Leke çıkarmada hangi maddeler kullanılır? Leke çıkaran maddelerin özellikleri ve uygulama şekilleri nelerdir, hakkında bilgi.
Leke Çıkaran Maddelerin Özellikleri Ve Kullanışları :
Amil Asetat : Birçok kumaşlar üzerine tehlikesizce kullanılan bu madde özellikle suni ipek ve renkli kumaşlar üzerindeki tırnak cilası lekelerini çıkarmakta korkusuzca kullanılabilir.
Uygulama :
Temiz bir pamuk tampona amil asetat dökülür. Lekeli kısma vura vura hafifçe sürülür ve leke çıkarılır. Amil asetat leke bıraktıysa, bu leke de mavi ispirto batırılmış süngerle silinir.
Asit Oksalik : Beyaz, sert, kristal hâle suda eriyen bir maddedir. Az miktarda bile yakıcı ve zehirleyicidir. Pas lekelerini çıkarır.
Amonyak : Asit, meyve suyu lekelerini çıkarmakta kullanıldığı gibi halı ve kumaş, mobilya temizliğinde, fötr şapka, kirli ceket yakalarının temizliklerinde suya katılarak temizlenir.
Uygulama :
Meyve suyu lekelerini çıkarmak için bir çorba kaşığı amonyak, 1/4 litre suya (tahminen bir su bardağı) karıştırılır. Kumaşın görünmeyen bir yerinde deneme yapıldıktan sonra lekeli kısım karışıma batırılır. 3-4 dakika bekletilir. Sonra iyice çalalanır. Amonyak, kumaşın renginde değişiklik yaparsa, su veya alkol sirkesi ile derhal çalkalanmalı ve nötralize edilmeli, iyice çalkalandıktan sonra yıkanmalıdır. İlaç kumaş üzerinde fazla bekletilmemelidir.
Uçak benzini (benzen, benzol); boya, katran ve yağ lekelerinin eritkenidir. Yünlü, pamuklu kumaşlarda, halı üzerinde, kumaş möblelerde, elbiselerde, perdelerde meydana gelen yağ lekeleri ile kâğıt kaplı duvarlarda görülen sağ lekelerini çıkartmakta başarı ile kullanılır.
Özelliği:
– Benzin : Uçucu, patlayıcı ve yanıcı bir maddedir.
– Ağzı sıkı kapalı şişelerde, ateşten uzak bir yerde saklanmalıdır.
– Kullanırken hızla buharlaşan benzin, insanı zehirlediği için açık havada, fakat gölgede çalışılmalıdır. (Güneş ışınları benzinin parlamasına sebep olabilir)
– Benzinle temizleme yapılan yere ateşle yaklaşılmamalıdır.
– Benzin temizliği yapılan kumaş, sık sık fnçalanmak suretiyle benzinin çabuk buharlaşıp uçması sağlanmalıdır.
Uygulama :
Benzin pamuktan yapılmış tampon üzerine bir miktar dökülür. Lekeli kısmın altına kalın bir kumaş veya pamuk konduktan sonra, benzinli tamponla dıştan içe doğru silinerek lekenin çıkması sağlanır. Leke çıkıncaya kadar bu işlem tekrarlanır. Alta konan pamuk sık sık değiştirilmelidir. Çünkü üstten tamponla verilen benzin, lekeyi eriterek alta indirir. Sonra temizlenen eşya elbise fırçası ile iyice fırçalanır.
Beyaz Alkol : Kuru temizlemecilikte ve yağlı boya ile vernik lekelerini temizlemekte büyük ölçüde kullanılır. Çok çabuk alev alan bir madde olduğundan kapalı şişelerde saklanmalı, ateşten uzak, açık havada çalışmalıdır.
Boraks : Kolonya, çay, kahve ve meyve suları gibi asit lekelerini çıkartan bir maddedir.
Uygulama:
a. 1/2 litre suya 30 gr. (tahminen bir çorba kaşığı) boraks konulup eritilir. Lekeli kumaş bu eriğe batırılır. Bu leke çıkarıldıktan sonra bol suda çalkalanmalıdır.
b. Leke çok yeni ise, lekeli kısım birkap üzerine gerdirilir. Kuru boraks serpilir. Üzerine sıcak su dökülerek leke çıkarılır. Bol suda çalkalanır.
İposülfit dö sud; özellikle, tentürdiyot lekelerini ve javel suyundan meydana gelen lekeleri çıkartmakta kullanılır.
Uygulama :
1/2 litre sıcak suya 1 çay kaşığı iposülfit konur. Çamaşır birkaç saniye bu karışıma batırılır. Leke çısınca bol suda çalkalanır.
Mavi İspirto: Saf halde çimen, yosun, tükenmez kalem lekesi gibi lekelerin çıkarılmasında kullanıldığı gibi, ayrıca sirke artı su artı ispirto karışımı ile cam, ayna ve bakalit yüzeyler, resim çerçevesi ve süs eşyalarının temizliğinde korkusuzca kullanılır. Suni ipekliler üzerindeki lekeleri çıkarmadan önce ufak parça üzerinde mutlaka denenmelidir.
Okaliptüs yağı: Halı üzerindeki katran lekelerini yumuşatmakta kullanılır. Hazı üzerinde hafif bir yağ lekesi kalmışsa benzinle silinmelidir.
Sodyum Hipoklerid (çamaşır suyu) : Piyasada, şişeler içinde satılan ozon, aktif, birka v.b. gibi çamışır sularının ana maddesi sodyum hipoklerittir. Şişeler üzerinde nasıl kullanılacağı yazılıdır. Çamaşırı yıkarken, 4 litre suya 1 yemek kaşığı hipoklerid konarak kullanılmalıdır. Porselen, fayans gibi banyo ve tuvalet temizliklerinde bu karışım kullanılır. İpekli, yünlü, sun’i ipeklerde, orlon, perlon gibi kumaşlarda kullanılmaz.
Terebentin : Yağlı boyanın en iyi şekilde eritkenidir. Her türlü eşya üzerindeki yağlı boya lekesini çıkarmakta kullanılır. Terebentin ile temizlenen yer, benzinle nötralize edilmelidir.
Tebeşir Tozu, Talk Pudrası : Nazik, tüylü kumaşlarda yağ lekesini çıkarmak için kullanılır. Renkleri beyaz olduğundan, her renk kumaşa uygulanır.
Uygulama :
a. Lekeli kısma bolca dökülür, bekletilir, kuruyunca fırçalanır.
b. Talk, karbon tetraklorür veya benzin, benzol ile karıştırılıp krem yapılır. Lekeli kısma bolca sürülüp yedirilir. Kuruyunca fırçalanır. Bu karışım çok iyi bir leke çıkarma kremidir.
Karbon Tetraklorür : Çok iyi bir temizleyicidir. Sentetik kumaşlarda, suni ipeklerde kullanılacağı zaman parça üzerinde denenmelidir.
Uygulama :
Karbon teraklorürün kendisi parlayıcı değilse de buharı çok tehlikelidir. Daima, sıcaktan ve ateşten uzak bir yerde çalışmalı ve kumaş temizlendikten sonra iyice kurutulmaladır. İyice kurutulmadan ütülenen eşyadan çıkan buhar insanı bayıltabilir. Leke, daha önceden de söylendiği gibi dıştan içe doğru silinerek çıkarılmalı; altına temiz birkaç katlı bez, pamuk veyakurutma kağıdı konarak çalışılmalıdır. Alta konan bez veya kâğıt kirlenir kirlenmez değiştirilmelidir. Ayrıca koltuk, kanepe yüzlerinin de temizliğinde kullanılabilir. Etiketli şişe de ağzı iyice kapanmış olarak sarlanmalıdır.
Keten Yağı (Bezir Yağı) : Bezir yağı denilen bu madde, ezilmiş keten tohumlarından yapılır. Mobilya ve parke cilası yapımında fabrikalarda kullanılır. Cilalı eşyalar üzerinde dikkatsizce konan sıcak maddelerin bıraktığı lekeler, bezir yağı ve terebentin karışımı ile çıkartılır.
Parafin Yağı : Banyo yaptıktan sonra banyonun etrafında kalan sabunlu kir lekesini çıkartmakta kullanılır. Paslanmış madeni eşyalar birkaç saat parafin yağında bekletilir ve zımpara yardımı ile temizlenir.
