Ladin nasıl bir ağaçtır, çeşitleri ve özellikleri nelerdir? Ladin ağacı nerede yetişir, kullanım alanları nelerdir, hakkında ilginç gerçekler.
Kaynak: pixabay.com
Ladin (Lat. Picea):
Kozalaklılar takımının, Çamgiller familyasından bir orman ağacıdır. Kuzey yarımkürede soğuk ve ılıman bölgelerde yetişir. Her zaman yeşil olan ladinlerin gövdelerinde dallar çepeçevre dizilidir ve gövde üzerinde çatlayarak dökülen koyu külrengi kabuklan vardır. Ağacın tepesi piramit biçimindedir. Uzun sürgünler üzerine sırayla dizili olan iğne yapraklar uzun yıllar yaşar. Bu yaprakların en önemli özelliği, çam yaprağından daha ince ve sivri oluşudur. Sarı ya da kırmızı olan erkek çiçekler; kozalakçıklar halinde geçmiş yılın sürgünlerinde, iğne yaprakların altında bulunur. Dişi çiçeklerse sürgün uçlarındadır ve kırmızı renklidir. Kozalaklar esnek dalların ucunda, aşağı doğru sarkık biçiminde dururlar. Pullar olgunlaştıktan sonra dökülmez, kozalak tümüyle düşer. Tohumları tek kanatlıdır. Boyu 30-40 m çapı m’ye yaklaşan ladinin odunu kolay işlenir. Bu yüzden yapı işlerinde, müzik aletleri ve uçak yapımında, doğramacılıkta, selüloz, kâğıt endüstrileri ve maden ocaklarında çok yararlanılan bir türdür. Odunu, köknar odununa benzer. Ancak, köknarda ladindeki gibi salgı kanalları yoktur.
Bilinen 40 kadar türün bazıları şunlardır: Ak ladin ya da Kanada ladini, Himalaya ladini, Avrupa ladini, Balkan ladini, alaca ladin, kaplan kuyruğu ladini, kara ladin, kırmızı ladin, mavi ladin, Sibirya ladini, Sahalin ladini, salkım ladini, doğu ladini.
Kaynak: pixabay.com
Ladin Ağacı Hakkında İlginç Gerçekler
- Çoğu ladin türü 60 ila 200 fit yüksekliğe kadar büyür. Sitka ladin, 300 fit yüksekliğe ulaşabilen en uzun ladin türüdür.
- Ladin ağacı, kıvrımlı dalları sayesinde koni şeklindedir. Bazı türler yılda 60 inç büyüyebilse de, ağaç sezon başına 6 ila 11 inç arasında çok hızlı büyür.
- Ladin, dallar üzerinde spiral olarak düzenlenmiş iğne benzeri yapraklara sahiptir. Pulvinus adı verilen çivi benzeri yapıdan büyürler. Yapraklar 4 ila 10 yıl sonra dökülür.
- Her ladin ağacı erkek ve dişi koniler üretir. Genç koniler yeşildir. Olgun koniler kahverengi renktedir. Ovüllü koniler (dişi koniler) polenli koniler (erkek koniler) daha büyüktür.
- Rüzgar, poleni erkek konilerden dişi konilere taşır. Dişi kozalaklar, olgun tohumları serbest bırakmak için tozlaşmadan üç yıl sonra açılır.
- Wright kardeşler, “Flyer” adlı ilk uçaklarının imalatı için ladin ağacının odununu kullandılar.
- Ladin ağacı, keman (Strdivari kemanları dahil), gitar, mandolin, çello, piyano ve arp gibi çeşitli müzik aletlerinin üretiminde kullanılmaktadır. Ahşabın mobilya ve gemi direkleri endüstrisinde de uygulaması vardır.
- Bazı ladin türleri, kağıt endüstrisinde kullanılan bir odun hamuru kaynağı olarak yetiştirilmektedir.
- Kaptan Cook, C vitamini yönünden zengin alkollü içki yapmak için taze ladin filizleri kullandı. C vitamini eksikliğinden kaynaklanan iskorbüt hastalığını önlemek için uzun yolculuklarda mürettebat arasında bu içeceğin tüketilmesi zorunluydu.
- Ladin uç şurubu imalatında ladin iğnelerinin uçları kullanılmaktadır. İğneler suda kaynatılıp çay şeklinde de tüketilebilir.
- Sitka ladin ağacının yaprak ve dalları ladin birası üretiminde kullanılmaktadır.
- Ladin kabuğundan elde edilen reçine ve yağlar, romatizma, kas ağrısı ve zayıf kan dolaşımının tedavisinde kullanılan çeşitli merhemlerin bileşenleridir.
- Yerli Amerikalılar, susuzluğu gidermek için yaralı ladin ağacından sızan sakızlı reçine kullandılar.
- Norveç ladin ve Sırp ladin gibi bazı türler Noel ağacı olarak kullanılır.
- Ladin vahşi doğada birkaç bin yıl hayatta kalabilir. İsveç’te bulunan Eski Tjikko adı verilen Norveç ladin gibi bazı ağaçlar 9.550 yaşına ulaşabiliyor. Bu ağaç muhtemelen gezegendeki en yaşlı ağaçtır.
