Tibet’te yaşayan ve kendilerine lama denilen Budizm benzeri bir dine mensup kişiler ile ilgili olarak genel bilgiler. Lama kime denir ve Lamaizm ne demektir?
Tibet’te yaşayan bir kısım Buda rahiplerine «lama» denir. Bu söz Tibet dilinde «üstün kişi, en yetkili kaynak» anlamına gelir. Lâmalar, sıkı bir ibadet yolu ile yetiştirilir. Sayıları da bellidir, hiç değişmez. Lâma olabilmek için belli basamaklardan geçerek yetişmek gerekir. Bunların en önemlileri Upa-sâka (hizmetkâr), Çrâmanesa (yeni doğmuş), Çrâmana (rahip) gibi ruhâni derecelerdir. Din adamıs ancak bundan sonra «Lâma» unvanına hak kazanır. İçlerinden en büyüğüne de «Dalay-lâma» denir.
Limaizm ve Dalay-Lâma
Lâmaların inançlarına «lâmaizm» denir. Lâma inancı, Buda dininden az çok ayrıdır. Moğolistan, Çin, Sibirya, hattâ Kuzey Kafkasya’ya yayılmıştır. XVII. yüzyıldan beri bu dinin başına «Dalay-lâma» deniyor. Padma Sambhava, lâma dininin gerçek kurucusudur, «Sam-yas» denilen Tibet manastırını ilk defa o kurmuştur.
XIII. yüzyılda, Çin’i hükmü altına alan Kubilay Han, lâmalara geniş yetki verdi, bu din o sırada en geniş şekline ulaştı.
Lâmaizm, tanrılar bakımından, eski mitolojileri aratmıyacak kadar zengindir. En ulu tanrı, Dhyani Budası’dır. Sakya – Muni’den önce, çeşitli âlemlerde var olmuş olan bin Buda daha vardır. Bunlara «Yidam» derler, rahipleri sayılamayacak kadar çoktur.
