Koronavirüs ile karşılaşınca insan vücudunda neler meydana geliyor? Koronavirüsün insanların akciğer kalp vb. organlarına etkileri nelerdir?
Koronavirüs İnsan Vücuduna Ne Yapar?
- Koronavirüs solunum yolu hastalıklarına neden olur, bu nedenle önce akciğerler genellikle etkilenir.
- Ateş, öksürük ve nefes darlığı oluşur. Bunlar virüse maruz kaldıktan 2 gün sonra veya 14 gün kadar uzun süre görülür.
- Ancak, özellikle ciddi hastalıklarda vücudun diğer bölgelerinde de hasar meydana gelebilir.
- Dünya çapında 75.000’den fazla insanı zaten hastalamış olan yeni koronavirüs hakkında hala bilmediğimiz çok şey var, şimdiye kadar, 2000’den fazla ölüm bildirildi.
Ancak açık olan bir şey, ciddi vakalarda virüsün sadece akciğerler üzerinde değil, vücut üzerinde yıkıcı bir etkisi olabileceğidir.
Şimdiye kadar COVID-19 olarak adlandırılan yeni koronavirüsün vücuttaki farklı sistemleri nasıl etkilediği hakkında şimdiye kadar bildiğimiz şeyler aşağıda verilmiştir.
COVID-19’un Akciğerlere Etkileri
Diğer koronavirüslerde olduğu gibi SARS, MERS ve soğuk algınlığı da dahil olmak üzere COVID-19 bir solunum hastalığıdır, bu nedenle akciğerler genellikle ilk önce etkilenir.
Ateş, öksürük ve nefes darlığı oluşur. Bunlar virüse maruz kaldıktan 2 gün sonra veya 14 gün kadar uzun süre görülür.
COVID-19’un şiddeti hafif veya hiç semptomdan ağır veya bazen ölümcül hastalığa kadar değişir. Çin’de bildirilen 17.000’den fazla vakaya ilişkin veriler, vakaların yaklaşık yüzde 81’inin hafif olduğunu tespit etti. Geri kalanı şiddetli veya kritikti.
Yaşlı insanlar ve kronik tıbbi rahatsızlıkları olan kişiler daha yüksek bir risk taşıyor gibi görünmektedir
Bazı insanlar sadece küçük solunum yolu semptomlarına sahip olabilir, diğerleri ise hayatı tehdit etmeyen pnömoni geliştirir. Ancak ciddi akciğer hasarı geliştiren bir grup insan var.
Kritik Bakım Derneği üyesi Dr. Laura E. Evans, “[COVID-19] ile ciddi derecede hasta olan hastalarda sıklıkla gördüğümüz, akut solunum sıkıntısı sendromu veya ARDS olarak adlandırdığımız bir durumdur” dedi.
ARDS sadece COVID-19 ile gerçekleşmez. Enfeksiyon, travma ve sepsis de dahil olmak üzere bir dizi olay bunu tetikleyebilir. Bunlar akciğerlere zarar verir, bu da akciğerlerdeki küçük kan damarlarından sıvı sızmasına neden olur. Sıvı, akciğerlerin hava keselerinde veya alveollerinde toplanır. Bu, akciğerlerin oksijeni havadan kana aktarmasını zorlaştırır.
COVID-19 sırasında akciğerlerde oluşan hasarın türü hakkında bilgi eksikliği olsa da, yakın tarihli bir rapor bunun SARS ve MERS’in neden olduğu hasara benzer olduğunu gösteriyor.
Yakın tarihli bir çalışma COVID-19 için yatırılan 138 kişinin, ortalama olarak, semptomlar gösterdikten 5 gün sonra insanların nefes almakta zorlandığını buldu. ARDS semptomlardan ortalama 8 gün sonra gelişti.
ARDS tedavisi, kana daha fazla oksijen almak amacıyla ek oksijen ve mekanik ventilasyonu içerir.
“ARDS için özel bir tedavi yok,” dedi Evans. “Kişiyi bu süreçte mümkün olan en iyi şekilde destekliyoruz, bedenlerinin iyileşmesine ve bağışıklık sisteminin altta yatan olaylara hitap etmesine izin veriyoruz.”
COVID-19’dan etkilenen diğer organlar
Akciğerler COVID-19’dan etkilenen ana organlardır. Ancak ciddi durumlarda, vücudun geri kalanı da etkilenebilir.
Evans, “Ağır hastalanan hastalarda, bu hastaların büyük bir kısmında diğer organ sistemlerinde de işlev bozukluğu görülür” dedi. Bununla birlikte, bunun herhangi bir ciddi enfeksiyonla olabileceğini söylüyor.
Organlardaki bu hasar her zaman doğrudan enfeksiyondan kaynaklanmaz, ancak vücudun enfeksiyona tepkisinden kaynaklanabilir.
Mide ve bağırsaklar
COVID-19’u olan bazı insanlar gastrointestinal semptomlar bildirmiştir.Bulantı veya ishal gibi olan bu semptomlar akciğerlerdeki sorunlardan çok daha az yaygındır.
Daha önceki raporlar, bağırsak dokusu biyopsilerinde ve dışkı örneklerinde SARS ve MERS’a neden olan virüsleri tanımladı.
İki yeni çalışma – biri New England Tıp Dergisi’nde ve medRxiv üzerine bir ön baskı – COVID-19’lu bazı kişilerin dışkı örneklerinin virüs için pozitif olduğunu test etti.
Ancak, araştırmacılar bu virüsün fekal (dışkı yoluyla) bulaşmasının gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini henüz bilmiyorlar.
Kalp ve kan damarları
Evans, COVID-19’un kalbi ve kan damarlarını da etkileyebileceğini söylüyor. Bu, düzensiz kalp ritimleri, dokulara yeterli kan alamama veya ilaç gerektirecek kadar düşük kan basıncı olarak ortaya çıkabilir.
Şimdiye kadar, virüsün kalbe doğrudan zarar verdiğini gösteren hiç bir veri yoktur.
Karaciğer ve böbrekler
Karaciğer hücreleri iltihaplandığında veya hasar gördüğünde, kan dolaşımına normal miktarda enzimden daha fazlası sızabilir. Yüksek karaciğer enzimleri her zaman ciddi bir sorunun işareti değildir, ancak bu laboratuvar bulgusu SARS veya MERS’li kişilerde görülmüştür.
Yakın tarihli bir rapor, COVID-19 olan bir kişide karaciğer hasarı belirtileri buldu. Doktorlar, virüsün veya kişiyi tedavi etmek için kullanılan ilaçların hasara neden olup olmadığının net olmadığını söylüyor.
COVID-19 ile hastaneye kaldırılan bazı kişilerde akut böbrek hasarı da olmuştur. Bu durum, bazen böbrek nakli gerektirir. Bu SARS ve MERS ile de meydana gelir.
SARS salgını sırasında, bilim adamları böbreklerin tübüllerinde bile bu hastalığa neden olan virüsü buldular.
Bir Dünya Sağlık Örgütü raporuna göre, virüsün doğrudan böbrek hasarına neden olduğunu gösteren “çok az kanıt” var.
UCLA’daki David Geffen Tıp Fakültesi’nde pediatri profesörü olan Dr. James Cherry, böbrek hasarının koronavirüs enfeksiyonu sırasında meydana gelen diğer değişikliklerden kaynaklanabileceğini söyledi.
“Zatürree olduğunda, daha az oksijen dolaşır,” dedi, “ve bu böbreklere zarar verebilir.”
Bağışıklık sistemi
Herhangi bir enfeksiyonla, vücudun bağışıklık sistemi yabancı virüs veya bakterilere saldırarak yanıt verir. Bu bağışıklık tepkisi enfeksiyonun vücudundan kurtarabilirken, bazen vücutta kollateral hasara neden olabilir.
Bu bazen “sitokin fırtınası” olarak adlandırılan yoğun bir enflamatuar yanıt şeklinde olabilir. Bağışıklık hücreleri enfeksiyonla savaşmak için sitokinler üretir, ancak çok fazla salınırsa vücutta sorunlara neden olabilir.
Evans, “Bir çok [COVID-19 sırasında vücuttaki hasar] sepsis sendromu dediğimiz şeyden kaynaklanıyor, bu da karmaşık bağışıklık reaksiyonlarından kaynaklanıyor” dedi. “Enfeksiyonun kendisi vücutta çoklu organ sistemlerinin işlevini etkileyebilecek yoğun bir inflamatuar yanıt üretebilir.”
Bağışıklık sistemi hakkında başka bir şey, şu ana kadar, 9 yaşın altındaki çocuklarda neredeyse hiç COVID-19 vakası olmamasıdır. Bilim adamları küçük çocukların enfekte olup olmadıklarından veya semptomlarının hafif olup olmadığından emin değiller ki, kimse bunu fark etmiyor.
Kızamık ve pnömokok enfeksiyonları da dahil olmak üzere diğer enfeksiyon türleri sırasında çocukların yetişkinlerden daha az şiddetli bir hastalığa sahip oluyorlar.
Bunun, çocukların “basit bir bağışıklık tepkisi” olabileceği, bununla birlikte yaşlıların bazen “aşırı tepkisi” olabileceği söylenebilir. Enfeksiyonlar sırasında hasara neden olan bu aşırı bağışıklık tepkisidir.
“SARS sırasında bunun olduğuna dair kanıtlar vardı,” diyor Cherry.
Kaynak: https://www.healthline.com/
