Kudüs hangi ülkededir? Semavi dinler için önemli ve kutsal bir şehir olan Kudüs şehrinin özellikleri, nerededir, tarihçesi, İsrail Kudüs hakkında bilgi.
Kudüs’ten bir görüntü
Kudüs; Müslümanlık, Hristiyanlık, Museviliğin kutsal kentidir. Arapça; El Kuds, Beyt ül Makdis ya da Beyt ül Mukaddes; İbranice Yerusalem olarak anılır. Eski kent ve yeni kent olmak üzere iki bölümden oluşur. İsrail ile Batı Şeria (1967’den bu yana İsrail işgalindeki Ürdün toprakları) sınırında, Lut Gölü’nün (Ölü Deniz) 21 km, Tel Aviv’in 56 km güneydoğusunda, denizden 744 metre yükseklikteki Golgotha Tepeleri üzerindedir. Yeni kent 1950’de İsrail Devleti’nin başkenti, 1980’de İsrail parlamentosu Knesset tarafından “Ebedi Başkent” duyurulduysa da bunu hiçbir ülke kabul etmedi.
Bu nedenle yabancı ülke temsilcilikleri Tel Aviv’dedir. Ancak 2017 Aralık ayında Amerikan başkanı Donald Trump’ın aldığı karar ile ABD Kudüs’ü başkent olarak tanıdığını ilan etti ancak tüm dünyanın büyük tepkisini çekti ve ABD’nin bu kararını destekleyen dünyada ülke çıkmadı.
Kudüs, dinsel bir merkez olmasının yanı sıra, özellikle yeni kentte besin, dokuma, kimya, makine endüstrileri ve termoelektrik üretimi önem taşır. Dünyanın en önemli hac merkezlerinden biridir; tarihsel yapılarıyla da ünlüdür. Kentte havaalanı, İbrani Üniversitesi vardır.
MESCİD-İ AKSA İLE İLGİLİ BİLGİLER
Tarih.
İÖ 2500’de Kenan döneminde burada yerleşik düzene geçildi. ÎÖ 2. yüzyılda Kenan halklarından Yahudiler kenti ele geçirdiler. Kudüs tarihine ilişkin ilk yazılı kayıtlara Orta Mısır’da Teli el-Amarna’da bulunan çiviyazılı belgelerde rastlanır. İÖ 1000’de İsrailoğulları, Davut önderliğinde Kudüs’ü ele geçirdiler. Davut, kenti İsrail Krallığı’nın başkenti yaptı. Yerine geçen oğlu Süleyman, 10 emrin yazılı olduğu tabletleri yerleştirdiği Yehova Tapınağı’nı yaptırdı. Kudüs’te Davut soyunun egemenliği 400 yıldan fazla sürdü. İÖ 587’de Babil Kralı Nabukadnessar, Kudüs’ü yakıp yıktı ve Yahudileri Babil’e götürdü. Tarihe “Babil Esareti” adıyla geçen bu sürgün, Pers Kralı Kyros’un Babil’i fethedip Yahudileri serbest bırakmasıyla sona erdi.
Kudüs
Kudüs’e dönen Yahudiler, kenti yeniden inşa ettiler. Büyük İskender’in ardından Ptolemaioslar ve Seleukoslar Kudüs’e egemen oldular. İÖ 168’de Seleukos kralı Antiokhos Epiphanes’in kentin tapınaklarını çoktanrılı dine açması büyük bir ayaklanmaya neden oldu. ÎÖ 63’te Romalılar uzun süren kuşatmadan sonra kenti aldılar, tümüyle yıkarak halkın bir bölümünü öldürdüler, bir bölümünü de köleleştirdiler. Roma İmparatoru Hadrıanus, artan ayaklanmalar üzerine Kudüs’ü sömürge haline getirdi ve Yahudilerin kente girmesini yasakladı.
Roma İmparatorluğu’nun Hristiyanlığı kabul etmesinden sonra kent önemli bir Hristiyanlık merkezi oldu.
Kiliseler ve kutsal mezarlar inşa edildi. Bu parlak dönem 614’te saldırılarıyla sona erdi. Kent yakılıp yıkıldı halk kılıçtan geçirildi. Kâbe’den önce Müslümanların kıblesi olan Kudüs, Halife Ömer tarafından ele geçirildi (637). Kiliseler ve sinagogların yanında camiler yükseldi. 969’da kentin yönetimi Fatımilere geçti, Fatimililer kentteki kiliseleri yıktılar. Selçuklular döneminde Kudüs’ü Müslümanlardan geri almaya yönelik Haçlı Seferleri başladı. 1099’da Haçlılar kente girerek Müslüman kıyımına giriştiler 1187’ye kadar kent, Latin Krallığı’nın merkezi oldu. Bu tarihte Selahattin Eyyubi kenti ele geçirdi.
Kudüs iki kez kısa süreli Hristiyan egemenliğinden sonra 1247’de Mısır hükümdarlarının yönetimine geçti. 1517’de İngilizler tarafından işgal edildi. 1947’de İsrail bağımsızlığını ilan etti. Bundan bir yıl sonra patlak veren İsrail-Arap Savaşı sonunda kent, ikiye bölündü. Kudüs’ün bir bölümü İsrail, bir bölümü Ürdün sınırlan içinde kaldı. 1967’de 6 gün savaşları sonunda İsrail Kudüs’ün tümünü denetim altına aldı. İsrail, Kudüs’deki kutsal yerleri uluslararası konumda bıraktı. Eski kent Hristiyan, Müslüman, Yahudi ve Ermeni bölümlerine ayrılmıştır.
Kudüs’ün temel mimarlık özelliği, eski ve yeninin dinsel ve dindışı tarzım birarada oluşudur. Yehova Tapınağı’nın üç büyük duvarı (ağlama Duvarı) hâlâ ayaktadır. Eski kentin duvarları ise Kanuni Sultan Süleyman döneminde büyük onarım gördü. Kudüs’teki en önemli tarihsel yapılar arasında Kubbe tüssahra, El Aksa Camisi, sinagoglar, kiliseler ve kutsal mezarlar sayılabilir. Hz. Muhammed’in üzerine bastığına inanılan Hacer’i Mukaddes de kenttedir.
