Kuşların Türleri Nelerdir? Türlerin İsimleri, Özellikleri, Benzerlikleri, Farkları

0
Advertisement

Kuşların ortak özellikleri bakımından kaça ayrıldığı. Bu kısımların ne olduğu ve bu kısımlar özellikleri, türler arasındaki benzerlikler ve farklar.

Çaylak Kuşu

Kaynak: commons.wikimedia.org

Kuşların Türleri

Kuşların 10.000’i aşkın çeşidi vardır. Bunlar yaşayışları, vücut yapıları, renkleri bakımından birbirinden çok ayrıdır. Ortak özellikleri bakımından, belli-başlı 9 takıma ayrılırlar:

1.Yırtıcılar (örnek: kartal);
2.Tırmananlar (ağaçkakan);
3.Guguklar (guguk);
4.Serçeler (serçe);
5.Güvercinler (güvercin);
6.Tavuklar (tavuk);
7.Uzunbacaklılar (leylek);
8.Perdeayaklılar (ördek, kaz);
9.Koşucular (devekuşu, nandu).

Şimdi bunları sırasıyla inceleyelim:

YIRTICI KUŞLAR

Bu takımda kartal ile kartal benzeri kuşlar yer alır. Yırtıcı kuşların başlıca özellikleri şunlardır: Gagaları sivridir; çengel gibi kıvrıktır. Pençeleri sivri, kuvvetlidir. Hepsi et yiyerek beslenirler. Sindirim sistemleri de bu beslenme biçimine uygundur. Bunlarda yemek borusu genişlemiştir; taşlık (mide) da, içi boş bir kese biçimini almıştır.

Yırtıcılar ikiye ayrılır- 1) Gece yırtıcı kuşları; 2) Gündüz yırtıcı kuşları. Gündüz yırtıcılarının başlıcaları kartal, doğan, atmaca, akbaba, çaylak’tır. Gece yırtıcılarının başlıcaları da, baykuş, puhu, kukumav’dır. Yırtıcı kuşların eti yenmez.

Advertisement

TIRMANICI KUŞLAR

Bu takımın en belli başlı örneği ağaç-kakan’ dır. Çoğunlukla ormanlarda, ağaçlık yerlerde yaşarlar. Ağaçkakan yuvasını ağaç kovuklarının içine yapar. Ağaç kurtlarını yiyerek beslendiği için, yararlı bir kuştur. Pençelerindeki dört parmağın ikisi önde, ikisi arkadadır. Bu sayede, dallara, ağaç gövdelerine rahatça tutunabilir, hızla tırmanabilir. Çok kuvvetli bir gagası, ucu tığ gibi çengelli bir dili vardır. Gagasıyla ağaçların kabuklarını delerek, kabukla o-dun kısmı arasındaki kurtları, tırtılları, asalak böcekleri bulur, dilinin ucuyla yakalayıp, dışarı çeker. Salyası çok yapışkandır. Kışın yiyecek böcek, kurt bulamazsa, fındık, ceviz gibi bitkisel besinlerle geçinir. Ağaçkakanın 300’ü aşkın çeşidi vardır.

GUGUK KUŞLARI

Gugukgiller başlıca 10 çeşide ayrılırlar. Başlıcaları guguk kuşu, arıkuşu, çalıkuşu, mavi kuzgun, yalıçapkını’dır. Gugukgillerin gaga biçimleri çeşitlidir. Ayakları da tırmanıcı, ya da adımlayıcıdır. Çoğu ormanlarda yaşar, böcek, meyva yiyerek beslenirler.

Guguk kuşlarının en büyük özelliği yumurta asalağı olmalarıdır: Yumurtalarını başka kuşların yuvalarına bırakırlar. Asıl yuva sahibi kuşun yumurtalarını dışarıya attıkları da olur. Kimi vakit de, kendi yumurtalarına yer açabilmek için, öbür yumurtaları yerler. Dişi guguk kuşu yumurtlarken, erkek kuş da yuvanın çevresinde dolaşarak, yuva sahibinin saldırmasını önler. Dişi kuş, yılda 20 kadar yumurta yumurtlar.

Bu takımın ilgi çekici kuşlarından biri de arıkuşu’dur. Arıkuşu yeryüzündeki kuşların en küçüğüdür. Boyu ancak 25 mm.’dir. Bir kaşığın içine rahatça sığabilir.

Sinekkapan Kuşu

Kaynak: pixabay.com

SEVİMLİ SERÇECİKLER

Serçegiller takımındaki belli başlı kuşlar serçe, şakrak kuşu, yelve kuşu, saka, keten kuşu, kanarya, ispinoz, kiraz kuşu’dur.

Serçe, hemen her yerde yaşayan, kül renginde küçük bir kuştur. Boyu 10 santim kadardır. Ağırlığı da, 20 – 25 gramdır. Evlerin yakınlarında, sokaklarda, ormanlarda yaşar. Çok canlı, hareketli bir kuştur, insanlara sokulur.

Advertisement

Serçenin küçük bir başı, huni biçiminde kısa, güçlü bir gagası vardır; bu sayede, taneleri, böcekleri kolayca kırabilir. Boynu kısa, kuyruğu vücuduna göre uzundur. Kanatlan pek iyi gelişmemiştir; bu yüzden de, havada çırpınarak uçar. Daha çok incecik ayaklarının üzerinde sıçraya sıçraya yürür.

Dişi serçe marta, nisana doğru 5 – 6 yumurta yumurtlar. Dişiyle erkek ortaklaşa kuluçkaya yatarlar, t ki hafta sonra, yumurtalardan yavrular çıkar. Ana, baba yavrulara birlikte bakarlar. Serçenin 40’ı aşkın türü vardır.

POSTACI KUŞLAR: GÜVERCİNLER

Güvercinler takımına güvercin, kumru, üveyk gibi kuşlar girer. Güvercin orta büyüklükte, kısa boyunlu, küçük başlı, kısa ayaklı bir kuştur. Dünyanın her yerinde yaşar. Birçok türü vardır. Güvercinler ya çift çift, ya da büyük topluluklar halinde yaşarlar. Kanatları sivri olduğu için, iyi uçabilirler. Yalnız tanelerle beslenirler.

Güvercinlerde bir aile hayatı vardır. Eşlerin bütün ömür boyunca birlikte yaşadığı bile söylenir. Dişi güvercin çoğu kez iki yumurta yapar. Yumurtadan çıkan yavruların derisi çıplaktır; gözleri de kapalıdır. Ana güvercin, yavrularını güvercin sütü ile besler. Kuş sütü denilen şey de budur. Ana güvercin, kuluçka sırasında, kursağından süte benzer bir salgı çıkarır; ilk günlerde yavrularını bununla besler.

Bugün dünyada 650’yi aşkın güvercin türü bulunuyor. Yabani güvercinler ormanlık yerlerde, kırlarda yaşarlar; hele su yakınlarını pek severler. Şehirlerde yaşayan evcil güvercinler ise, parkları, meydanları, cami avlularını süslerler.

Güvercinlerin şaşılacak kadar kuvvetli bir yön bulma özelliği vardır. Bu sayede de, yüzlerce kilometre uzaktan uçup, yollarını bulabilirler. İnsanlar, bu özelliklerinden dolayı, güvercinleri çok eskiden beri ulak (postacı) olarak kullanırlar. Bu güvercinler özel olarak yetiştirilir. Gönderilecek haberler, şişe gibi ufak bir kabın içinde, hayvanın sırtına bağlanır. Posta güvercinlerinin u-çuş hızı saatte 100 km.’ye yakındır.
Tavuğun İç Organları
YUMURTA KAYNAĞIMIZ: TAVUK

Tavuklar takımındaki belli-başlı kuşlar tavuk, hindi, tavus, keklik, bıldırcın’dır.

Tavuk bir kümes hayvanıdır; eti, yumurtası için beslenir. Erkeğine horoz, dişisine tavuk, yumurtadan yeni çıkmış yavrularına civciv, bir yaşına kadar da piliç denir.

Tavuğun yapısı hemen bütün kuşlarınki gibidir. Başı küçük, yuvarlaktır. Başının üstünde, kıkırdakdokulu, kırmızı bir et parçası vardır; buna ibik denir. Gaganın altında da, gene kıkırdaklı etten, iki parçalı bir sakal vardır. Tavuğun gözleri yuvarlaktır; başının iki yanındadır. Tavuğun gözlerinde, üç göz kapağı vardır. Üçüncü gözkapağı, yana doğru kapanarak, gözü aşırı ışıktan korur. Tavuk geceleri iyi göremez. Tavuğun kulakları gözlerinin yanındadır; kulakların kepçeleri yoktur.

Tavuğun gövdesi yumurta biçimindedir; yanlardan basıkçadır. Gövdenin sonunda kuyruk bulunur. Kuyruk dişilerde ufak, erkeklerde büyüktür. Horozda kuyruk telekleri yarım ay, ya da tırpan biçimindedir; renkleri göz alıcıdır. Tavuğun kanatları küçüktür; ancak kısa uçuşlar için elverişlidir. Ayaklarında, üçü önde, birisi arkada, dört parmak vardır. Bacaklarının tüysüz kısımları, pul pul, tırnaksı bir örtüyle kaplıdır. Horozda mahmuz denen ayrı bir çıkıntı da bulunur.

Tavuğun derisi tüylerle, teleklerle kaplıdır. Kuyruk, kanatlar da tüylerden, teleklerden meydana gelmiştir. Telek kalem biçiminde, tırnaksı bir maddedendir. Deriye giren ucunun içi boş, dışta kalan ucu ise doludur. Tüyler bu teleğe yapışıktır. Telek, bir damarla, vücuda bağlıdır. Tüyler tavuğun elbise-sidir; onu hava değişimlerine karşı korurlar.

Advertisement

Tavuğun midesi, bütün kuşlarınki gibi, üç bölümdür: 1) Kursak; 2) Önmi-de; 3) Katı. Yem kursakta, ön midede yumuşar; katı denilen arka midede sindirilir. Kursak yutulan tanelerin deposudur. içi sıvı doludur. Bu sıvının içinde taneler şişer, yumuşar. Etyiyen kuşlarda kursak yoktur. Kursak, bir boruyla, ön mideye bağlıdır, ön midenin bir girişi, bir de çıkışı vardır. Arka mide (katı) buna bağlıdır. Katının çeperleri çok kalındır; içinde tavuğun yuttuğu kumlar, taş parçaları bulunur. Bundan dolayı, katıya taşlık ‘da denir.

Tavuk, geceleyin ya dallar üstünde tüner, ya da toprağın içine az derin bir çukur açıp içine yatar. Yumurtalarını bu çukura yumurtlar; kuluçkaya da gene orada yatar. İnsanlar, tavuğun daha kolay kuluçkaya yatabilmesi için, ona sepet hazırlarlar, içine iyi cins yumurta koyarlar.

Tavuk suyu emerek içemez. Suyu alt gagasına doldurur; başını yukarı kaldırarak, yudum yudum yutar.

Tavuk da, bütün kuşlar gibi, yumurtlayarak çoğalır. İyi bir tavuk, yılda 250-300 kadar yumurta verir. Kuluçka süresi 21 gündür. Ana tavuk yavrularına çok düşkündür. Civcivlerini kanatlarının altında saklar; onları tehlikelerden korur. Civcivler, yumurtadan çıkar çıkmaz, her şeyi yerler, tik günlerde, pişmiş yumurta, haşlanmış sebze verilirse daha çabuk gelişirler.

ördek

Kaynak : pixabay.com

KÜMES HAYVANLARINDAN: KAZ, ÖRDEK

Kaz, ördek kuşların perdeayaklılar takımındandır. Perdeayaklılar suda yüzen, parmaklarının arası perdeli bir kuş takımıdır. Bu takımın başlıca kuşları, kaz, ördek, yaban ördeği, martı, deniz kırlangıcı, karabatak, kuğu, penguen’ dir.

Perdeayaklıların çoğu orta boylu, ya da iri kuşlardır. Geniş kanatlan vardır. Ayakları yüzgeç biçiminde olduğu için, hepsi çok iyi yüzerler. Perdeayakhlar-da, kuyruküstü yağ bezleri çok iyi gelişmiştir. Gagalarıyla buradan aldıkları yağı vücutlarına sürerler. Böylece, ıslanmadan, uzun süre suda yüzebilirler.

Vücutları kalınca bir yağ tabakasıyla kaplıdır. Bu da, vücuda hafiflik verdiği için, suyun üzerinde durmalarını kolaylaştırır. Perdeayaklılar sulak yerlerde yaşarlar. Dolayısıyla, yumuşakçaları, balıkları, kurbağa ile kurbağa benzeri hayvanları yiyerek beslenirler.

Kaz, ördek evcil kuşlardır; kümes hayvanı olarak beslenirler. Ördeğin e-tinden, yumurtasından yararlanırız. Ördekler küçük aileler halinde yaşarlar. Genellikle, her erkeğin 6 dişisi vardır. Dişi ördek yılda ortalama 200 kadar yumurta yumurtlar. Kendisi kuluçkaya yatmadığı için, çok kez insanlar ördek yumurtalarım tavukların, hindilerin altına bırakırlar. 25-27 gün sonra, yumurtalardan sevimli yavrular çıkar. Yavrular yumurtadan çıkar çıkmaz yüzebilirler. Biraz büyüyünce, bunlara palaz denir.

Ördek ne bulursa yer. Bu bakımdan beslenmesi kolaydır. Yassı gagasının kenarları diş diştir. Ördek, başını suya daldırıp gagasına aldığı çamurlu suyu bu aralıklardan dışarı çıkarır. Ağzında kalan böcekleri, solucanları da yutar. Kürek biçimindeki ayaklarıyla suda büyük bir kolaylıkla yol alırsa da, karada iki yana sallanarak, zorlukla yürür. Çok hareketli olan kuyruğu, yüzerken dümen işi görür. Evcil ördekler, kanatları iyi gelişmemiş olduğu için, uçamaz-lar. Buna karşılık, yaban ördekleri çok uzaklara bile rahatça uçabilirler; sonbaharda, sürüler halinde, sıcak ülkelere göç ederler.

UZUNBACAKLI KUŞLAR

Bacaklarının uzunluğundan ötürü, bunlara Uzunbacaklılar denir. Bu takımdan olan kuşların çoğu bataklıklarda yaşarlar. Bu takımdaki başlıca kuşlar leylek, turna, balıkçıl, toykuşu, kızkuşu’dur. Uzunbacaklılar böcek, kurbağa, salyangoz, balık yiyerek beslenirler. Parmaklarının arasında yarım perde vardır. Bu sayede de, bataklık yerlerde, çamura gömülmeden, rahatça dolaşabilirler.

Leylek göçmen kuşlardandır; kışları sıcak ülkelerde, yazları daha soğukça ülkelerde geçirir. Leylekler göçmeye başlamadan önce, bir araya gelirler; sonra, topluca göç uçuşuna başlarlar. Leylek, yurdumuzda yaşayan göçmen kuşların en yaygınıdır. Her yıl, güz başlarında, güney ülkelerine doğru göçmeye başlarlar. Avrupa’daki leylekler Afrika’ya göç ederken, Türkiye üzerinden de geçerler, baharda gene yurdumuzun üzerinden Avrupa’ya dönerler. Leylekler, bu göç sırasında, Akdeniz üzerinden geçmezler.

Advertisement

Leylek yuvasını evlerin damlarında, bacaların üstünde yapar. Kurbağa, sıçan, yılan gibi zararlı hayvanları yediği için, yararlı bir kuştur. Leyleğin sesi yoktur; uzun gagalarını birbirine çarparak tuhaf bir takırtı çıkarır.

Leylek yavruları, göç yollarını analarından, babalarından öğrenirler. Yaşlı leylekler göç ederken bir yerde alıkonulan yavrular, sonradan serbest bırakılınca, göç içgüdüsüyle güneye doğru uçarlarsa da, asıl göç yolunu bulamazlar; yanlış yollara saparlar.

KUŞLARIN KOŞUCULARI

Kuşların Koşucular takımında devekuşu, nandu gibi kuşlar vardır. Hepsi büyük, iri yapılı hayvanlardır. Uçamazlarsa da, çok hızlı koşabilirler.

Devekuşu, Afrika’nın sıcak bölgelerinde, sürüler halinde yaşar. Boyu, başının ucundan kuyruğunun sonuna kadar, 2 m. gelir. Devekuşu yeryüzünün en büyük, en ağır kuşlarındandır. Vücudu uzun, güzel kara tüylerle kaplıdır. Kanatları beyazdır. Yalnız, boynu çıplaktır; üzerinde ince ince tüyler vardır. Kalın, güçlü bacakları tüysüzdür. Yere iki parmağının üzerinde basar. Böylece, çok hızlı koşabilir.

Devekuşları, çoğunlukla, bir erkek, iki, ya da dört dişi bir arada gezerler. Kuluçka mevsimi gelince, dişiler toprağın üzerine yumurtlarlar. Devekuşu yumurtası, ortalama 1,5 kilo ağırlığındadır; yani, 20-25 tavuk yumurtası kadardır. Haşlanması 40-45 dakika sürer.


Leave A Reply