Leó Szilárd Kimdir? Hayatı, Çalışmaları ve Atom Bombasındaki Yeri

0
Advertisement

Leó Szilárd kimdir ve ne yapmıştır? Leó Szilárd hayatı, biyografisi, çalışmaları, Manhattan Projesi ve atom bombasının yapılmasındaki yeri.

Leó Szilárd

Leó Szilárd

Leó Szilárd (11 Şubat 1898 – 30 Mayıs 1964), Macar asıllı Amerikalı fizikçi ve mucittir. 1939’da ilk sürekli nükleer zincirleme reaksiyonu gerçekleştirdi ve Başkan Franklin Roosevelt’e atom bombasını geliştirmeye ikna eden mektubu hazırladı. Szilard, Manhattan Projesi üzerinde çalıştı.

Leo Szilard, Macaristan’ın Budapeşte kentinde doğdu. 1908’den 1916’ya kadar Realiskola lisesine gitti ve 1916’da ulusal bir matematik ödülü olan Eotvos Ödülü’nü kazandı. 1917’de Avusturya-Macaristan Ordusu’na alındı, ancak İspanyol gribine yakalandı ve savaşa girmedi. Savaştan sonra eğitimine Berlin’deki Technische Hochschule’de Albert Einstein, Max Planck ve Max von Laue’den dersler aldı.

1923’te Berlin Üniversitesi’nden fizik alanında doktora derecesi aldı ve doktora tezi On the Manifestation of Thermodynamic Fluctuations (Termodinamik Dalgalanmaların Tezahürü Üzerine) adlı doktora tezi büyük onur kazandı. 1928’de lineer hızlandırıcı için patent başvurusunda bulundu ve 1929’da bir siklotron için patent başvurusunda bulundu. 1933’te Almanya’dan ayrılarak Viyana’ya gitti ve 1934’te Londra’ya taşındı ve St. Bartholomew Hastanesi tıp fakültesinin fizik bölümüne katıldı. O ve İngiliz fizikçi T.A. Chalmers, izotopları ayırmanın ilk yöntemini geliştirdi.

1937’de Columbia Üniversitesi’nde Enrico Fermi ile sürekli bir zincirleme reaksiyon üzerinde çalışmaya devam ettiği bir görevi kabul etti. 1939’da Albert Einstein ile sürekli bir nükleer reaksiyonun gelişimini tartıştı ve Başkan Roosevelt’e atom bombasının geliştirilmesini tavsiye eden bir mektup yazdı. 1942’den 1945’e kadar Chicago Üniversitesi’nde Enrico Fermi ile ilk nükleer reaktörü inşa etmek için çalıştı. 1943’te ABD vatandaşı oldu. 1946’da Chicago Üniversitesi’nde biyofizik profesörü oldu.

Advertisement

Dünya Savaşı’ndan sonra atom enerjisinin barışçıl kullanımını teşvik etti ve Yaşanabilir Bir Dünya Konseyi’ni kurdu. 1959’da Barış için Atom Ödülü’nü aldı ve 1960’ta Yılın Hümanisti seçildi. 30 Mayıs 1964 da uykusunda kalp krizinden öldü.

Leo Szilard

Manhattan Projesi

Szilárd, Manhattan projesinin oluşturulmasında direkt olarak sorumluydu. Franklin D. Roosevelt’e yönelik gizli bir mektup kaleme aldı ve bu mektubun içinde nükleer silah olanaklarından, Nazilerin çeşitli silahlar üzerinde çalıştığından ve ayrıca kendi çalışmaları sırasında geliştirdikleri bir programın teşvik edilmesinden bahsediyordu. 1939 yılının Ağustos ayında eski bir arkadaşı ve iş ortağı olan Albert Einstein’ı yazdığı mektubu imzalaması için ikna etti ve bu şekilde onun ününü mektupta ettiği teklifler için ödünç olarak kullanmış oldu. Einstein ve Szilárd’ın ortak bir şekilde yazdığı mektup, Amerika Birleşik Devletleri’nin nükleer fizyon araştırmalarını yürüttüğü bir kurum tarafından sonuçlandırıldı son olarak da Manhattan projesinin oluşturulduğu sıralarda kesinleştirilmiş oldu. Daha sonra Franklin D. Roosevelt mektubu General Edwin M.’ye verdi.

Aradan bir süre geçtikten sonra Szilárd projesi üstünde çalışmalarına devam edebilmek için yeniden Chicago Üniversitesi’ne yerleşti. Orada arkadaşı Fermi ile birlikte, 1942 yılında ilk Nötronik Reaktör’ü inşa ettiler ve kendi kendine devam edebilen ilk nükleer zincir reaksiyonunda uranyum ve grafitten oluşan bir Atomik Reaktör oluşturdular. Savaş hala devam ederken Szilárd, bilim insanlarının ordu için yaptığı araştırmalarda kontrollerini kaybetmeleri üzerine hızlı şekilde artan bir umutsuzluğa kapıldı ve yürüttükleri projenin ordu yönetmeni olan General Leslie Groves ile birçok kez tartıştılar. Birleşik Devletlere karşı olan kırgınlığı atom bombasının tahrip edici özelliklerini engelleyemediği için daha kötü bir duruma geldi. Atom bombası Japonlar üzerinde bir test patlamasıyla denendi, daha sonra teslim olan ve canları bağışlanan Japon gözlemciler bu olaya kötü bir şekilde tanık oldu. Birleşik Devletler 1943 yılında Szilárd’a vatandaşlık hakkı verdi.


Leave A Reply