Osmanlı dönemine damga vurmuş sultanlardan en ünlülerinden birisi olan Mahpeyker Kösem Sultan kimdir? Kösem Sultan’ın hayatı ve Kösem Sultan dönemi olayları ile ilgili bilgiler.
KÖSEM MAHPEYKER VALİDE SULTAN (1590 – Tinos,Yunanistan – 3 Eylül 1651, İstanbul) I. Ahmet (1603 -1617) in eşi, IV. Murat ( 1623 – 1640 ) ve Sultan İbrahim‘in (1640- 1648) anne-sidîr. Osmanlı tarihinin ünlü kadınlarındandır. Olağanüstü ihtirası yüzünden gayet olumsuz bir rol oynamıştır.
I. Ahmet öldüğü zaman Kösem Mahpeyker Haseki, 3 şehzade annesi olarak 22 yaşlarında dul kaldı. Pek zeki ve iktidara düşkündü. Tahta üvey oğlu II. Osman‘ın çıkması gerekirken, kayınbiraderi Sultan Mustafa’nın çıkmasında önemli rol oynadı. Ancak Sultan Mustafa’nın şuuru bozuk olduğu için, 3 ay sonra tahta gerçek varis olan II. Osman çıkarıldı. Bu devirde 4 yıl müddetle karanlık bir rol oynadı.
1623’te büyük oğlu, IV. Murat namı ile tahta geçti; Kösem de «Valide Sultan» oldu. Padişah 11 yaşındaydı; annesi naibe-i saltanat mevkiini de elinde tutuyordu. Birkaç yıl sonra IV. Murat, babası ve ağabeysi gibi pek genç yaşında devlet işlerini kavramakta büyük kabiliyet gösterdi. Annesini devlet işlerine karıştırmadı; onun ihtirasını anlayınca da, Topkapı Sarayı’ndan çıkarttı; başka bir sarayda, oradan çıkmamak şartı ile oturttu; yani, bir çeşit hapsetti.
Kendi Oğlunu Öldürten Valide Sultan
1640’ta IV. Murat genç yaşında öldü. Yerine Kösem Sultan’ın 3. oğlu Sultan İbrahim geçti. Bu padişah da annesini devlet işlerine karıştırmadı; hatta Kıbrıs’a sürmeye kalkıştı. Bunun üzerine henüz 45 yaşında bulunan Valide Sultan, oğlunu tahttan indirmek üzere hazırlanan komiteye girdi ve burada en büyük rolü oynadı; oğlunun öldürülmesini de tasvip edip büsbütün rahat nefes almak istedi.
Tahta daha 7 yaşını bitirmemiş olan torunu IV. Mehmet geçti. Kösem Sultan, «Büyük Valide» adı ile tekrar saltanat naibesi oldu. Fakat devlet menfaatlerini her şeyden üstün tutan ve pek genç yaşına rağmen gayet müspet bir çehre gösteren gelini Hatice Turhan Valide Sultan ile karşı karşıya geldi. Kösem Sultan, Yeniçeri Ağaları’nın meşum zorbalığına dayanıyordu. Büyük devlet adamları, Genç Valide’yi destekliyorlardı.
Kösem Sultan’ın Ölümü
Kösem, genç gelinini ortadan kaldırmaktan başka çare görmedi. Bunun için de önce torununu ortadan kaldırmak istedi. IV. Mehmet’i öldürtecek, yerine 1 yaş küçük kardeşi Şehzade Süleyman’ı tahta çıkaracaktı; Şehzade Süleyman’ın anası pek kendi halinde bir kadındı; Kösem’e kafa tutmak ihtimali yoktu. Suikast, Turhan Sultan tarafından haber alındı. Suikastin yapılacağı gece, Kösem Sultan, boğulmak suretiyle öldürüldü. 56 yaşlarında bulunuyordu (3 ağustos 1651 ). Bu suretle Ağalar diktatörlüğünün yok edilmesi için de en büyük adım atılmış oldu; Köprülü, gittikçe iktidara yaklaşıyordu.
Kösem Sultan’ın Karakteri
Sultan Ahmet Camisi’nde eşi I. Ahmet’in Türbesi’ne gömülen bu dikkate değer kadın, para sayesinde istediği şahsı elde edebiliyordu. Konuşma ve ikna kabiliyeti yüksekti; duygularını çok iyi saklardı. Muazzam bir yekûn tutan serveti, ölünce Hazine’ye alındı. Halk ve efkâr-ı umumiyeyi elinde tutmaya büyük dikkat gösterir, fakirlere çok para dağıtır, her türlü hayır işlerine koşardı. Başta Üsküdar’daki muhteşem Valide Camisi veya Çinili Cami olmak üzere sayılamayacak kadar da hayır eseri bırakmıştır.
