Tarihi Kültepe höyüğü ile ilgili bilgiler. Kültepe neredir ne kadar büyüktür? Kültepe tarihi ile ilgili bilgiler.
Kültepe, (eski adı Kaneş). Kayseri’nin 20 km kuzeydoğusunda, Karahöyük (ya da Karaev Köyü’nün güneyinde höyük. Uzunluğu 550 m, genişliği 450 m, yüksekliği 20 m’dir. Höyüğün eteklerinde kuzeydoğu, doğu ve güneydoğudan çevreleyen Kaneş Karumu adını taşıyan 1.000 m uzunluğunda, 700 m genişliğinde, 2.5 m yüksekliğinde ikinci bir yerleşme vardır. Bu yerleşme Asur Koloni çağında pazar yeri olarak kullanıldı.
3.-5. yüzyıla kadar canlılığını sürdüren bu yerleşme, Roma döneminde nekropol oldu. 1925’te Çek bilgini B. Hrozny, tablet bulmak amacıyla höyüğü kazmaya başladı. Ancak kazıların sonuna doğru tabletlerin höyükten değil, eteklerinden uzanan karum adı verilen pazar yerinden çıkarıldığını öğrenince kazıları burada sürdürdü ve 1000 kadar tableti gün ışığına çıkardı. 1948’de Türk Tarih Kurumu adına Prof. Dr. Tahsin Özgüç kazılara yeniden başladı ve 1952 yılı dışında sürdürmektedir. Bugüne kadar yapılan kazılarda Erken Tunç Çağı’na kadar inildi. Bu çağa ait buluntuların çoğunluğu keramiğe dayalıdır. Erken Tunç Çağı evleri, taş temeller üzerine kerpiç tuğladan yapılmış çok odalıdır. Bulunduların ışığı altında Kaneş’te İÖ 2800’lerde yerleşme başlandığı söylenebilir. Yazılı belge veren Karum kesimindeki tabakaların sıralanışı ise şöyledir.
Ia, Ib, II, III, IV. Höyükte yerli Anadolu halkı otururken, Karum’da Asurlu tüccarların iş yerleri ve evleri vardı. Kültepe’nin tarih ve arkeoloji için önem taşıyan buluntuları Asur Ticaret Kolonileri Çağı’na aittir. En önemli buluntular çivi-yazılı belgelerdir. Silindir mühürler, pişmiş toprak heykelcikler, kaplar ve gündelik yaşamda kullanılan çeşitli eşyalar öteki buluntuları oluşturur.
Tarih. Kültepe tarihsel çağlara Asur Ticaret Kolonileri ile girdi. Karum’un II ve Ib tabakalan Asurlu tüccarların oturdukları dönemleri kapsar. İÖ 19. yüzyıl II, İÖ 18. yüzyılda Ib tabakasında yaşanıldı. Bu yüzyıllarda Kaneş bir yerel kralın yönetimindeydi. İki yüzyıl kadar süren Asur Koloni Çağı’nda Kültepe bağımsız bir kentti. O dönemde Anadolu’da merkezi bir yönetim yoktu. ÎÖ 18. yüzyılda Boğazköy’e de egemen olan Eski Hitit döneminin ilk krallarından Anitta, Asur Koloni Çağı sonlarında Kültepe’ye de egemendi. Çiviyazılı belgelerde babası Pithana ve oğlu Beruwa’nın da adları geçer. Bu dönemden sonra Kültepe’de eski Hitit dönemi yaşandı. Hitit İmparatorluğu döneminde kent yerleşime sahne oldu. Hititlerin yıkılışıyla birlikte Kültepe’ nin de yüzyıllar boyu yerleşime sahne olmadığı arkeolojik verilerden bilinmektedir.
Anadolu’daki uzun karanlık çağdan sonra Kültepe’de Friglerin yerleştiği görülür. İÖ 8. yüzyılda başlayan Frig egemenliği döneminde kent, 6 m kalınlığında bir duvarla çevrildi. Kül-tepe’deki Frig eserlerinde Asur, Yunan, Geç Hitit ve Urartu etkileri görülür. İÖ 676’da Friglerin Kimmerler tarafından yıkılmasından sonra onların toprakları üzerinde Lidya Devleti kuruldu. Ancak Kültepe’de oturan Frig-ler, Lidya’ya bağlı olarak yaşamlarını sürdürdüler. Lidya Devleti’nin İÖ 546′ da Persler tarafından ortadan kaldırılmasıyla tüm Anadolu Pers egemenliğine girdi. Ancak bu dönemde Kültepe’de yerleşme yoktur. Hellenistik dönemde Kairasreia’nın (Kayseri) giderek önem kazanması üzerine Kültepe eski önemini yitirdi. 5. yüzyılın başlarına kadar yerleşim sürdü.
