasında çöküş biraz yavaşladı. Kore’nin batıdan tümüyle uzak durma siyaseti, Taewongun’ın egemenliği (1864-1873) sırasında doruğa erişti. 1866’da bir Fransız birliğini, 1871’de ABD birliğini geri çevirmeyi başardı. 1873’te yeniden bunalıma giren Kore, 1876’da Japonya, 1882’de ABD ile ticaret antlaşmaları imzaladı. Çin’in denetlediği Seul hükümeti, 1894-1895’de Çin’in Japonlara yenilmesinden sonra, Kral Kojong’un Rus desteğini sağlamasıyla bağımsızlığını korumayı başardı. 1905’te Rusların Japonlara yenilgisiyle, 1907 Kore Ordusu dağıtıldı ve 1910’da Kore resmen Japonya’ya bağlandı.
Japon Egemenliği (1910-1945).
Japon kültürünün baskısı altında Kore dilinin kullanımı yasaklandı. Bir polis devleti kuran Japonlar, ayaklanmaları kanlı biçimde bastırdı. 1919’da “Şamil” ayaklanmasının başarısızlığı üzerine Syngman Ri’nin başkanlığında Çin’de geçici bir hükümet kuruldu. Kim Koo’ nun (1886-1949) önderliğindeki anti-komünist grup, terörizmi körükleyerek, İkinci Dünya Savaşı sırasında Çin milliyetçileriyle birlikte savaştı. 1940′ da Kim Koo’nun başkanlığında, yine Çin’de yeni bir geçici hükümet kuruldu.
1945-1950 Arası.
ABD, Büyük Britanya ve Çin, Kahire Bildirisi’ni imzaladılar (1943). Bildiriye göre Kore, zaman içinde özgürlüğünü kazanacaktı. 1945’te Güney Kore’ye geçen Sovyet Ordusu askeri birer hükümet kurdular. 1947’de iki Kore’yi birleştirme önerisini Birleşmiş Miletlere götüren ABD’nin bu isteği bir kez daha Sovyetler tarafından reddedildi. 1948’de yalnız Güney’de yapılan seçimde Kore Cumhuriyeti kuruldu ve ilk devlet başkanlığına Syngman Rhi getirildi.
Sovyetler ise Kuzey’de kendilerine bağımlı bir hükümet kurarak, başına Kim İl Sung’u getirdiler (1946). 1948’de yapılan seçimle başbakan Kim İl Sung’un başkanlığında Demokratik Kore Halk Cumhuriyeti kuruldu. Sovyet birlikleri, geride çağdaş ve gelişen bir Kuzey Kore ordusu bırakarak çekildi. Bu sırada Güney’de ABD, daha yavaş gelişen ve politik çekişmelere sahne olan bir hükümet bırakarak 1949’da çekilişini tamamladı. İki tarafın da güçlenen ordusu, 38. paralel sınırı üzerinde sürekli çatışmaya girerek, 1950’de Kuzey Kore ordusu sınırı geçip Güney Kore Cumhuriyeti’ne saldırdı.
Günümüzde her iki ülke hala düşman kardeşler olarak tanınmakla birlikte 1980’lerde Güney Kore’nin başlatmış olduğu teknolojik ve eğitimsel yatırımların karşılığını almış ve dünyanın en büyük ekonomilerinden birisi olmayı başarmıştır.
Kaynak 2
Kore 1945’te Japonya’dan bağımsızlığını kazandı. 1946 mayısında Kuzey Kore, Rusya’nın müdahalesi ile Güney’den ayrıldı. Güney’de şimdi cumhuriyet, Kuzey’de «halk cumhuriyeti» denen komünist rejim vardır. Güney’de devlet başkanı, aynı zamanda başbakandır. Güney Kore nüfus bakımından dünya devletleri arasında 20., Kuzey ise 38.’dir. Korece’de ülkenin adı «Cho-son» dur.
Kore, daha M.Ö. II. yüzyılın başlarında Mete zamanında Büyük Türk İmparatorluğu’na dahil oldu. Muhtelif aralarla yüzyıllarca Türk egemenliğinde yaşadı. Cengiz Han zamanında Moğollar’a tabi oldu. Sonra Çin’e bağlı, fakat iç – idaresinde tamamen bağımsız bir krallık olarak yaşadı. Kore medeniyeti oldukça yüksek ve ileri olup, Çin etkisinde gelişmiştir. XIX. yüzyıl sonlarında Ruslar’la Japonlar, Kore’yi Çin’den koparmaya çalıştılar. 1904- 1905 Japon – Rus savaşı Ruslar’ın kesin yenilgisiyle bitti. Kore, Japonya’ya bağlandı.
Japonlar, Kore’ye modern medeniyeti ve tekniği getirdiler. Fakat İkinci Dünya Savaşı’nda ülke harap oldu. Savaştan sonra batı dünyası ile Komünistler’in en büyük çekişme alanı haline geldi. Memleket baştan başa tahrip edildi. Güney Kore’yi de komünist istilasından korumak için batı dünyasına bağlı birçok milletler A.B.D.’nin yanında yer aldılar. Bu arada Türkiye, Kore’ye bir tugay gönderdi. Bu tugay, Kore’de Komünistlere karşı çok şerefli savaşlar yaptı. 1960′ ta ordu ve öğrencilerin ayaklanması ile geniş ölçüde nüfuz ticareti yapan S. Ree rejimi devrildi.
Fakat iç anlaşmazlıkların önü alınamadı. Kuzey Kore ise, Çin’in bir uydu devleti halini aldı. Günümüzde halen Kuzey Kore ile Güney Kore arasındaki çekişme devam etmektedir. Ayrıca Kuzey Kore’ye tüm dünya nükleer teknolojisi sebebi ile ambargo uygulamaktadır.
