Kintsugi nedir? Sadece tabak onarma sanatı olmayan Kintsugi felsefesini yakından tanımak için felsefenin özelliklerini bu yazımızda anlatıyoruz.
Bazen sevdiğimiz tabaklar, fincanlar çatlayabilir hatta kırılabilir. Böyle bir durumda sevdiğiniz eşyanızdan vaz geçmenize gerek yok. Bunun yerine, bu çatlakları beğenebilir ve bu yara izlerini kırık çömlekleri güzelleştiren eski bir Japon uygulaması olan kintsugi (金 継 ぎ) ile sanata dönüştürmeyi öğrenebilirsiniz.
Kintsugi veya altın ekleme, esnekliğin fiziksel bir tezahürüdür. Sanatın uygulayıcıları, kırık seramikleri atmak yerine, kırılan yerlerini altın bir yapıştırıcıyla onarır ve parçayı benzersiz kılar. Zaman ve kaba kullanım sebebiyle oluşan çizgilere dikkat çekerler; bunlar bir utanç kaynağı değildir. Kelimenin tam anlamıyla altın onarımı anlamına gelen kintsukuroi (金 繕 い) olarak da bilinen bu uygulama, kırılmaların ve kusurların güzelliğini ve faydasını vurgular. Bir problemi artıya dönüştürür.
Altın onarım
Sanat tarihçilerine göre, kintsugi tesadüfen ortaya çıktı. İlk örnek, 15. yüzyıldaki shogun Ashikaga Yoshimasa’nın en sevdiği çay fincanının çatlağının altın bir cila ile doldurulmasına dayanır. Fincan tamir edildikten sonra daha benzersiz ve değerli hale gelmiştir. Bu onarım, kırılan fincanı shogunun favorisi haline getirdi ve yepyeni bir sanat formu yarattı.
Bununla birlikte, kintsugi’nin arkasındaki fikir ve kullandığı öğeler yeni değildi. Tutkal, başlangıçta silah parçaları olmak üzere yaklaşık 5.000 yıldır Asya’da kullanılan Rhus verniciflua bitkisinin özünden yapılır. Ve kintsukuroi’nin altında yatan kavram o zamanlar Japonya’da zaten zemin kazanıyordu; kusurları takdir eden wabi-sabi estetik felsefesinden kaynaklanıyordu.
16. yüzyılda, Japon çay töreni ustaları, lüks ve zenginliğin hakim etkisi karşısında isyan etti, bunun yerine zaman ve süreçle işaretlenmiş basit eşyaları değerli görmeye başladılar. Çay töreni uygulamalarında ve ortamlarında düzensizlik, pürüzlü yüzeyler, asimetri ve kusurları kutladılar. “Bu nitelikler genellikle yaşlanma sürecinde ortaya çıkar ya da yaratıcı süreç sırasında meydana gelen olaylardan kaynaklanır…” diyor filozof Yuriko Rhode.
Kintsugi, fiziksel eşyalara uygulandığı için Zen Budist felsefesidir – gerçeklikle, eldeki materyallerle etkileşime önem verir. Shogun Yoshimasa kesinlikle en sevdiği çay kasesinin yerine yenisini alabilirdi, ancak onu boşa harcamak istemedi. Yerel zanaatkârlar, kırıldıktan sonra daha güzel hale getirerek, zaman ve kullanımın kase üzerinde yaptığı değişikliklere saygı duydular ve bunların aşınma ve yıpranmayı gizlemeye çalışmak yerine takdir edilebileceğini ve hatta vurgulanabileceğini gösterdiler.
Güzel dağınıklık
Muhtemelen insanların mükemmel olmasını beklemiyorsunuzdur. Aslında insanlar zayıf yanlarını ortaya çıkardıklarında, eski yaraları gösterdiklerinde veya hataları kabul ettiklerinde takdir edilirler. Hataların ve kusurların kabul edilmesi ilişkilerde samimiyet ve güven yaratır ve affediciliği teşvik eder.
Yine de, kendimizi ifşa etmekten korkuyoruz. Bu çok kötü. Psikologlar bu ayrımı “güzel karmaşa etkisi” olarak adlandırıyorlar. Diğer insanların kusurları hakkındaki dürüstlüğünü olumlu görüyoruz, ancak kendi başarısızlıklarımızı kabul etmeyi çok daha sorunlu buluyoruz.
Almanya’daki Mannheimin Üniversitesi’nde, Kişilik ve Sosyal Psikoloji Dergisi’nde yayınlanan psikologların yakın tarihli bir araştırmasına göre, bu eğilim diğer insanların deneyimlerini soyut olarak, kendimizinkini somut olarak gördüğümüzü gösteriyor. Başımıza gelenleri fiziksel olarak hissediyoruz. Bununla birlikte, başkalarının başına gelenler, daha çok öğretici bir masal gibi işlev görüyor, çünkü başarısızlığın acısı bizim değil ve mesafe bize perspektif veriyor. Teoride hepimiz kötü şeylerin olduğunu anlıyoruz. Ama kendi başımıza geldiğinde çok kötü hissediyoruz.
Houston Üniversitesi araştırma profesörü Brene Brown, Daring Greatly adlı kitabında zayıflık olarak nitelendirebileceğimiz şeyleri açığa çıkarmanın dönüştürücü gücü hakkında “Zayıflık sizin içinizdeki cesarettir” diyor. Shogun’un kasesini uzun zaman önce altınla onaran kintsugi zanaatkârları gibi, Brown da kusurları açığa çıkarmayı utanç verici olarak değil bir ödül olarak görüyor..
Olağandışı sıradan
Herkesin başına gelen ve hayatımızda attığımız yanlış adımlardan ve başarısızlıklardan utanmak saçmadır ve hiçbir deneyim boşa gitmez. Yaptığınız her şey – iyi, kötü ve çirkin – bir daha asla tekrarlamak istemeyeceğiniz bir ders olsa bile ders olarak kullanılabilir. Aslında, hatalar herkesin en önemli ve etkili deneyimleri olabilir.
Aynı şekilde, zaman içinde biriken ve iyi yaşanmış bir yaşamın fiziksel kanıtları, utançtan ziyade gurur kaynağı olabilir. Instagram için üretilmiş yepyeni ürünler gibi, genç ve kusursuz görünmeye çalışmamız gerekmiyor. Beyaz saçlar, çizgili ciltler, yara izleri, ekstra kilolar… Bunların boyanması, gerilmesi, gizlenmesi ve kaybolması gerekmez.
Estetik filozof Saito, “Mükemmellik ve kusurluluğa dayanan estetik yargılarımızın neredeyse her zaman yaşam kalitesini, bir toplumun sosyal ve politik iklimini ve dünyanın durumunu etkileyen sonuçları vardır.” Kendimiz de dahil olmak üzere her şeyin ve herkesin mükemmel olmasını beklediğimizde, güzel olanların çoğunu görmediğimiz, aynı zamanda kaynakların boşa harcandığı, insanların olumlu niteliklerinin kusurları lehine göz ardı edildiği ve standartlarımızın imkansız bir şekilde sınırlandığı bir dünya yaratıyoruz , kısıtlayıcı ve sağlıksız.
Bunun yerine kintsugi yaklaşımı, bizi sonsuza dek daha fazla, daha iyi için uğraşmak yerine sahip olduğumuz şeyin, kusurların ve hepsinin güzelliğini vurgular.
