Kellogg-Briand Paktı nedir, ne amaçla ve hangi devletler arasında imzalanmıştır? Kellogg-Briand Paktı’nın tarihçesi, hakkında bilgi.
Kaynak: wikipedia.org
Kellogg-Briand Paktı
Kellogg-Briand Paktı, 1928’de birçok ülke tarafından imzalanan ve adını Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Frank B. Kellogg ve Fransa dışişleri bakanı Aristide Briande’den alan bir anlaşmaydı. Niyeti, imzacı devletler arasındaki anlaşmazlıkları çözmek için savaşın kullanılmasını yasaklamaktı. İlk imzacılar 27 Ağustos 1928’de Amerika Birleşik Devletleri, Fransa ve Almanya’ydı; daha sonra imzalanan diğer güçlerin çoğu. Pakt, sonunda İkinci Dünya Savaşı’na yol açan yeniden askerileşmeyi önlemede başarısız olmasına rağmen, niyetleri 1940’larda Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ne dahil edildi.
Tarihçesi
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra birçok Amerikalı, ABD’nin başka bir savaşa karışmaması gerektiğine karar verdi. Bunu başarmaya çalışma yöntemleri çeşitliydi – bazıları yeni Dünya Mahkemesi’ni ve mevcut Milletler Cemiyeti’ni uluslararası anlaşmazlıklara karar vermek için en iyi forumlar olarak işaret ederken, diğerleri silahsızlanmanın ilk öncelik olduğuna inanıyordu. İkinci grup, 1921 Washington Deniz Konferansı ve ardılları lehine konuşma eğilimindeydi.
Genellikle barış savunucuları unvanı verilen bir başka grup daha ileri gitti ve savaşın kendisinin yasadışı hale getirilmesi gerektiğini ilan etti. Bu hizipte yer alacak en önde gelen kişiler arasında, Carnegie Uluslararası Barış Vakfı ile yakın bağları olan James T. Shotwell ve Nicholas Murray Butler vardı. Bu örgüt, ünlü sanayici Andrew Carnegie tarafından 1910’da kurulmuştu ve amacı enternasyonalizmi teşvik etmekti.
Müzakerelerin ardından pakt, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Belçika, Kanada, Çekoslovakya, Fransa, Almanya, Britanya Hindistanı, Özgür İrlanda Devleti, İtalya, Japonya, Yeni Zelanda, Polonya, Güney Afrika, Fransa, Polonya ve Güney Afrika’dan temsilciler tarafından Paris’te Fransa Dışişleri Bakanlığı’nda imzalandı. 24 Temmuz 1929’da yürürlüğe girmesi sağlandı. O tarihe kadar, şu ülkeler anlaşmaya kesin bağlılık belgelerini tevdi ettiler: Afganistan, Arnavutluk, Avusturya, Bulgaristan, Çin, Küba, Danimarka, Dominik Cumhuriyeti, Mısır , Estonya, Etiyopya, Finlandiya, Guatemala, Macaristan, İzlanda, Letonya, Liberya, Litvanya, Hollanda, Nikaragua, Norveç, Panama, Peru, Portekiz, Romanya, Sovyetler Birliği, Sırp Krallığı, Hırvatlar ve Slovenler, Siam , İspanya, İsveç ve Türkiye. Bu tarihten sonra sekiz devlet daha (Yunanistan, Honduras, Şili, Lüksemburg, Danzig, Kosta Rika ve Venezuela) toplam 62 imzacıya katıldı.
Türkiye’nin Durumu
Savaşı kanun dışı ilan eden bu Paktın ilk imzasına davet edilmediklerinden ötürü Sovyetler bunu, kendilerini çember içine almak için Batılıların bir kombinezonu olarak görmekle beraber, sonradan Fransa tarafından katılmaya davet edilince, bir yandan bu daveti kabul etmiş ve öte yandan da, “barışın korunmasıyla samimiyetle ilgilenen” Türkiye, Afganistan ve Çin Cumhuriyetinin davet edilmemiş olmasından ötürü üzüntülerini bildirmişlerdir. Bunun üzerine 1928 Eylül ayında Türkiye de davet edilmiş ve 1929 Ocak ayında Türkiye de katılmıştır.
Paktın Uygulanması
Kellogg-Briand anlaşmasının ilk önemli testi, 1931’de Japonya’nın Mançurya’yı işgal ettiği Mukden Olayı ile geldi. Japonya anlaşmanın imzacısıydı, ancak ne Milletler Cemiyeti ne de Amerika Birleşik Devletleri, kısmen Büyük Buhran’ın ortasında dünyanın birçok yerinde yaşanan yıkımlar nedeniyle, güçlü adımlar atmaya istekli değildi. Bu nedenle Japonya, Mançurya’da istediği gibi davranmak için neredeyse özgür bir eli vardı ve bu da paktın diğer güçlere karşı temel zayıflığının sinyalini verdi.
1930’larda Almanya, İtalya ve Avusturya hükümetlerinin giderek artan militarist doğası, anlaşmayı daha fazla baskı altına aldı. Anlaşmanın ifadesindeki meşru müdafaa muafiyetinin belirsiz olduğu ve bu nedenle herhangi bir tarafın en iyi yararına yorumlanabileceği ortaya çıktı. Pakt, sayısız boşlukları nedeniyle, savaş karşıtı ifadesinde fiili olmaktan çok sembolikti ve İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesini önlemede etkisizdi. Bununla birlikte, Kellogg, anlaşma üzerindeki çalışmaları nedeniyle 1929 Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.
