Küçültmeli Ad (İsim) nedir? Küçültmeli ad nasıl bir anlam katar, nasıl kullanılır? Küçültmeli Ad ile ilgili örnek cümleler.
Küçültmeli Ad (İsim) Nedir? Örnekler
KÜÇÜLTMELİ AD
Türkiye Türkçesinde küçültme, adlara genellikle -cik (-cık-, -cuk, -cük; -çik, -çık, -çuk, -çük) ‘eki getirilerek yapılır. Bunlardan kimi küçültme anlamı (kitapçık), kimi sevgi (yavrucuk),’ kimi şefkat (ninecik), kimi de acıma (kedicik) anlatır.
Küçültmeli sözcüklere (sıfatlara) yeniden bir -cik eki getirilerek anlam pekiştirilebilir: ufacıcık, küçücücük, kısacıcık gibi.
“Burada, sokağın bir başından öbür başına dek sıra sıra dizilmiş, boyalı, yaldızlı tahtadan heykelcikler, onun hakkında bize tam bir fikir verecek kadar manalı ve ifadelidir.”
“Baskın, vurgun, yağma, hepsi kısa bir zamanda bitmeli, herkes payını alıp çadırcığına çekilmelidir.”
“Ve itinalı çiçekler arasında daha tevazulu, daha küçük mor menekşeleri, bir damlacık beyaz vücutlarıyla yaseminler nazlı, hafif…”
“Bazı yerlerde kılıçla kesilmişcesine suya inen dik yarlar, çöküntülerden dolayı diş diş olur, ırmağın kıyılarında, kumlu koycuklar yapar.”
“Kimseciklerin göremeyecekleri, uçucu, kaçıcı, görünüp görünüp kaybolucu bir yeşil parıltı gördüler.”
“Dört yanımız dalgasız, dümdüz bir ova, bir ufacık tepecik bile yok.”
“Zavallı Saffet Hanımın yufkacık yüreğini de yerinden oynatır.”
“Çayır kenarından gidip eski taş köprüden geçtik. Yol bizi bir ufacık kahveciğe götürdü.”
Küçültmeli adlar, sözcüğe -cak/-cek eki getirilerek de kurulur ve küçültme, sevgi, şefkat, acıma, azlık anlamlan verir: yavrucak, kuzucak gibi.
Küçültme eki -cik, iyelik ekiyle birlikte kullanılanarak sevgi, saygı anlamlarını kazanır: anneciğim, babacığım, yavrucuğum gibi.
Uzatmalı biçimi -ceğiz/-cağız ekidir: çocukcağız, evceğiz gibi. Kimi zaman sevgi ve acıma anlamı bir arada, aynı sözcükte bu ekle sağlanır: adamcağız, kadıncağız gibi.
Kötüleme, aşağılama anlamı da verir.
“Köprü’de gazete satar, kamburumsu, gençten, sakin bir adamcağız vardır.”
“Küçücük bir memuriyeti vardır. Beyoğlu’nda Kâtip Çelebi sokağında bir odacağızı, yirmi sekiz kitabı, gazeteleri…”
